Odpowiedzialność mogą ponieść m.in.: wójt gminy, burmistrz lub prezydent miasta, minister, kierownicy urzędów, skarbnicy, a nawet pracownicy. Odpowiedzą na przykład za naruszenie trybu udzielenia zamówienia publicznego
Czy za brak przetargu będzie upomnienie?
Wójt gminy udzielił zamówienia publicznego w trybie z wolnej ręki na budowę drogi. Dopiero po czasie dowiedział się, że miał obowiązek przeprowadzenia przetargu. Czy za takie naruszenie grozi mu kara upomnienia?
Upomnienie to najniższa kara, którą przewiduje ustawa za naruszenie dyscypliny finansów publicznych. Pozostałe to: nagana, kara pieniężna oraz zakaz pełnienia funkcji związanych z dysponowaniem środkami publicznymi. Karę upomnienia można wymierzyć w szczególności wtedy, gdy stopień szkodliwości naruszenia dyscypliny finansów publicznych nie jest znaczny.
Wymierzając jedną z powyższych kar, komisja orzekająca weźmie pod uwagę różnego rodzaju okoliczności. Jak wynika z art. 33 ustawy, wymierza ona karę według swojego uznania, w granicach określonych w ustawie, uwzględniając stopień szkodliwości dla finansów publicznych, stopień winy, a także cele kary w zakresie społecznego oddziaływania oraz cele zapobiegawcze i dyscyplinujące, które ma osiągnąć w stosunku do ukaranego. Wójt może więc zostać ukarany upomnieniem, ale również karą wyższą.
Podstawa prawna
Art. 31–35 ustawy z 17 grudnia 2004 r. o odpowiedzialności za naruszenie dyscypliny finansów publicznych (t.j. Dz.U. z 2013 r. poz. 168).
Czy spóźniona wpłata składek to naruszenie
Jestem skarbnikiem gminy. Pod koniec zeszłego roku nie zdążyłem wpłacić składek społecznych w terminie. Czy za spóźnienie mogę zostać pociągnięty do odpowiedzialności za naruszenie dyscypliny finansów publicznych?
Katalog osób, które mogą zostać pociągnięte do odpowiedzialności za naruszenie dyscypliny finansów publicznych, został określony w art. 4 ustawy o odpowiedzialności za naruszenie dyscypliny finansów publicznych. Wynika z niego, że ukarani mogą zostać m.in. kierownicy jednostek sektora finansów publicznych, w tym gminy, ale również inne osoby, do których należą skarbnicy. Naruszeniem dyscypliny finansów publicznych jest nieopłacenie w terminie przez jednostkę składek: na ubezpieczenia społeczne, zdrowotne, na Fundusz Pracy, Fundusz Gwarantowanych Świadczeń Pracowniczych oraz wpłat na Państwowy Fundusz Rehabilitacji Osób Niepełnosprawnych albo ich opłacenie w kwocie niższej niż wynikająca z prawidłowego obliczenia.
Skoro więc skarbnik doprowadził do opóźnienia w opłaceniu składek, to może zostać pociągnięty do odpowiedzialności za naruszenie dyscypliny finansów publicznych. Popełnienie czynu, który ustawa uznaje za naruszenie, nie jest jednak jedyną przesłanką, która prowadzi do ukarania. Istotne jest również to, czy zaniechanie doprowadziło do znacznego uszczuplenia finansów jednostki, czy musiała ona w związku z tym zapłacić odsetki i w jakiej wysokości. Jeśli skutki zaniechania skarbnika są mało istotne dla finansów publicznych, to zapewne nie poniesie on odpowiedzialności za swój czyn.
Podstawa prawna
Art. 4, art. 14, art. 28 ustawy z 17 grudnia 2004 r. o odpowiedzialności za naruszenie dyscypliny finansów publicznych (t.j. Dz.U. z 2013 r. poz. 168).
Czy wójt odpowie za wydanie pieniędzy
Wójt gminy znalazł się w tzw. podbramkowej sytuacji. Pod koniec roku musiał wydać pieniądze – 2 tys. zł – na zadanie, mimo że nie zostało ono ujęte w budżecie gminy. Czy poniesie odpowiedzialność za naruszenie dyscypliny?
Dokonanie wydatku ze środków publicznych bez upoważnienia określonego ustawą budżetową, uchwałą budżetową lub planem finansowym albo z przekroczeniem zakresu tego upoważnienia lub z naruszeniem przepisów dotyczących dokonywania poszczególnych rodzajów wydatków jest naruszeniem dyscypliny finansów publicznych. Wynika to wprost z art. 11 ustawy o odpowiedzialności. Ponieważ jednak naruszenie nie przekroczyło kwoty przeciętnego wynagrodzenia miesięcznego w gospodarce narodowej w roku poprzednim, to wójt uniknie kary.
Podstawa prawna
Art. 11, art. 26 ustawy z 17 grudnia 2004 r. o odpowiedzialności za naruszenie dyscypliny finansów publicznych (t.j. Dz.U. z 2013 r. poz. 168).
Czy za błędny podatek grozi sankcja
Kierownik jednostki budżetowej pomylił się w obliczeniach i wpłacił podatek w innej wysokości niż należna. Różnica między prawidłową kwotą a wpłaconą wynosiła jednak kilkadziesiąt złotych. Czy za taki czyn poniesie karę?
