- Przepisy przejściowe
- Oszacowanie w grudniu, wszczęcie postępowania w styczniu
- Zamówienie publiczne ogłoszone w ostatnich dniach roku
- Oferty poniżej progu przy przetargu na starych zasadach
- Oferty poniżej nowego progu, gdy przetarg na nowych zasadach
Podwyższenie wspomnianego progu w ustawie prawo zamówień publicznych (dalej: u.p.z.p.) to niewątpliwie duże ułatwienie dla zamawiających. W efekcie bowiem liczba niskokosztowych zamówień publicznych spadnie na rzecz szybszych i mniej skomplikowanych postępowań podprogowych. Tę długo wyczekiwaną zmianę wprowadzi od nowego roku ustawa z 25 lipca 2025 r. o zmianie ustawy – Prawo zamówień publicznych oraz niektórych innych ustaw (dalej: nowelizacja) [ramka].
Nowy próg stosowania prawa zamówień publicznych to wyzwanie dla wykonawców. Trudniej będą mieli ci, których działalność opiera się głównie na obsłudze niskobudżetowych przetargów, np. dotyczących zamówień na papier ksero w urzędach gmin. Od 1 stycznia, gdy urzędy zamiast opartych na przepisach u.p.z.p. przetargów częściej będą organizować konkursy – tacy wykonawcy będą musieli stawać w szranki w warunkach procedur prowadzonych opierających się na wewnętrznych regulaminach – bardzo różnych, bo w dużej mierze zależnych od zamawiającego.
Przepisy przejściowe
Choć nowelizacja wchodzi w życie 1 stycznia 2026 r., jednak już dziś zamawiający powinni przyjrzeć się jej przepisom przejściowym. Przede wszystkim dlatego, że w wielu przypadkach może się okazać, że warto rozważyć późniejsze rozpoczęcie procedur. I tak:
► Do postępowań o udzielenie zamówienia publicznego oraz postępowań o zawarcie umowy ramowej, wszczętych i niezakończonych przed dniem 1 stycznia 2026 r., stosuje się przepisy dotychczasowe, tj. próg 130 tys. zł.
► Przepisy dotychczasowe stosuje się do umów w sprawie zamówienia publicznego oraz umów ramowych zawartych przed dniem 1 stycznia 2026 r. i po dniu 31 grudnia 2025 r., w następstwie postępowań o udzielenie zamówienia publicznego oraz zawarcia umowy ramowej, wszczętych przed dniem 1 stycznia 2026 r.
Zatem jeśli wartość zamówienia mieści się między starym progiem (130 000 zł) a nowym (170 000 zł), korzystnym rozwiązaniem może być opóźnienie publikacji ogłoszenia (np. zamiast na końcu grudnia 2025 r. zamieścić je dopiero w styczniu 2026 r.). Jednak opłacalność takiej taktyki zależy od wielu czynników. Warto m.in. sprawdzić, czy opóźnienie publikacji nie wiąże się z dodatkowymi kosztami (np. nie spowoduje dodatkowych wydatków), zagrożeniem związanym z niedotrzymaniem terminów albo ryzykiem spowodowanym wzrostem kosztów dostaw, usług lub robót budowlanych.
W praktyce mogą pojawić się wątpliwości, jak stosować przepisy. Odpowiadamy na wybrane pytania.
Oszacowanie w grudniu, wszczęcie postępowania w styczniu
PYTANIE 1: Załóżmy, że postępowanie o udzielenie zamówienia publicznego zamawiający 31 grudnia 2025 r. oszacował na kwotę 150 tys. zł. Natomiast 1 stycznia 2026 r. opublikował ogłoszenie, tym samym wszczął postępowanie. Jaki próg powinien zastosować?
ODPOWIEDŹ: Moment, w którym dokonano oszacowania wartości zamówienia, nie jest chwilą wszczęcia postępowania. Przypomnijmy, że w myśl u.p.z.p., do wszczęcia postępowania o udzielenie zamówienia dochodzi:
► w trybie podstawowym i partnerstwa innowacyjnego – zgodnie z art. 276 ust. 1 u.p.z.p. poprzez zamieszczenie ogłoszenia o zamówieniu w Biuletynie Zamówień Publicznych;
► w trybie przetargu nieograniczonego, przetargu ograniczonego, negocjacji z ogłoszeniem, dialogu konkurencyjnego albo partnerstwa innowacyjnego (przekraczającego próg unijny) – zgodnie z art. 130 ust. 1 pkt. 1 u.p.z.p. poprzez przekazanie ogłoszenia o zamówieniu Urzędowi Publikacji Unii Europejskiej;
► w przypadku trybu negocjacji bez ogłoszenia albo zamówienia z wolnej ręki – zgodnie z art. 130 ust. 1 pkt. 2 u.p.z.p. poprzez zaproszenie do negocjacji;
► w trybie negocjacji z ogłoszeniem lub dialogu konkurencyjnego – zgodnie z art. 130 ust. 2 u.p.z.p. w przypadkach określonych w art. 153 pkt. 5 u.p.z.p., wszczęcie następuje poprzez przekazanie zaproszenia do negocjacji lub dialogu.
