Pracownik wykorzystał tylko jeden z czterech przysługujących mu dni urlopu wypoczynkowego na żądanie w 2016 r. Do kiedy musi wykorzystać pozostałe trzy?



Zgodnie z art. 1672 kodeksu pracy pracodawca jest obowiązany udzielić na żądanie pracownika i w terminie przez niego wskazanym nie więcej niż cztery dni urlopu w każdym roku kalendarzowym. Pracownik zgłasza żądanie udzielenia urlopu najpóźniej w dniu jego rozpoczęcia. Natomiast w myśl art. 168 k.p. urlopu niewykorzystanego w terminie ustalonym zgodnie z art. 163 k.p. należy pracownikowi udzielić najpóźniej do 30 września następnego roku kalendarzowego – nie dotyczy to jednak części urlopu udzielanego na podstawie art. 1672 k.p.
Jak wynika z powyższych przepisów, w przypadku urlopu na żądanie nie obowiązuje termin udzielenia urlopu do 30 września następnego roku kalendarzowego, aczkolwiek urlop ten, niewykorzystany w roku ubiegłym, w kolejnym staje się zwykłym urlopem wypoczynkowym. Pracownik może go wykorzystać aż do dnia przedawnienia się prawa do tego urlopu.
Zgodnie z art. 291 par. 1 k.p. roszczenia ze stosunku pracy ulegają przedawnieniu z upływem trzech lat od dnia, w którym roszczenie stało się wymagalne.
Jak orzekł Sąd Najwyższy w wyroku z 11 kwietnia 2001 r. (sygn. akt I PKN 367/00, OSNP 2003/2/38), roszczenie o udzielenie urlopu wypoczynkowego przedawnia się z upływem trzech lat od dnia, w którym stało się wymagalne (art. 291 par. 1 k.p.), przy czym rozpoczęcie biegu tego terminu następuje bądź z końcem roku kalendarzowego, za który urlop przysługuje (art. 161 k.p.), bądź najpóźniej z końcem pierwszego kwartału roku następnego, jeżeli urlop został przesunięty na ten rok z przyczyn leżących po stronie pracownika lub pracodawcy (art. 168 k.p.). Wyrok ten został wydany w stanie prawnym, w którym urlopu wypoczynkowego niewykorzystanego w terminie ustalonym zgodnie z art. 163 należało pracownikowi udzielić najpóźniej do końca pierwszego kwartału następnego roku kalendarzowego. W obecnym stanie prawnym, gdy należy to uczynić najpóźniej do 30 września następnego roku kalendarzowego, trzeba przyjąć, zgodnie z wyżej wymienionym wyrokiem, że roszczenie o udzielenie urlopu wypoczynkowego przedawnia się z upływem trzech lat od dnia, w którym stało się wymagalne (art. 291 par. 1 k.p.), przy czym rozpoczęcie biegu tego terminu następuje bądź z końcem roku kalendarzowego, za który urlop przysługuje (art. 161 k.p.), bądź najpóźniej z dniem 30 września roku następnego, jeżeli urlop został przesunięty na ten rok z przyczyn leżących po stronie pracownika lub pracodawcy (art. 168 k.p.).
Przyczyny leżące po stronie pracownika lub pracodawcy, które umożliwiają przesunięcie terminu wykorzystania urlopu, są określone w art. 164–167 kodeksu pracy. Są to m.in. ważne przyczyny wskazane przez pracownika, szczególne potrzeby pracodawcy, jeżeli nieobecność pracownika spowodowałaby poważne zakłócenia toku pracy, czasowa niezdolność do pracy wskutek choroby i urlop macierzyński.
Zatem w przykładzie, o którym mowa w pytaniu, rozpoczęcie biegu 3-letniego terminu przedawnienia roszczenia o udzielenie urlopu wypoczynkowego następuje:
- 31 grudnia 2016 r. albo
- najpóźniej 30 września 2017 r., jeżeli urlop został przesunięty na ten rok z przyczyn leżących po stronie pracownika lub pracodawcy.
Trzy dni urlopu wypoczynkowego, o których mowa w pytaniu, będą więc przedawnione 1 stycznia 2020 r. albo 1 października 2020 r.
Podstawa prawna
Art. 1672, art. 164–168, art. 291 par. 1 ustawy z 26 czerwca 1974 r. – Kodeks pracy (t.j. Dz.U. z 2016 r. poz. 1666).