Wypowiedzenie umowy o pracę przez pracownika – poradnik dla pracownika i pracodawcy

Istota wypowiedzenia umowy o pracę

Wypowiedzenie umowy o pracę jest oświadczeniem woli pracownika, którego celem jest rozwiązanie umowy pracę, prowadzące do unicestwienia stosunku pracy. Niemniej jednak rozwiązanie umowy o pracę następuje dopiero z upływem tzw. okresu wypowiedzenia, określonego w ustawie jako pewien odstęp czasu. Powyższy element różni zasadniczo rozwiązanie umowy o pracę za wypowiedzeniem od rozwiązania umowy o pracę bez wypowiedzenia, które następuje natychmiast (zob. R. Terlecki, N. Szok, Prawo pracy w praktyce, Warszawa 2015, s. 94).

Rodzaje umów o pracę, które mogą zostać wypowiedziane

Pracownik może rozwiązać za wypowiedzeniem umowę o pracę zawartą na:
• okres próbny;
• czas nieokreślony.
W przypadku umów na czas określony sprawa przedstawia się następująco. Przy zawieraniu umowy o pracę na czas określony, dłuższy niż 6 miesięcy, strony mogą przewidzieć dopuszczalność wcześniejszego rozwiązania tej umowy za dwutygodniowym wypowiedzeniem.

Dopuszczalne jest także wypowiedzenie umowy o pracę zawartej na czas zastępstwa.

Co w sytuacji gdy pracownik dokona wypowiedzenia umowy o pracę na czas określony dłuższy niż 6 miesięcy, w której strony nie zawarły postanowienia o dopuszczalności jej wcześniejszego rozwiązania za wypowiedzeniem?

Przy zawieraniu umowy o pracę na czas określony, dłuższy niż 6 miesięcy, strony mogą przewidzieć dopuszczalność wcześniejszego rozwiązania tej umowy za dwutygodniowym wypowiedzeniem. Jeżeli jednak w umowie zawartej na czas określony nie przewidziano możliwości jej wypowiedzenia, oświadczenie woli nazwane wypowiedzeniem, złożone pracodawcy przez pracownika zatrudnionego na podstawie umowy o pracę zawartej na czas określony powoduje rozwiązanie umowy o pracę na mocy przepisów o rozwiązaniu przez pracownika umowy o pracę bez wypowiedzenia. Ponadto pojawia się również ewentualna kwestia odszkodowawcza. W przypadku "wypowiedzenia" przez pracownika umowy nieprzewidującej możliwości jej wypowiadania, jego działanie z reguły jest sprzeczne z prawem i może go spotkać stosowna sankcja odszkodowawcza ( art. 61(1) KP) Trzeba jednak zwrócić uwagę, że tego rodzaju "wypowiedzenie" może nie pociągać za sobą negatywnych dla pracownika skutków, jeżeli zachodziły przesłanki rozwiązania przez niego umowy o pracę bez wypowiedzenia ( art. 55 KP ) – zob. uzas. uchwały SN z dnia 14 lutego 2012 r. III PZP 5/11, OSNP 2012/15-16/188.

Okresy wypowiedzenia umowy o pracę zawartej na okres próbny

Okres wypowiedzenia umowy o pracę zawartej na okres próbny wynosi:

Okres wypowiedzenia umowy zawartej na czas zastępstwa

Okres wypowiedzenia umowy o pracę zawartej na czas zastępstwa wynosi 3 dni robocze.

Okres wypowiedzenia umowy zawartej na czas nieokreślony

Okres wypowiedzenia umowy o pracę zawartej na czas nieokreślony jest uzależniony od okresu zatrudnienia u danego pracodawcy i wynosi:

Do okresu zatrudnienia, o którym mowa wyżej, wlicza się pracownikowi okres zatrudnienia u poprzedniego pracodawcy, jeżeli zmiana pracodawcy nastąpiła w związku z przejściem zakładu pracy lub jego części na innego pracodawcę, a także w innych przypadkach, gdy z mocy odrębnych przepisów nowy pracodawca jest następcą prawnym w stosunkach pracy nawiązanych przez pracodawcę poprzednio zatrudniającego tego pracownika.

Jeżeli pracownik jest zatrudniony na stanowisku związanym z odpowiedzialnością materialną za powierzone mienie, strony mogą ustalić w umowie o pracę, że w przypadku, gdy pracownik był zatrudniony krócej niż 6 miesięcy okres wypowiedzenia wynosi 1 miesiąc, a w przypadku, gdy pracownik był zatrudniony co najmniej 6 miesięcy - 3 miesiące.

Strony mogą również po dokonaniu wypowiedzenia umowy o pracę przez jedną z nich ( więc także i przez pracownika) ustalić wcześniejszy termin rozwiązania umowy.

Wypowiedzenie umowy o pracę przez pracownika a prawo zwolnienia na poszukiwanie pracy

Należy również zauważyć, że w przypadku wypowiedzenia umowy o pracę prze pracownika nie przysługuje mu prawo zwolnienia na poszukiwanie pracy.

Podstawa prawna:
Art. 23(1), art. 32, art. 33, art. 33(1), art. 34, art. 36 ustawy z dnia 26 czerwca 1974 r. – Kodeks pracy ( T.j. Dz.U.2014.1502)