Telepraca jest formą organizacji pracy, wykonywaną regularnie poza siedzibą przedsiębiorcy, z wykorzystaniem środków komunikacji elektronicznej - takich jak telefon czy komputer.

Telepracownikiem jest osoba zatrudniona, która jednak wykonuje pracę poza zakładem pracy i przekazuje jej wyniki pracodawcy za pomocą środków komunikacji elektronicznej.

Stosunek pracy w formie telepracy charakteryzuje się trzeba cechami:

  • jest wykonywany poza zakładem pracy (w innym miejscu niż siedziba pracodawcy);
  • jest wykonywany w sposób regularny;
  • jest wykonywany za pośrednictwem środków komunikacji elektronicznej, przy czym poprzez środki komunikacji elektronicznej należy rozumieć wszelkiego rodzaju rozwiązania techniczne, w tym narzędzia teleinformatyczne i współpracujące z nimi narzędzia programowe, umożliwiające porozumiewanie się na odległość przy wykorzystaniu transmisji danych między systemami teleinformatycznymi, a w szczególności pocztę elektroniczną (na przykład telefon komórkowy i narzędzia wykorzystujące internet, jak poczta elektroniczna, komunikatory internetowe czy narzędzia konferencyjne).

Miejsce, w którym ma być wykonywana telepraca, jest ustalane wspólnie przez pracodawcę i pracownika - chodzi o to, aby było ono jak najbardziej dogodne dla obu stron.

Rodzaje telepracy

Wyróżniamy następujące rodzaje telepracy:

  • telepraca domowa (home-based teleworking) – wykonywana w domu lub w mieszkaniu telepracownika;
  • telepraca zamienna – częściowe świadczenie pracy w biurze i w domu (na przykład 3 dni pracy w domu, a pozostałe w biurze).

W ramach telepracy świadczonej poza miejscem pracy i miejscem zamieszkania wyróżniamy:

  • telepraca świadczona w telecentrum (teleworking form remote offices) – pomieszczenie biurowe znajduje się z dala od firmy; może być własnością pracodawcy lub innego podmiotu, który prowadzi telecentrum w ramach działalności gospodarczej;
  • telepraca mobilna (mobile telework) – praca wykonywana w miejscu, w którym akurat znajduje się pracownik, dzięki wykorzystywaniu technik teleinformatycznych;
  • telechatki (telecottage) – czyli telecentrum na terenach wiejskich (na przykład w niewykorzystywanych pomieszczeniach szkolnych czy gospodarczych); ta forma telepracy ma na celu podnoszenie kwalifikacji zawodowych osób, które nie mają dostępu do firm znajdujących się w większych miastach.

Telepraca może być wykonywana zarówno na pełen etat, jak i w niepełnym wymiarze godzin.

Warunki świadczenia telepracy

Warunki świadczenia telepracy może ustalać pracodawca w porozumieniu z zakładową organizacją związkową lub samodzielnie, jeżeli taka organizacja nie działa w jego firmie. Zazwyczaj jednak powierzenie pracownikowi wykonywania pracy w formie telepracy następuje po wzajemnym porozumieniu pracownika i pracodawcy. Dochodzi do tego albo w wyniku zawarcia umowy o pracę, lub też już podczas zatrudnienia - zarówno z inicjatywy pracownika, jak i pracodawcy.

Brak zgody pracownika na podjęcie telepracy nie może stanowić przesłanki do wypowiedzenia umowy o pracę.

Narzędzia pracy telepracownika

Pracodawca, który zawarł z pracownikiem umowę o telepracę, jest zobowiązany:

  • dostarczyć mu sprzęt niezbędny do świadczenia pracy i go ubezpieczyć;
  • pokryć koszty związane z instalacją, serwisem, eksploatacją i konserwacją sprzętu;
  • zapewnić telepracownikowi pomoc techniczną i niezbędne szkolenia w zakresie obsługi sprzętu (chyba, że pracodawca i pracownik postanowią inaczej).

Jeżeli telepracownik świadczy pracę z wykorzystaniem własnego sprzętu, to przysługuje mu za to ekwiwalent pieniężny.

Nadzór nad telepracownikiem

Pracodawca ma także prawo kontrolować pracownika w miejscu przez niego wykonywanej pracy z trzech powodów:

  • kontroli wykonywanej pracy;
  • w celu inwentaryzacji, konserwacji, serwisu, instalacji sprzętu niezbędnego do świadczenia pracy, powierzonego przez pracodawcę;
  • w zakresie bezpieczeństwa i higieny pracy

Sposób przeprowadzenia kontroli nie może naruszać prywatności pracownika i utrudniać mu korzystania z pomieszczeń domowych, ponadto pracodawca musi poinformować o kontroli i uzyskać na nią zgodę pracownika.

Brak zgody na przeprowadzenie kontroli może zostać potraktowany jako niewywiązanie się z obowiązków pracownika, co wiąże się nawet z odmową wypłaty wynagrodzenia.

Podstawa prawna

Ustawa z dnia 26 czerwca 1974 r. Kodeks Pracy (Dz. U z 1998r., Nr 21, poz. 95 z późn. zm.)
Ustawa z dnia 18 lipca 2002 r. o świadczeniach usług drogą elektroniczną (Dz.U. Nr 144, poz. 1204 z późn. zm.).