Menedżera można pozbawić funkcji za bierność jego podwładnych, bo nawet jeśli on sam pracuje ciężko, to liczy się, że jego zespół nie ma wyników - tłumaczy Ryszard Sadlik, sędzia Sądu Okręgowego w Kielcach.
Nie ulega wątpliwości, że brak zaufania do pracownika może stanowić uzasadnioną przyczynę wypowiedzenia zmieniającego, zwłaszcza gdy zajmuje on odpowiedzialne lub kierownicze stanowisko. Wynika to z tego, że w stosunku do takiej osoby pracodawca ma prawo stosować ostrzejsze wymagania i oczekiwać od niej większej lojalności.
Wskazywał na to wyraźnie Sąd Najwyższy w wyroku z 4 marca 2009 r. (sygn. akt II PK 202/08, OSNP 2010/19-20/231), stwierdzając, że utrata zaufania do pracownika może uzasadniać wypowiedzenie umowy o pracę nawet wtedy, gdy zachowanie pracownika nie nosi cech zawinienia, jeżeli w konkretnych okolicznościach sprawy przyczyna ta jest usprawiedliwiona w tym znaczeniu, że od pracodawcy nie można wymagać, by nadal darzył pracownika niezbędnym zaufaniem. Ma to szczególne odniesienie do przypadku utraty zaufania do pracownika zajmującego stanowisko kierownicze, wobec którego z racji pełnionych i godziwie opłacanych funkcji stosuje się ostrzejsze kryteria oceny stawianych mu wymagań i oczekiwań w zakresie starannego wypełniania kierowniczych i pracowniczych powinności dbania o dobro pracodawcy.

Nie ma efektów, bo...

W praktyce wątpliwości budziło, czy pracodawca może złożyć wypowiedzenie zmieniające pracownikowi na kierowniczym stanowisku z powodu braku wyników działu, którym on kieruje. Rozstrzygając tę kwestię, SN w wyroku z 10 marca 2008 r. (sygn. akt III PK 80/07, LEX nr 459255) stwierdził, że przyczyną wypowiedzenia zmieniającego wręczonego kierownikowi wydziału może być osiąganie przez ten wydział złych wyników ekonomicznych, mimo że kierownik dokłada należytej staranności. Pracodawca ma bowiem prawo oczekiwać i wymagać od zatrudnionego na kierowniczym stanowisku więcej niż od pracownika szeregowego. Tylko wyjątkowe sytuacje mogą podważyć wypowiedzenie zmieniające złożone kierownikowi z powodu braku osiągania przez jego dział określonych wyników pracy.

...brakuje umiejętności organizacyjnych

Brak umiejętności organizacyjnych kierownika może również stanowić uzasadnioną przyczynę wypowiedzenia zmieniającego. Będzie tak nawet pomimo np. wysokiej oceny jego kwalifikacji zawodowych. Gdyż od pracowników zatrudnionych na takich stanowiskach pracodawca może wymagać prawidłowego organizowania pracy, koordynacji podejmowanych przezeń działań tak z bezpośrednim przełożonym, jak i podległymi pracownikami. Zwracał na to uwagę także SN w wyroku z 10 listopada 1999 r. (sygn. akt I PKN 355/99, OSNP 2001/6/202). Podobnie pracodawca może w sposób zasadny wypowiedzieć warunki pracy pracownikowi samodzielnie organizującemu wykonywanie swoich obowiązków pracowniczych, jeżeli pracownik ten nie osiąga wyników porównywalnych z innymi pracownikami. Obojętne jest przy tym, czy spowodowane to zostało niestarannym wykonywaniem obowiązków pracownika, czy przyczynami obiektywnymi, leżącymi po stronie pracownika (wyrok SN z 2 października 1996 r., sygn. akt I PRN 69/96, OSNP 1997/10/163).

Naruszenie obowiązków

Okolicznością uzasadniającą złożenie kierownikowi wypowiedzenia zmieniającego jest z pewnością naruszenie przez niego jego obowiązków pracowniczych. Wskazywał na to także SN w wyroku z 21 sierpnia 2008 r. (sygn. akt II PK 365/07, OSNP 2010/1-2/10), stwierdzając, że naruszenie podstawowych obowiązków przez każdego pracownika, w tym w szczególności przez pełniącego funkcję kierowniczą, w zakresie sprawowania prawidłowego i rzetelnego nadzoru nad ewidencjonowaniem czasu pracy stanowi rażące pogwałcenie obowiązków pracowniczych, które może uzasadniać skuteczne wypowiedzenie zmieniające. Niewątpliwie więc, pracodawca uznając, że kierownik narusza swoje obowiązki, może mu złożyć wypowiedzenie zmieniające, proponując pracę na mniej odpowiedzialnym stanowisku.

Prawo do odwołania

Pracownik może nie zgadzając się ze złożonym mu wypowiedzeniem zmieniającym, wystąpić z odwołaniem do sądu pracy. Kwestionując zasadność wypowiedzenia (w tym zwłaszcza podaną przyczynę) lub jego zgodność z przepisami prawa pracy, może żądać orzeczenia przez sąd o bezskuteczności wypowiedzenia, ewentualnie przywrócenia poprzednich warunków pracy albo zasądzenia odszkodowania. Takie roszczenia przysługują pracownikowi, w razie gdy wypowiedzenie zmieniające dotyczyło umowy o pracę zawartej na czas nieokreślony. Pracownik odwołanie musi złożyć w terminie 7 dni od daty otrzymania wypowiedzenia zmieniającego. Wynika to z odpowiednio z art. 264 par. 1 kodeksu pracy (dalej: k.p.), według którego odwołanie od wypowiedzenia umowy o pracę wnosi się do sądu pracy w ciągu 7 dni od dnia doręczenia pisma wypowiadającego umowę o pracę. Zatem pracownik, który nie godzi się z wypowiedzeniem mu warunków umowy o pracę, ma tylko tydzień na wniesienie pozwu do sądu. Sąd może jednak na wniosek pracownika przywrócić mu termin do złożenia odwołania, jeśli nie mógł on go zachować bez swojej winy (art. 265 par. 1 k.p.).
Ważne
Brak umiejętności organizacyjnych kierownika może również stanowić uzasadnioną przyczynę wypowiedzenia zmieniającego. Będzie tak nawet pomimo np. wysokiej oceny jego kwalifikacji zawodowych
Podstawa prawna
Art. 264 par. 1 i 265 par. 1 ustawy z 26 czerwca 1974 r. – Kodeks pracy (t.j. Dz.U. z 1998 r. nr 21, poz. 94 ze zm.).