Natomiast, w myśl art. 254 u.p.z.p. postępowanie o udzielenie zamówienia kończy się:
- zawarciem umowy w sprawie zamówienia publicznego albo
- unieważnieniem postępowania.
W rozpatrywanej sytuacji zatem data oszacowania zamówienia nie ma znaczenia dla ustalenia właściwego stanu prawnego. Istotna jest data wszczęcia postępowania, czyli publikacji. Ponieważ ogłoszenie zostało opublikowane w Biuletynie Zamówień Publicznych 1 stycznia 2026 r., to doszło do wszczęcia postępowania, dla danego postępowania właściwy będzie już wyższy próg ustawowy – 170 tys. zł.
Uwaga! I chociaż tym samym dojdzie do sytuacji, że zamawiający zastosuje nieprawidłową procedurę (wartość zamówienia jest niższa nowy próg obowiązujący od 1 stycznia, wymagający stosowania przepisów u.p.z.p.), to jednak wśród przesłanek unieważnienia postępowania nie ma takiej, która pozwoliłaby na unieważnienie postępowania wyłącznie z tego powodu. Ponadto ponieważ zamawiający wybrał procedurę bardziej restrykcyjną, wydaje się, że nie powinien tego robić w przypadku kontroli postępowania. Tym bardziej nie można czynić zarzutu nieważności tak zawartej umowy z powodu zastosowania bardziej restrykcyjnej procedury udzielenia zamówienia.
Zamówienie publiczne ogłoszone w ostatnich dniach roku
PYTANIE 2: Postępowanie o szacunkowej kwocie 150 tys. zł zostało wszczęte 31 grudnia 2025 r. – tego dnia doszło do publikacji ogłoszenia w biuletynie zamówień publicznych. Jaki próg należy zastosować?
ODPOWIEDŹ: Jeżeli do publikacji postępowania w Biuletynie Zamówień Publicznych dojdzie w ostatnim dniu obecnego roku, to zastosowanie będzie miał obecny próg stosowania ustawy (czyli – 130 tys. zł).
W myśl bowiem przepisów przejściowych do postępowań o udzielenie zamówienia publicznego wszczętych i niezakończonych przed dniem 1 stycznia 2026 r. stosuje się przepisy dotychczasowe, tj. próg 130 tys. zł. Zamawiający, publikując ogłoszenie, wszczął postępowanie w trybie u.p.z.p. W trybie podstawowym do wszczęcia postępowania o udzielenie zamówienia dochodzi – w myśl art. 276 ust. 1 u.p.z.p. – poprzez zamieszczenie ogłoszenia o zamówieniu w Biuletynie Zamówień Publicznych.
Oferty poniżej progu przy przetargu na starych zasadach
PYTANIE 3: Szacowania dokonano 20 grudnia 2025 r. i tego samego dnia wszczęto postępowanie o udzielenie zamówienia w trybie przepisów u.p.z.p. 1 stycznia 2026 r. wykonawcy złożyli oferty w wysokości 140 tys. zł. Czy można unieważnić postępowanie i przeprowadzić kolejne bez stosowania u.p.z.p.?
ODPOWIEDŹ: Zgodnie z nowelizacją przepisy dotychczasowe mają zastosowanie do postępowań wszczętych przed 1 stycznia 2026 r. Kluczowa dla stwierdzenia właściwych przepisów jest data wszczęcia postępowania – która w przedmiotowym przypadku nastąpiła 20 grudnia 2025 r. Zastosowanie w analizowanej sytuacji ma zatem próg 130 tys. zł.
To, że w postępowaniu faktycznie wpłynęły oferty opiewające na kwotę, która nie przekracza nowego progu – nie ma znaczenia dla tego postępowania. Wprawdzie próg stosowania ustawy od 1 stycznia 2026 r. wzrośnie do 170 tys. zł, jednak nie dotyczy to postępowań wszczętych przed tą datą. Zamawiający nie może unieważnić prowadzonego postępowania (w szczególności nie będzie miał tutaj zastosowania art. 255 pkt. 5 u.p.z.p.), aby przeprowadzić nową procedurę bez stosowania u.p.z.p., zgodnie z nowym progiem ustawowym.
