Przypomnijmy, dziś przepisy nie przewidują ani rekompensaty dla gminy pomniejszanej, ani jasnych zasad rozliczenia za przekazane mienie. Nie jest też wskazane, jak często może dochodzić do zmiany granic danej miejscowości. Ponadto poszkodowane gminy nie mają możliwości zablokowania procedury. To ma zmienić proponowana przez posłów nowelizacja. Wynika z niej, że m.in. ograniczona zostanie częstotliwość składania wniosków o nowe terytorium, a gminy będą miały prawo do sądowej kontroli decyzji w tej sprawie. Co więcej, ustawa określi zasady rekompensaty finansowej dla gmin, których obszar ma podlegać zmniejszeniu.

Nowe zasady ustalania granic - wyniki konsultacji społecznych

Okazuje się, że przedstawiony przez posłów projekt cieszy się ogromnym poparciem. „Uważam tę ustawę za niezbędną i bardzo ważną. Nasza gmina uczestniczyła już pięć razy w procesie zmiany granic. Dla mieszkańców jest to proces bardzo trudny i nieprzyjemny. Żyjemy w ciągłym zagrożeniu, że miasto złoży następny wniosek o kolejne tereny” – wskazuje jeden z respondentów. „Gminy wiejskie od lat postulowały o zmianę przepisów prawa w zakresie procedury zmiany granic. Projekt ustawy przywraca w tej procedurze podmiotowość gminie, a co najważniejsze, wzmacnia rolę głosu mieszkańców. To przede wszystkim wspólnota, czyli mieszkańcy, powinna decydować o granicach swojej gminy” – uważa kolejny. „Przyjęcie ustawy jest niezbędne, gdyż pozwoli uregulować nieaktualne, przestarzałe zasady, które nie odpowiadają współczesnym realiom społecznym, gospodarczym ani prawnym. Nowe przepisy umożliwią dostosowanie obowiązującego prawa do aktualnych potrzeb obywateli oraz dynamicznie zmieniających się warunków funkcjonowania państwa. Dzięki temu system prawny stanie się bardziej spójny, przejrzysty i skuteczny, co przyczyni się do zwiększenia zaufania publicznego oraz poprawy jakości stanowionego prawa” – komentuje inna osoba.

Nowe zasady ustalania granic - zmiany nie są konieczne

Mniej licznie, ale jednak, pojawiają się też negatywne opinie. „Wyrażam sprzeciw wobec projektu ustawy o zmianie ustawy o samorządzie gminnym dotyczącej procedury zmiany granic jednostek samorządu terytorialnego” – wskazuje następny komentujący. W jego ocenie proponowane przepisy w praktyce uniemożliwią jakąkolwiek korektę granic, nawet w przypadkach uzasadnionych społecznie i gospodarczo. „Zmiany granic są często konieczne, aby dostosować strukturę administracyjną do rzeczywistych powiązań przestrzennych i ekonomicznych, zwłaszcza w przypadku miast średnich i dawnych miast wojewódzkich otoczonych gminami obwarzankowymi. Ich mieszkańcy korzystają z infrastruktury miejskiej, nie uczestnicząc w jej finansowaniu. Brak możliwości korekt granic utrwali ten niesprawiedliwy stan i zahamuje rozwój lokalny” – uważa. I dodaje, że obecne przepisy są wystarczające – gwarantują zarówno udział społeczności lokalnych, jak i kontrolę państwa przez decyzję premiera. „Nowelizacja nie usprawni procesu, lecz go zablokuje, ograniczając elastyczność polityki przestrzennej i pogłębiając nierówności rozwojowe” – podkreśla.

Opracowała Urszula Mirowska-Łoskot