Miesiąc urlopu wychowawczego zarezerwowany do wyłącznego wykorzystania przez jednego z rodziców jako część nieprzenoszalna – zasadę tę wprowadza wchodząca dziś w życie ustawa z 26 lipca 2013 r. o zmianie ustawy – Kodeks pracy (Dz.U. poz. 1028).
Wdraża ona unijną dyrektywę 2010/18/UE z 8 marca 2010 r. (Dz.Urz. UE L 68/13). Zatrudnieni rodzice będą więc mogli przez dłuższy okres wspólnie opiekować się dzieckiem. Wydłużeniu z 3 do 4 miesięcy ulega okres równoczesnego korzystania z urlopu. Zmiana dotyczy też dzielenia urlopu – można korzystać z niego w pięciu odcinkach. – Nowe przepisy mają zmobilizować pracowników ojców do korzystania z urlopu wychowawczego. Obecnie znaczną większość tych uprawnień wykorzystują kobiety, choć przysługują one obydwu rodzicom – wskazuje Karolina Schiffter, adwokat z Kancelarii Raczkowski i Wspólnicy.
Nowe uregulowania oznaczają też krótszy urlop wychowawczy dla rodziców z pełnych rodzin, w sytuacji gdy jedno z nich nie wykorzysta przysługującego mu wyłącznego miesiąca na opiekę nad dzieckiem. Urlop wyniesie wówczas do 35 miesięcy. Zasada ta nie będzie dotyczyć osób samotnie wychowujących dziecko.
Zdaniem Pawła Śmigielskiego, radcy prawnego OPZZ, nie należy się spodziewać znacznego wzrostu zainteresowania wykorzystaniem urlopu w wymiarze 36 miesięcy. – Pracownicy obawiają się utraty pracy po okresie absencji. Stan ten mogłoby zmienić tylko polepszenie sytuacji na rynku pracy. Być może należałoby też wrócić do rozmów o ochronie przed zwolnieniem osób powracających z takich urlopów – zauważa ekspert.
Zmiany w kodeksie pracy mają dostosować polskie prawo do orzecznictwa Trybunału Sprawiedliwości UE. Nastąpi to poprzez wprowadzenie zasady, że wymiar urlopu wypoczynkowego dla pracownika nie będzie obniżany, gdy w danym roku kalendarzowym korzystał on z urlopu wychowawczego.
– To niekorzystna zmiana dla pracodawców, bo powoduje dodatkowe koszty związane z dłuższym okresem urlopowym zatrudnionych – twierdzi Karolina Schiffter.
Na czas korzystania z urlopu wychowawczego nie biegnie (bądź ulega zawieszeniu) przedawnienie prawa do urlopu wypoczynkowego. Pracownik wykorzysta bez przeszkód wolne przeznaczone na odpoczynek, do którego nabył prawo przed wychowawczym. 3-letni okres przedawnienia był za krótki, by umożliwić to osobom opiekującym się dziećmi niepełnosprawnymi, dla których wychowawczy trwa do 6 lat.
Dziś wchodzi też w życie rozporządzenie z 19 września 2013 r. w sprawie szczegółowych warunków udzielania urlopu wychowawczego (Dz.U. poz. 1139). We wniosku o udzielenie urlopu rodzic musi wskazać okres i liczbę części urlopu już wykorzystanego. Wychowujący dzieci w pojedynkę muszą złożyć oświadczenie o tym i przedstawić akt zgonu drugiego rodzica bądź prawomocny wyrok sądu o niesprawowaniu przez niego władzy rodzicielskiej.
Etap legislacyjny
Wchodzi w życie 1 października 2013 r.