Oferty poniżej nowego progu, gdy przetarg na nowych zasadach
PYTANIE 4: Zamawiający oszacował 20 grudnia 2025 r. wartość zamówienia na 200 tys. zł i 1 stycznia 2026 r. wszczął postępowanie o udzielenie zamówienia w trybie przepisów u.p.z.p. Oferty złożono 10 stycznia na kwotę 140 tys. zł. Czy zmiana progu powoduje konieczność powtórnego oszacowania zamówienia? Czy oferta niższa od szacunkowej wartości zamówienia i progu stosowania ustawy powoduje konieczność unieważnienia postępowania?
ODPOWIEDŹ: Wejście nowego progu stosowania ustawy nie warunkuje konieczności przeprowadzenia nowego oszacowania wartości zamówienia. A zatem skoro zamawiający oszacował wartość zamówienia na 200 tys. zł, a nowy próg stosowania ustawy wynosi 170 tys. zł, to nie będzie musiał on rewidować szacunkowej wartości zamówienia. Postępowanie zostało wszczęte w prawidłowy sposób i według prawidłowego progu stosowania ustawy. Wpłynięcie oferty bądź ofert, opiewających na kwotę niższą niż obecny próg stosowania ustawy, nie ma wpływu na prawidłowość wyboru procedury. Ta bowiem warunkowana jest szacunkową wartością zamówienia, która, zgodnie z art. 28 u.p.z.p. stanowi całkowite szacunkowe wynagrodzenie wykonawcy bez podatku od towarów i usług, ustalone z należytą starannością. Jeżeli zatem szacowania ustalono z należytą starannością, wysokość złożonych ofert nie ma żadnego wpływu na procedurę, którą należy dalej prowadzić w trybie u.p.z.p.
Obniżenie wartości szacunkowej zamówienia w przetargu
PYTANIE 5: Zamawiający rozpoczął w grudniu 2025 r. proces szacowania i pierwotnie ustalił wartość zamówienia na kwotę 200 tys. zł, ale w styczniu 2026 r. uzyskał nowe dane i zmienił szacowanie na kwotę 165 tys. zł. Czy może dokonać zmiany szacowania wartości zamówienia? Czy powinien wszcząć postępowanie już według nowego progu zamówień?
ODPOWIEDŹ: Zgodnie z art. 36 ust. 2 u.p.z.p. jeżeli po ustaleniu wartości zamówienia nastąpiła zmiana okoliczności mających wpływ na dokonane ustalenia, zamawiający przed wszczęciem postępowania dokonuje zmiany wartości zamówienia. Oznacza to, że zmiany szacowania można dokonać, ale musi ona nastąpić przed wszczęciem postępowania. Zmiana szacowania po wszczęciu postępowania jest zatem niezgodna z przepisami u.p.z.p.
W powyższym przykładzie zamawiający prawidłowo dokonał zmiany szacowania, która po modyfikacji wyniosła 165 tys. zł. Ponieważ momentem warunkującym zastosowanie progu jest data wszczęcia postępowania, a zamawiający będzie je wszczynał w styczniu 2026 r. – zastosowanie ma nowy próg 170 tys. zł. Zatem w rozpatrywanej sytuacji zamawiający nie będzie już musiał stosować dla danego zamówienia procedury opartej na przepisach u.p.z.p.
Umowa ramowa
PYTANIE 6: Zamawiający wszczął postępowanie w grudniu 2025 r., a w styczniu 2026 r. zawarł umowę ramową na okres trzech lat o wartości 50 tys. zł rocznie. Czy w kolejnych latach obowiązywania umowy stosuje się już nowy próg 170 tys. zł, czy też cały kontrakt rozlicza się według starych zasad?
ODPOWIEDŹ: Zgodnie z art. 32 ust. 7 u.p.z.p. wartością umowy ramowej jest łączna wartość zamówień, których zamawiający zamierza udzielić w okresie trwania umowy ramowej. W rozpatrywanym przypadku jest to łączna wartość 150 tys. zł w okresie trzech lat.
Wprawdzie od 1 stycznia 2026 r. obowiązuje próg stosowania ustawy 170 tys. zł, to jednak zgodnie z przepisami przejściowymi regulacje dotychczasowe stosuje się zarówno do umów ramowych zawartych przed 1 stycznia 2026 r., jak i do umów zawartych po 31 grudnia 2025 r. w następstwie postępowań o zawarcie umowy ramowej, wszczętych przed 1 stycznia 2026 r. Do omawianej umowy zastosowanie będą miały zatem przepisy dotychczasowe, wraz z progiem stosowania ustawy 130 tys. zł.
