Rodzina po śmierci zmarłego pracownika może liczyć na wsparcie - nie tylko finansowe - od pracodawcy i państwa.
1. Zasiłek pogrzebowy
Po śmierci pracownika (czyli ubezpieczonego) członkom rodziny, którzy pokryli koszt pogrzebu ZUS przyzna zasiłek pogrzebowy.
Do członków rodziny, po których przysługuje zasiłek pogrzebowy, zalicza się małżonka (wdowę i wdowca), rodziców, ojczyma, macochę oraz osoby przysposabiające, dzieci własne, dzieci drugiego małżonka, dzieci przysposobione oraz inne dzieci przyjęte na wychowanie i utrzymanie przed osiągnięciem przez nie pełnoletniości, a także wnuki i rodzeństwo. Od 1 marca 2015 roku do tego kręgu zostały włączone również dzieci umieszczone w rodzinie zastępczej, dziadkowie oraz osoby, nad którymi została ustanowiona opieka prawna.
Wysokość zasiłku pogrzebowego dla członków rodziny opłacających pogrzeb wynosi 4 tys zł.
Zobacz, jak od 2015 roku zmienił się zasiłek pogrzebowy>>
Jednak zasiłek pogrzebowy przysługuje także osobom, które w rzeczywistości pokryły koszty pogrzebu - świadczenie to może otrzymać więc również pracodawca, dom pomocy społecznej, gmina, powiat lub osoba prawna kościoła lub związku wyznaniowego. W takim przypadku zasiłek przysługuje w wysokości udokumentowanych kosztów pogrzebu, nie wyższej jednak niż 4 tys zł.
Jeśli koszty pogrzebu poniosła więcej niż jedna osoba lub podmiot, zasiłek ulega podziałowi między te osoby lub podmioty - proporcjonalnie do poniesionych kosztów.
Wniosek o zasiłek pogrzebowy można złożyć do 12 miesięcy od dnia śmierci lub do 12 miesięcy od dnia pogrzebu - jeśli na przykład jest problem z odnalezieniem zwłok lub identyfikacją zmarłego.
2. Odprawa pośmiertna
Jeżeli pracownik zmarł w czasie trwania stosunku pracy lub po jego rozwiązaniu, w czasie pobierania zasiłku z tytułu niezdolności do pracy wskutek choroby, członkowie rodziny zmarłego pracownika mogą otrzymać odprawę pośmiertną.
Odprawa przysługuje w wysokości:
- jednomiesięcznego wynagrodzenia, jeśli pracownik był zatrudniony krócej niż 10 lat,
- trzymiesięcznego wynagrodzenia, jeżeli pracownik był zatrudniony co najmniej 10 lat,
- sześciomiesięcznego wynagrodzenia, jeżeli pracownik był zatrudniony co najmniej 15 lat.
Odprawę pośmiertną dzieli się pomiędzy wszystkich uprawnionych członków rodziny w równych częściach, a jeśli chodzi tylko o jednego członka rodziny uprawnionego do odprawy pośmiertnej, wtedy przysługuje mu odprawa w wysokości połowy kwoty określonej w kodeksie pracy.
3. Renta rodzinna
Natomiast w przypadku, gdy zmarły miał ustalone prawo do emerytury lub renty z tytułu niezdolności do pracy (lub spełniał warunki wymagane do ich uzyskania), jego rodzina może otrzymać rentę rodzinną. Do renty rodzinnej uprawniona jest także rodzina osoby w chwili śmierci pobierającej zasiłek przedemerytalny, świadczenie przedemerytalne lub nauczycielskie świadczenie kompensacyjne.
Jaka jest wysokość renty rodzinnej, dowiesz się tutaj>>
Nie wszyscy jednak członkowie mogą otrzymać świadczenie po zmarłym - chodzi tylko o dzieci ubezpieczonej osoby zmarłej, wnuki, rodzeństwo oraz inne dzieci, którymi opiekował się zmarły, a także wdowę (lub wdowca) oraz rodziców po zmarłych dzieciach.
4. Wynagrodzenie i ekwiwalent od pracodawcy
Obowiązki wobec rodziny zmarłego ma także pracodawca. Przede wszystkim po śmierci pracownika wygasa stosunek pracy, ale nie kończy się obowiązek wypłaty wynagrodzenia. Co więcej, rodzina otrzyma także między innymi ekwiwalent za niewykorzystany urlop wypoczynkowy, odszkodowania czy zadośćuczynienia pieniężne oraz odprawę emerytalno-rentową, jeśli przysługiwały one zmarłemu pracownikowi.
W pierwszej kolejności prawo do tych świadczeń po zmarłym pracowniku przypadnie jego małżonkowi (wdowie, wdowcowi). Kolejną grupą osób uprawnionych do dziedziczenia są członkowie rodziny uprawnieni do renty rodzinnej, czyli głównie dzieci i rodzice.
W razie braku osób uprawnionych do dziedziczenia świadczenia te przejmuje spadkobierca.
5. Urlop okolicznościowy
Wreszcie rodzinie zmarłego pracownika przysługuje również urlop okolicznościowy, o udzielenie którego należy zwrócić się z wnioskiem do pracodawcy.
Wymiar urlopu jest zależny od stopnia pokrewieństwa - dwa dni przysługują w przypadku zgonu małżonka, dziecka, rodzica, ojczyma lub macochy, a jeden dzień, gdy chodzi o zgon rodzeństwa, babci, dziadka lub innej osoby pozostającej na utrzymaniu lub pod bezpośrednią opieką.