W takim przypadku zastosowanie mogą znaleźć przepisy o znikomej szkodliwości czynu. Zgodnie z art. 28 ustawy o odpowiedzialności za naruszenie dyscypliny finansów publicznych nie dochodzi się odpowiedzialności, jeśli stopień szkodliwości dla finansów publicznych jest znikomy. Przy ocenie stopnia szkodliwości trzeba uwzględnić wagę naruszonych obowiązków, sposób i okoliczności ich naruszenia, a także jego skutki. Ocenia się więc m.in., jaka była wysokość uszczuplonych środków publicznych, wysokość zobowiązań zaciągniętych bez upoważnienia lub z jego przekroczeniem, a także kwota zapłaconych odsetek, kar lub opłat albo wypłaconego oprocentowania.
W omawianym przypadku trzeba też wziąć pod uwagę art. 26 ustawy, który przewiduje, że nie jest naruszeniem czyn lub zaniechanie, które dotyczy pieniędzy na sumę nieprzekraczającą jednorazowo kwoty minimalnej. Jest to kwota przeciętnego wynagrodzenia miesięcznego w gospodarce narodowej w roku poprzednim, ogłoszona przez Prezesa Głównego Urzędu Statystycznego. GUS nie podał jeszcze kwoty za 2014 r. (zrobi to w lutym 2015 r.), natomiast w 2013 r. wyniosła ona 3650,06 zł.
Oznacza to, że jeśli różnica między kwotą wpłaconego podatku a podatkiem prawidłowo wyliczonym wyniosła kilkadziesiąt złotych, to kierownik jednostki nie poniesie odpowiedzialności za naruszenie dyscypliny finansów publicznych.
Podstawa prawna
Art. 26, art. 28 ustawy z 17 grudnia 2004 r. o odpowiedzialności za naruszenie dyscypliny finansów publicznych (t.j. Dz.U. z 2013 r. poz. 168).
Czy będzie naruszenie, jeśli nikt się nie zgłosił
Skarbnik rozpisał przetarg, ale zastosował zły tryb zamówienia – negocjacje bez ogłoszenia. Nikt z wykonawców się jednak nie zgłosił. Czy takie postępowanie oznacza naruszenie dyscypliny finansów publicznych?
Przepisy w takich przypadkach są łagodne. Sam błędny tryb zamówienia jest niewątpliwie naruszeniem, ale ustawa o odpowiedzialności za naruszenie dyscypliny finansów publicznych przewiduje pewien wyjątek. Nie jest naruszeniem dyscypliny działanie lub zaniechanie dotyczące zamówienia publicznego, jeśli zostało skorygowane w sposób zapewniający zgodność danej czynności i toku postępowania z przepisami o zamówieniach publicznych oraz gdy nie doszło do udzielenia zamówienia publicznego.
Skoro więc skarbnik rozpisał przetarg, do którego nikt się nie zgłosił, to nie poniesie kary, mimo że zastosował błędny tryb zamówienia.
Podstawa prawna
Art. 17 ust. 1a ustawy z 17 grudnia 2004 r. o odpowiedzialności za naruszenie dyscypliny finansów publicznych (t.j. Dz.U. z 2013 r. poz. 168)
Czy kierownik odpowiada za zły tryb zamówienia
Kierownik jednostki, odpowiedzialny za zamówienia publiczne w urzędzie, udzielił zamówienia w trybie z wolnej ręki, mimo że powinien przeprowadzić przetarg. Czy za błędny tryb grozi mu odpowiedzialność za naruszenie dyscypliny finansowej?
W takim przypadku grozi postępowanie o naruszenie dyscypliny finansów publicznych i kary przewidziane w ustawie. Naruszeniem jest udzielenie zamówienia wykonawcy, który nie został wybrany w trybie określonym w przepisach o zamówieniach publicznych albo z naruszeniem przepisów o zamówieniach publicznych dotyczących przesłanek stosowania trybów udzielenia zamówienia publicznego: negocjacji bez ogłoszenia, zamówienia z wolnej ręki lub zapytania o cenę.
Podobnie jednak jak w innych sytuacjach, kierownik jednostki może też nie zostać ukarany. Nie dojdzie do tego, jeśli wykroczenie jest drobne i nie przekracza kwoty ok. 3650 zł. Jeśli jest poważniejsze i sprawa trafi do komisji orzekającej, powinna ona rozważyć zastosowanie art. 36 ustawy. To kolejny przepis, który daje kierownikom jednostek nadzieję na uniknięcie kary. Zgodnie z nim, w przypadkach zasługujących na szczególne uwzględnienie można, biorąc pod uwagę rodzaj i okoliczności naruszenia dyscypliny finansów publicznych lub właściwości i warunki osobiste sprawcy naruszenia, wymierzyć karę łagodniejszego rodzaju, a nawet odstąpić od jej wymierzenia. W przepisie określono też, jakie okoliczności pozwolą złagodzić karę lub od niej odstąpić.
Podstawa prawna
Art. 17 ust. 1b, art. 26 i 36 ustawy z 17 grudnia 2004 r. o odpowiedzialności za naruszenie dyscypliny finansów publicznych (t.j. Dz.U. z 2013 r. poz. 168).