Aneks do umowy podprogowej w przetargu
PYTANIE 7: W grudniu 2025 r. zamawiający zawarł umowę o wartości 100 tys. złotych – nie stosował przepisów u.p.z.p., gdyż wartość zamówienia nie przekraczała progu 130 tys. zł. W lipcu 2026 r. pojawiła się konieczność rozszerzenia zakresu umowy poprzez aneks, którego wartość opiewała na dodatkowe 60 tys. zł. Łączna wartość kontraktu wzrosła więc do 160 tys. zł. Czy do umowy zastosowanie ma próg 130 tys. zł czy 170 tys. zł? Czy zamawiający może zawrzeć aneks?
ODPOWIEDŹ: Umowa zawarta w grudniu 2025 r. nie przekroczyła wartości 130 tys. zł i z tego względu nie podlegała reżimowi u.p.z.p. Została zatem zawarta w oparciu o regulamin wewnętrzny zamawiającego. Ma to kluczowe znaczenie, gdyż przepisy przejściowe nowelizacji odnoszą się wyłącznie do umów w sprawie zamówień publicznych i umów ramowych zawartych na podstawie u.p.z.p. W konsekwencji powyższego, przepis przejściowy nie ma zastosowania do umowy zawartej z wyłączeniem u.p.z.p.
W lipcu 2026 r. będzie obowiązywał próg 170 tys. zł. Ponieważ po aneksie całkowita wartość umowy wynosi 160 tys. zł, a więc nie przekracza 170 tys. zł, zamawiający nadal nie będzie musiał prowadzić postępowania w trybie u.p.z.p.
Jeśli w danym przypadku przeszkodą nie będą ogólne zasady wynikające z przepisów o finansach publicznych lub zmiana umowy nie będzie sprzeczna z wewnętrznym regulaminem zamawiającego, będzie on uprawniony do zawarcia aneksu do umowy. ©℗
Kolejne nowelizacje
Zamawiający wyczekiwali na podwyższenie progu, gdyż dawno nie był zmieniany. Przypomnijmy: derogowana z końcem 2020 r. ustawa z 29 stycznia 2004 r. – Prawo zamówień publicznych określała limit, od którego miała ona zastosowanie, w euro: była to kwota 30 tys. euro. W konsekwencji każdorazowo przy zmianie wskaźnika euro dochodziło do waloryzacji progu, od którego zastosowanie miały przepisy ustawy.
Ustawa prawo zamówień publicznych z 11 września 2019 r. wprowadziła odmienne rozwiązanie: próg jej zastosowania został określony na 130 tys. zł. Miało to swoje zalety. Z jednej strony powodowało zwiększenie pewności postępowania i zmniejszenie chaosu związanego z często zmieniającym się progiem. Z drugiej jednak strony, od chwili wejścia w życie tej nowej ustawy – tj. od 1 stycznia 2021 r., próg 130 tys. zł nie był w żaden sposób waloryzowany. W tym czasie skumulowana inflacja przekroczyła już ponad 40 proc.
Uwaga! Nowelizacja ustawy jest więc naturalną konsekwencją zmian ekonomicznych, które zaszły w ciągu ostatnich czterech lat. ©℗
Zmiany nie tylko w prawie zamówień publicznych
Próg 130 tys. zł został zastąpiony kwotą 170 tys. zł również w następujących ustawach:
- z 14 lipca 1983 r. o narodowym zasobie archiwalnym i archiwach (t.j. Dz.U. z 2020 r. poz. 164),
- z 25 października 1991 r. o organizowaniu i prowadzeniu działalności kulturalnej (t.j. Dz.U. z 2024 r. poz. 87),
- z 20 października 1994 r. o specjalnych strefach ekonomicznych (t.j. Dz.U z 2023 r. poz. 1604),
- z 16 grudnia 2010 r. o publicznym transporcie zbiorowym (t.j. Dz.U z 2025 r. poz. 285),
- z 21 października 2016 r. o umowie koncesji na roboty budowlane lub usługi (t.j. Dz.U. z 2023 r. poz. 140; ost.zm. Dz.U. z 2025 r. poz. 1173). ©℗
Podstawa prawna
- ustawa z 25 lipca 2025 r. o zmianie ustawy – Prawo zamówień publicznych oraz niektórych innych ustaw (Dz. U. z 2025 r. poz. 1173)
- art. 2 w ust. 1 pkt 1, art. 28, art. 32 ust. 7, art. 82, art. 130, art. 153 pkt. 5, art. 254, art. 255 pkt. 5, art. 276, art. 359 w pkt. 2 ustawy z 11 września 2019 r. – Prawo zamówień publicznych (t.j. Dz. U. z 2024 r. poz. 1320; ost.zm. Dz.U. z 2025 r. poz. 1235)