Obowiązek pracodawcy polegający na refundacji kosztów poniesionych przez pracownika na zakup okularów korygujących wzrok do pracy przy komputerze jest ściśle związany z badaniami profilaktycznymi. W przypadku gdy pracownik w okresie ważności takich badań stwierdzi pogorszenie wzroku i zwróci się do pracodawcy o refundację poniesionych przez siebie kosztów zakupu okularów, pracodawca nie ma obowiązku ani zwrotu, ani wydania pracownikowi takiego skierowania.
Pracodawca jest obowiązany zapewnić pracownikom okulary korygujące wzrok zgodnie z zaleceniem lekarza, jeżeli wyniki badań okulistycznych przeprowadzonych w ramach profilaktycznej opieki zdrowotnej (czyli wstępnych dla osób przyjmowanych do pracy – okresowych w terminie wyznaczonym przez lekarza medycyny pracy lub kontrolnych w przypadku choroby trwającej dłużej niż 30 dni) wykażą potrzebę ich stosowania podczas pracy przy obsłudze monitora ekranowego. Ze względu na to, że powyższy obowiązek jest bardzo ogólny, pracodawca w wewnętrznym akcie prawnym (np. regulaminie, zarządzeniu, decyzji) powinien określić szczegółowe zasady przydziału okularów, w szczególności kwotę refundacji, czas ich używalności, a także ewentualnie termin, w jakim pracownik może się ubiegać o zwrot kosztów zakupionych przez siebie okularów.
W opisanym przypadku, gdy posiadający wciąż ważne badania profilaktyczne pracownik stwierdza, że pogorszył mu się wzrok, i zwraca się do pracodawcy o refundację kosztów poniesionych na zakup okularów korygujących wzrok do pracy przy komputerze, pracodawca nie jest związany wnioskiem pracownika. Należy także przypomnieć, że profilaktyczna opieka lekarska nie obejmuje przypadków, w których pracownik stwierdza u siebie pogorszenie stanu zdrowia. W takich bowiem sytuacjach w grę wchodzi publiczna lub prywatna opieka zdrowotna, którą pracownik musi sobie zapewnić we własnym zakresie.
Pracodawca nie musi więc podejmować żadnych działań, o ile pracownik nie zgłosi w sposób jednoznaczny niemożności wykonywania dotychczasowej pracy właśnie ze względu na stan zdrowia. W takim przypadku pracodawca będzie obowiązany wystawić skierowanie na przeprowadzenie badań lekarskich poza terminem przewidzianym przez lekarza medycyny pracy. Celem tych badań będzie orzeczenie o możliwościach (lub ich braku) dalszego wykonywania obowiązków służbowych przez pracownika na jego dotychczasowym stanowisku.
Pracownik musi się jednak liczyć z tym, że w przypadku stwierdzenia przez lekarza medycyny pracy istotnych przeciwwskazań zdrowotnych dotyczących wykonywania pracy na dotychczasowym stanowisku pracodawca będzie mógł wypowiedzieć zatrudnionemu warunki pracy lub płacy i przenieść go na inne stanowisko pracy, a nawet – jeżeli nie będzie w stanie zapewnić takiego stanowiska – wypowiedzieć mu umowę.
Podstawa prawna
Par. 8 ust. 2 rozporządzenia ministra pracy i polityki socjalnej z 1 grudnia 1998 r. w sprawie bezpieczeństwa i higieny pracy na stanowiskach wyposażonych w monitory ekranowe (Dz.U. nr 148, poz. 973).
Par. 6 ust. 1 rozporządzenia ministra zdrowia i opieki społecznej z 30 maja 1996 r. w sprawie przeprowadzania badań lekarskich pracowników, zakresu profilaktycznej opieki zdrowotnej nad pracownikami oraz orzeczeń lekarskich wydawanych do celów przewidzianych w kodeksie pracy (Dz.U. nr 69, poz. 332 ze zm.).