Telepracownikiem jest osoba zatrudniona, która jednak wykonuje pracę poza zakładem pracy i przekazuje jej wyniki pracodawcy za pomocą środków komunikacji elektronicznej.
Stosunek pracy w formie telepracy charakteryzuje się trzeba cechami:
- jest wykonywany poza zakładem pracy (w innym miejscu niż siedziba pracodawcy);
- jest wykonywany w sposób regularny;
- jest wykonywany za pośrednictwem środków komunikacji elektronicznej, przy czym poprzez środki komunikacji elektronicznej należy rozumieć wszelkiego rodzaju rozwiązania techniczne, w tym narzędzia teleinformatyczne i współpracujące z nimi narzędzia programowe, umożliwiające porozumiewanie się na odległość przy wykorzystaniu transmisji danych między systemami teleinformatycznymi, a w szczególności pocztę elektroniczną (na przykład telefon komórkowy i narzędzia wykorzystujące internet, jak poczta elektroniczna, komunikatory internetowe czy narzędzia konferencyjne).
Miejsce, w którym ma być wykonywana telepraca, jest ustalane wspólnie przez pracodawcę i pracownika - chodzi o to, aby było ono jak najbardziej dogodne dla obu stron.
Rodzaje telepracy
Wyróżniamy następujące rodzaje telepracy:
- telepraca domowa (home-based teleworking) – wykonywana w domu lub w mieszkaniu telepracownika;
- telepraca zamienna – częściowe świadczenie pracy w biurze i w domu (na przykład 3 dni pracy w domu, a pozostałe w biurze).
W ramach telepracy świadczonej poza miejscem pracy i miejscem zamieszkania wyróżniamy:
- telepraca świadczona w telecentrum (teleworking form remote offices) – pomieszczenie biurowe znajduje się z dala od firmy; może być własnością pracodawcy lub innego podmiotu, który prowadzi telecentrum w ramach działalności gospodarczej;
- telepraca mobilna (mobile telework) – praca wykonywana w miejscu, w którym akurat znajduje się pracownik, dzięki wykorzystywaniu technik teleinformatycznych;
- telechatki (telecottage) – czyli telecentrum na terenach wiejskich (na przykład w niewykorzystywanych pomieszczeniach szkolnych czy gospodarczych); ta forma telepracy ma na celu podnoszenie kwalifikacji zawodowych osób, które nie mają dostępu do firm znajdujących się w większych miastach.
Telepraca może być wykonywana zarówno na pełen etat, jak i w niepełnym wymiarze godzin.
Warunki świadczenia telepracy
Warunki świadczenia telepracy może ustalać pracodawca w porozumieniu z zakładową organizacją związkową lub samodzielnie, jeżeli taka organizacja nie działa w jego firmie. Zazwyczaj jednak powierzenie pracownikowi wykonywania pracy w formie telepracy następuje po wzajemnym porozumieniu pracownika i pracodawcy. Dochodzi do tego albo w wyniku zawarcia umowy o pracę, lub też już podczas zatrudnienia - zarówno z inicjatywy pracownika, jak i pracodawcy.
Narzędzia pracy telepracownika
Pracodawca, który zawarł z pracownikiem umowę o telepracę, jest zobowiązany:
- dostarczyć mu sprzęt niezbędny do świadczenia pracy i go ubezpieczyć;
- pokryć koszty związane z instalacją, serwisem, eksploatacją i konserwacją sprzętu;
- zapewnić telepracownikowi pomoc techniczną i niezbędne szkolenia w zakresie obsługi sprzętu (chyba, że pracodawca i pracownik postanowią inaczej).
Jeżeli telepracownik świadczy pracę z wykorzystaniem własnego sprzętu, to przysługuje mu za to ekwiwalent pieniężny.
Nadzór nad telepracownikiem
Pracodawca ma także prawo kontrolować pracownika w miejscu przez niego wykonywanej pracy z trzech powodów:
- kontroli wykonywanej pracy;
- w celu inwentaryzacji, konserwacji, serwisu, instalacji sprzętu niezbędnego do świadczenia pracy, powierzonego przez pracodawcę;
- w zakresie bezpieczeństwa i higieny pracy
Sposób przeprowadzenia kontroli nie może naruszać prywatności pracownika i utrudniać mu korzystania z pomieszczeń domowych, ponadto pracodawca musi poinformować o kontroli i uzyskać na nią zgodę pracownika.
Podstawa prawna
Ustawa z dnia 26 czerwca 1974 r. Kodeks Pracy (Dz. U z 1998r., Nr 21, poz. 95 z późn. zm.)
Ustawa z dnia 18 lipca 2002 r. o świadczeniach usług drogą elektroniczną (Dz.U. Nr 144, poz. 1204 z późn. zm.).