Od 1 stycznia 2021 r. miesięczne minimalne wynagrodzenie za pracę będzie wynosiło 2800 zł, a minimalna stawka godzinowa ze zleceń wzrośnie do 18,30 zł. Wyższa płaca minimalna to wzrost innych świadczeń ze stosunku pracy, których wysokość odpowiada tej stawce lub jej wielokrotności. Wzrosną też wszystkie te podstawy, progi i wskaźniki obowiązujące w prawie pracy i ubezpieczeniach społecznych, dla których bazą jest ustawowe minimalne wynagrodzenie.

Wysokość wynagrodzenia pracownika zatrudnionego w pełnym miesięcznym wymiarze czasu pracy nie może być niższa od wysokości minimalnego wynagrodzenia ustanowionego odgórnie przez Radę Ministrów. Od 1 stycznia 2021 r. wynagrodzenie minimalne dla pracowników pełnoetatowych wyniesie 2800 zł, co oznacza wzrost o 200 zł w stosunku do tegorocznej płacy wynoszącej 2600 zł.
Pracownik ma zagwarantowaną płacę minimalną za każdy przepracowany miesiąc. Do obliczenia wysokości wynagrodzenia w celu porównania jej z ustawowym minimum przyjmuje się przysługujące pracownikowi składniki wynagrodzenia i inne świadczenia wynikające ze stosunku pracy zaliczone według zasad statystyki zatrudnienia i wynagrodzeń określonych przez GUS do wynagrodzeń osobowych (premie, prowizje, dodatki, nagrody). Jednak przy obliczaniu wysokości wynagrodzenia nie uwzględnia się:
  • nagrody jubileuszowej,
  • odprawy pieniężnej przysługującej pracownikowi w związku z przejściem na emeryturę lub rentę z tytułu niezdolności do pracy,
  • wynagrodzenia za pracę w godzinach nadliczbowych,
  • dodatku do wynagrodzenia za pracę w porze nocnej,
  • dodatku za staż pracy.

Brutto – netto

Wynagrodzenie minimalne ustanowione rozporządzeniem Rady Ministrów to zawsze kwota brutto, tj. uwzględniająca zarówno zaliczkę na podatek dochodowy od osób fizycznych, jak i składki na ubezpieczenia społeczne potrącane przez płatnika. A na rękę – kwota netto – pracownik otrzymuje pensję pomniejszoną o przymusowe narzuty publicznoprawne, a także wpłatę na PPK – w przypadku uczestników akcji oszczędnościowej. Wartość tę uzyskuje się, stosując na liście płac ustawowe wskaźniki podatkowo-składkowe, tj. miesięczną normę kosztów uzyskania przychodów, tzw. kwotę zmniejszającą podatek, o ile pracownik jest do niej uprawniony, i stawki podatku z tabeli dwustopniowej skali podatkowej oraz stopy procentowe składek na poszczególne ryzyka ubezpieczeń.
W 2021 r. parametry te pozostaną na poziomie obowiązującym od 1 października 2019 r. Wobec tego wynagrodzenie minimalne netto dla osoby zatrudnionej w pełnym wymiarze czasu pracy, mającej prawo do:
  • kosztów uzyskania przychodów w wysokości 250 zł,
  • kwoty zmniejszającej podatek poprzez złożenie w zakładzie pracy oświadczenia PIT-2 (przed pierwszą wypłatą w danym roku podatkowym) – 43,76 zł,
  • stawki podatku – 17 proc.
– wyniesie 2061,67 zł, co wynika z wzorcowej listy płac (bez PPK, o czym niżej). tabela 1
Tabela 1. Lista płac w 2021 r.
Elementy Kwota Sposób wyliczenia
Wynagrodzenie 2800 zł 2800 zł
Składki na ubezpieczenia społeczne 383,88 zł Podstawa wymiaru: 2800 zł• składka emerytalna: 2800 zł x 9,76 proc. = 273,28 zł• składka rentowa: 2800 zł x 1,5 proc. = 42 zł• składka chorobowa: 2800 zł x 2,45 proc. = 68,60 złŁączna kwota składek: 383,88 zł
Składka na ubezpieczenie zdrowotne:– do zapłaty do ZUS– do odliczenia od zaliczki na podatek 217,45 zł187,25 zł Podstawa wymiaru: 2416,12 zł (2800 zł – po pomniejszeniu o składki na ubezpieczenia społeczne – 383,88 zł)2412,16 zł x 9 proc. = 217,45 zł2412,16 zł x 7,75 proc. = 187,25 zł
Zaliczka na podatek dochodowy 137 zł Przychód do opodatkowania: 2800 zł• podstawa opodatkowania po zaokrągleniu do pełnych złotych: 2166 zł [2800 zł (przychód) – 250 zł (koszty uzyskania przychodów) – 383,88 zł (składki na ubezpieczenia społeczne)]• zaliczka do US: 137 zł (2166 zł x 17 proc.) – 43,76 zł = 324,46 zł (zaliczka na podatek) – 187,25 zł (składka zdrowotna) = 137,21 zł
Kwota wynagrodzenia netto 2061,67 zł 2800 zł – (383,88 zł – 217,45 zł – 137 zł)

