Czy zwolnienie z opłaty za odpady komunalne można stosować do nieruchomości mieszanych

Analizę należy rozpocząć od rozróżnienia nieruchomości zamieszkałej, niezamieszkałej oraz mieszanej. Z systematyki art. 6c u.c.p.g. wynika m.in., że:

• w myśl ust. 1 gminy są obowiązane do zorganizowania odbierania odpadów komunalnych od właścicieli nieruchomości, na których zamieszkują mieszkańcy (zamieszkałe);
• zgodnie z ust. 2 tego artykułu rada gminy może, w drodze uchwały stanowiącej akt prawa miejscowego, postanowić o odbieraniu odpadów komunalnych od właścicieli nieruchomości, na których nie zamieszkują mieszkańcy, a powstają odpady komunalne (niezamieszkałe);
• jak stanowi ust. 2b, w przypadku nieruchomości, które w części stanowią nieruchomości, na których zamieszkują mieszkańcy, a w części nieruchomości, na których nie zamieszkują mieszkańcy, nie stosuje się art. 6c ust. 2a i 3a u.c.p.g. (mieszane).

Wysokość opłaty za gospodarowanie odpadami komunalnymi

W przypadku nieruchomości mieszanych znaczenie ma również art. 6j ust. 4 u.c.p.g., z którego wynika, że w przypadku nieruchomości, która w części stanowi nieruchomość, o której mowa w art. 6c ust. 1, a w części nieruchomość, o której mowa w art. 6c ust. 2 u.c.p.g., opłata za gospodarowanie odpadami komunalnymi stanowi sumę opłat obliczonych zgodnie z art. 6j ust. 1–3 u.c.p.g.

W przypadku opłaty mieszanej warto odnotować stanowisko zawarte w wyroku Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w Gdańsku z 9 kwietnia 2025 r. (sygn. akt I SA/Gd 991/24). W uzasadnieniu WSA m.in. przywołał regulacje zawarte w art. 6j ust. 4 u.c.p.g. i wskazał, że ustawodawca umożliwił gminom również wprowadzenie innej metody obliczenia opłaty z nieruchomości mieszanych, co wynika z art. 6j ust. 5 u.c.p.g. Tamże przewidziano, że odnośnie do nieruchomości, o których mowa w art. 6j ust. 4 u.c.p.g. (a zatem nieruchomości o charakterze mieszanym), rada gminy może podjąć uchwałę stanowiącą akt prawa miejscowego, na mocy której ustali sposób obliczania opłaty za gospodarowanie odpadami komunalnymi na terenie tych nieruchomości zgodnie z art. 6j ust. 1, 2 lub 3 u.c.p.g.

Przy czym w przypadku ustalenia sposobu obliczania opłaty zgodnie z art. 6j ust. 1 pkt 3 u.c.p.g. dla części nieruchomości, na której jest prowadzona działalność, uwzględnia się powierzchnię użytkową lokalu. Innymi słowy, gminom przyznano uprawnienie do określenia – w miejsce sumy opłat obliczanych na podstawie różnych sposobów – jednego sposobu obliczania opłaty (jednego ze wskazanych już w art. 6j ust. 1, 2 lub 3 u.c.p.g.).

Zakres zwolnienia z opłaty za gospodarowanie odpadami komunalnymi

Z punktu widzenia nieruchomości mieszanych i stosowania zwolnienia kompostownikowego kluczowe znaczenie ma art. 6k ust. 4a u.c.p.g. Zgodnie z nim rada gminy, w drodze uchwały, zwalnia w części z opłaty za gospodarowanie odpadami komunalnymi właścicieli nieruchomości zabudowanych budynkami mieszkalnymi jednorodzinnymi kompostujących bioodpady stanowiące odpady komunalne w kompostowniku przydomowym, proporcjonalnie do zmniejszenia kosztów gospodarowania odpadami komunalnymi z gospodarstw domowych.

W orzecznictwie sądowym akcentuje się, że ustawodawca wprowadzając w art. 6k ust. 4a u.c.p.g. dyrektywę proporcjonalności uchwalanego zwolnienia do zmniejszenia kosztów gospodarowania odpadami komunalnymi, a w dalszej kolejności jej nie precyzując, pozostawił organom stanowiącym gminy swobodę w ustaleniu wzoru, kalkulacji, na podstawie których kwota udzielanej ulgi miałaby zostać wprowadzona – pod warunkiem, że sposób wyliczania będzie wypełniać dyspozycję proporcjonalności względem zmniejszenia kosztów gospodarowania odpadami komunalnymi przez gminę (por. wyrok Naczelnego Sądu Administracyjnego z 5 września 2024 r., sygn. akt III FSK 126/24).

Szczególnie użyteczne może być także stanowisko zawarte w piśmie Regionalnej Izby Obrachunkowej w Krakowie z 30 czerwca 2025 r. (znak WIAS.710.49.2025; źródło: https://bip.krakow.rio.gov.pl). W pierwszej kolejności zwróciła w nim uwagę na ww. art. 6k ust. 4a u.c.p.g. Następnie RIO zaakcentowała, że zawarta w zacytowanym przepisie delegacja nakłada na radę gminy obowiązek uchwalenia stosownego zwolnienia w części z opłaty za gospodarowanie odpadami komunalnymi, które obejmuje wszystkie nieruchomości zabudowane budynkami mieszkalnymi jednorodzinnymi, pod warunkiem kompostowania bioodpadów w kompostowniku przydomowym.

Uwaga! Zdaniem RIO oznacza to, że zwolnienie przysługuje również w przypadku, gdy nieruchomość zabudowana budynkiem mieszkalnym jednorodzinnym w części stanowi nieruchomość, na której nie zamieszkują mieszkańcy. Z powyższego wynika zatem, że wspomniane zwolnienie dotyczy w ogólności nieruchomości zabudowanej budynkiem mieszkalnym jednorodzinnym, przy czym nieruchomość ta może w części służyć wykonywaniu działalności gospodarczej. ©℗