Polskie społeczeństwo należy do jednego z najmłodszych w Europie. Jednak tempo jego starzenia jest jedno z najszybszych. Szacuje się, że stosunek liczby osób powyżej 65 roku życia do populacji w wieku 20-64 lata zwiększy się niemal trzykrotnie. Tymczasem liczba seniorów aktywnych zawodowo jest wciąż jedna z najniższych wśród krajów OECD – wynika z najnowszego raportu organizacji „Lepsza praca wraz z wiekiem: Polska 2015”.

Jedną z cech charakterystycznych polskiego rynku pracy jest wczesny wiek wycofywania się z rynku pracy. Problem ten dotyczy szczególnie kobiet. Stosunek wskaźników zatrudnienia wśród mężczyzn do wskaźników zatrudnienia wśród kobiet w wieku 55-64 lata występujący w Polsce jest wyższy (1,6) od średniej OECD (1,4). Ponadto w krajach OECD różnice płacowe zmniejszyły się w ciągu ostatnich 10 lat, w Polsce pozostają bez zmian – czytamy w raporcie.

W 2013 roku bezrobocie w grupie wiekowej 55-64 wynosiło 8 proc. – jest to wynik zbliżony do średniej unijnej ale wyższy od średniej OECD (6 proc.). Polscy bezrobotni seniorzy są jednak w lepszej sytuacji niż średnio dla OECD. Rzadziej bowiem są dotknięci długoterminowym bezrobociem. Dłużej niż 12 miesięcy bez pracy pozostawało 46 proc. z nich. Jednak w porównaniu do innych krajów w Polsce dużo więcej seniorów jest zatrudnionych tymczasowo lub jest samozatrudniona, podczas gdy liczba pracowników zatrudnionych w niepełnym wymiarze godzin jest niewielka. OECD zauważa, że zdecydowanie łatwiej jest odnaleźć się na rynku pracy osobom z wyższym wykształceniem.

Rynek pracy dla 50+: Co może zrobić senior, by zwiększyć swoje szanse na rynku pracy
Rynek pracy dla 50+: Co może zrobić senior, by zwiększyć swoje szanse na rynku pracy

Zobacz również

Jak podkreśla OECD w swoim raporcie wśród przeszkód w zatrudnianiu seniorów leży w dużej mierze mentalność polskich przedsiębiorców. Z kolei niski poziom zatrudnienia kobiet po 50. Roku życia jest zdaniem OECD konsekwencją powszechnego przekonania, że starsze kobiety powinny raczej zająć się opieką nad wnukami lub rodzicami w podeszłym wieku, a nie pracą zawodową. Aby zmienić tę sytuację należy zwiększyć liczbę żłobków i przedszkoli oraz placówek opiekuńczych dla osób starszych, a także uelastycznić formy zatrudnienia.
OECD zwróciło także uwagę na słaby stan zdrowia polskich seniorów. Zdaniem OECD oczekiwana długość życia mężczyzny w Polsce po ukończeniu przez niego 50 lat wynosi 15,4 lat w dobrym zdrowiu, co umożliwi mu dożycie w dobrym zdrowiu wyłącznie do obecnego wieku emerytalnego. Również tutaj widać dużą różnicę w statusie osób gorzej i lepiej wykształconych. Polska jest jednym z krajów z największą różnicą w oczekiwanej długości życia między osobami z wyższym wykształceniem, a tymi gorzej wykształconymi.

- Mówiąc o wszystkich przemianach i polskim rynku pracy należy pamiętać o kontekście historycznym – podkreślała dr Agnieszka Chłoń-Domińczak. – My na dokonanie tych zmian mieliśmy zaledwie 25 lat. Francuzi, Niemcy czy Brytyjczycy mieli tego czasu znacznie więcej – dodaje.

Zauważa to także OECD i podkreśla, że Polska jest liderem zmian w sytuacji seniorów na rynku pracy. Wskaźnik zatrudnienia osób w wieku 55-59 lat wzrósł z 36 proc. w 2003 roku do 55 proc. w roku 2013. Z kolei dla osób w wieku 60-64 lata był to wzrost z 19 do 24 proc. (średnia dla OECD 42 proc.).

Wśród rekomendacji OECD dla Polski znalazło się przyspieszenie zmian w wydłużaniu wieku emerytalnego, ograniczenie możliwości wcześniejszego odchodzenia z rynku pracy, a także działania skierowane do przedsiębiorców, w tym ułatwienia w zatrudnianiu osób 50+.