Wpłaty na PPK

Przy obliczaniu wynagrodzeń należy też wziąć pod uwagę program PPK i wpłaty związane z uczestnictwem. Coraz więcej pracodawców już go realizuje, a pozostali – włącznie z jednostkami budżetowymi – będą wdrażać program w 2021 r.
Obsługując PPK. trzeba wiedzieć, że :
  • wpłatę podstawową finansują: pracownik w wysokości 2 proc., pracodawca w wysokości 1,5 proc. Podstawę naliczenia wpłaty stanowi wynagrodzenie podlegające oskładkowaniu wypłacone w danym miesiącu, a nie należne za dany miesiąc;
  • od wpłaty finansowanej przez pracodawcę nie pobiera się składek na ZUS, stanowi ona jednak opodatkowany przychód pracownika, który powstaje w miesiącu dokonania wpłat przez pracodawcę do wybranej instytucji finansowej;
  • wpłata finansowana przez pracownika jest potrącana z jego dochodu po opodatkowaniu. przykład 1, tabela 2

przykład 1

Z uwzględnieniem pracowniczych planów kapitałowych
Pracodawca zawarł umowę o prowadzenie PPK w listopadzie 2020 r. Wynagrodzenia są płatne 10. dnia każdego miesiąca. Poniższa lista przedstawia rozliczenie pracownika – uczestnika PPK uwzględniające wpłatę podstawową w standardowej wysokości:
• 42 zł (2800 zł x 1,5 proc.) – pracodawca
• 56 zł (2800 zł x 2 proc.) – pracownik
Wpłaty zostały naliczone w grudniu 2020 r. od wynagrodzenia wypłaconego w tym miesiącu, lecz zostaną zapłacone na początku stycznia 2021 r. Na liście płac za styczeń 2021 r. pracodawca wykaże 42 zł jako przychód pracownika, a 56 zł potrąci na poczet wpłaty od wynagrodzenia styczniowego.
Tabela 2. Lista płac za styczeń 2021 r. z uwzględnieniem PPK
Elementy Kwota Sposób wyliczenia
1) Wynagrodzenie2) Wpłata na PPK 2800 zł42 zł 2800 zł + 42 zł
Składki na ubezpieczenia społeczne 383,88 zł Podstawa wymiaru: 2800 zł• składka emerytalna – 2800 zł x 9,76 proc. = 273,28 zł• składka rentowa – 2800 zł x 1,5 proc. = 42 zł• składka chorobowa – 2800 zł x 2,45 proc. = 68,60 złŁączna kwota składek – 383,88 zł
Składka na ubezpieczenie zdrowotne– do zapłaty do ZUS– do odliczenia od zaliczki na podatek 217,45 zł187,25 zł Podstawa wymiaru: 2416,12 zł (2800 zł – po pomniejszeniu o składki na ubezpieczenia społeczne – 383,88 zł)2412,16 zł x 9 proc. = 217,45 zł2412,16 zł x 7,75 proc. = 187,25 zł
Zaliczka na podatek dochodowy 144 zł Przychód do opodatkowania: 2842 zł• podstawa opodatkowania po zaokrągleniu do pełnych złotych: 2208 zł [2842 zł (przychód) – 250 zł (koszty uzyskania przychodów) – 383,88 zł (składki na ubezpieczenia społeczne)]• zaliczka do US: 144 zł (2208 zł x 17 proc.) – 43,76 zł = 331,60 zł (zaliczka na podatek) – 187,25 zł (składka zdrowotna) = 144,35 zł
Kwota wynagrodzenia netto 1998,67 zł 2800 zł – (383,88 zł – 217,45 zł – 144 zł – 56 zł)
Wzrost stawki płacy minimalnej oznacza podwyżkę kosztów po stronie pracodawcy. Koszt pracy jednego pracownika to wynagrodzenie miesięczne brutto oraz koszt składek na rzecz ZUS, finansowanych przez pracodawcę jako płatnika, tj.:
  • składka emerytalna – 9,76 proc.
  • składka rentowa – 6,5 proc.
  • Fundusz Pracy – 2,45 proc.
  • Fundusz Gwarantowanych Świadczeń Pracowniczych – 0,1 proc.
Pracodawca opłaca również pełną składkę na ubezpieczenie wypadkowe, zróżnicowaną co do wysokości – w zależności od liczby ubezpieczonych i zagrożeń zawodowych. tabela 3
Tabela 3. Koszty pracy po stronie pracodawcy
Poszczególne elementy płacy Płaca minimalna w 2020 r. – 2600 zł Płaca minimalna w 2021 r. –2800 zł
Składki na ubezpieczenia:– emerytalne 9,76 proc.– rentowe 6,5 proc.w części finansowanej przez pracodawcę– razem 253,76 zł169 zł422,76 zł 273,28 zł182 zł455,28 zł
Składka na ubezpieczenie wypadkowe* 43,42 zł 46,76 zł
Składka na Fundusz Pracy – 2,45proc. 63,70 zł 68,60 zł
Składka na FGŚP– 0,1 proc. 2,60 zł 2,80 zł
Razem 3132,48 zł (532,48 zł + 2 600 zł) 3373,44 zł (573,44 zł + 2800 zł)
* Dla uproszczenia w kalkulacji została przyjęta składka wypadkowa w wysokości 1,67 proc. (połowa najwyższej stopy procentowej obowiązującej od 1 kwietnia 2020 r. do 31 marca 2021 r.).
Z tabeli porównawczej nr 3 wynika, że od nowego roku pracodawca zatrudniający pracownika z minimalnym wynagrodzeniem będzie musiał miesięcznie wyłożyć o 240,96 zł więcej niż w roku bieżącym (3373,44 zł – 3132,48 zł).

Kilka wartości netto

Co prawda obowiązuje jedna kwota brutto pensji minimalnej, lecz można wyróżnić aż cztery kwoty netto. Wynika to z tego, że istnieją dwie normy kosztów uzyskania przychodów (podstawowe 250 zł i podwyższone 300 zł dla dojeżdżających do pracy z innej miejscowości), które pomniejszają przychód. Natomiast na wysokość zaliczki podatkowej wpływa miesięczna tzw. kwota zmniejszająca podatek – 43,76 zł. Pracodawca albo ją stosuje, albo nie – w zależności od tego, czy pracownik w odpowiednim czasie złożył oświadczenie PIT-2. Stosowanie kwoty zmniejszającej zależy też od wysokości dochodów pracownika. Jeśli dochód narastająco od początku roku przekroczy kwotę 85 528 zł, pracodawca musi sam zaprzestać odliczania ulgi. Ponadto na pisemny wniosek pracownika nie stosuje też kwoty zmniejszającej, o ile ten złożył on oświadczenie, że za dany rok jego dochody przekroczą kwotę stanowiącą górną granicę pierwszego przedziału skali. Stosowanie lub nie tej kwoty zmniejszającej ma więc wpływ na wysokość wynagrodzenia netto. tabela 4
Tabela 4. Wynagrodzenie minimalne netto 2021 r. (bez PPK)
Wynagrodzenie brutto Koszty uzyskania przychodów Kwota zmniejszająca podatek (PIT-2) Minimalne wynagrodzenie netto
Podstawowe Podwyższone Tak Nie
2800 zł 250 zł ✔ 2061,67 zł
250 zł ✔ 2017,67 zł
300 zł ✔ 2069,67 zł
300 zł ✔ 2026,67 zł

Minimalne dla pracowników do ukończenia 26. roku życia

Zwolnione od podatku dochodowego są przychody ze stosunku służbowego, stosunku pracy, pracy nakładczej, spółdzielczego stosunku pracy oraz umów zlecenia, stanowiących przychód z działalności wykonywanej osobiście otrzymane przez podatnika do ukończenia 26. roku życia – do wysokości nieprzekraczającej w roku podatkowym kwoty 85 528 zł.
Osoba zarabiająca minimum, czyli 2800 zł brutto miesięcznie, korzystająca z powyższej ulgi otrzyma więc do wypłaty 2198,67 zł (bez PPK). Wynagrodzenie ulegnie zmniejszeniu wyłącznie o składki na ubezpieczenia społeczne oraz pełną składkę zdrowotną. tabela 5
Tabela 5. Wynagrodzenie minimalne netto 2021 r. – do 26 lat
Elementy Kwota Sposób wyliczenia
Wynagrodzenie 2800 zł 2800 zł
Składki na ubezpieczenia społeczne 383,88 zł Podstawa wymiaru: 2800 zł• składka emerytalna – 2800 zł x 9,76 proc. = 273,28 zł• składka rentowa – 2800 zł x 1,5 proc. = 42 zł• składka chorobowa – 2800 zł x 2,45 proc. = 68,60 złŁączna kwota składek – 383,88 zł
Składka na ubezpieczenie zdrowotne– do zapłaty do ZUS 217,45 zł Podstawa wymiaru – 2416,12 zł [2800 zł – 383,88 zł (po pomniejszeniu o składki na ubezpieczenia społeczne)]2412,16 zł x 9 proc. = 217,45 zł
Zaliczka na podatek dochodowy –
Kwota wynagrodzenia netto 2198,67 zł 2800 zł – (383,88 zł – 217,45 zł)

Minimalne wynagrodzenie a niepełny wymiar czasu pracy

Jeżeli pracownik jest zatrudniony w niepełnym miesięcznym wymiarze czasu pracy, to wysokość minimalnego wynagrodzenia ustala się w kwocie proporcjonalnej do liczby godzin pracy przypadającej do przepracowania przez pracownika w danym miesiącu, biorąc za podstawę wysokość minimalnego wynagrodzenia ustalonego dla pełnego etatu. Prawidłowe ustalenie minimalnej płacy dla niepełnoetatowca polega na pomnożeniu stawki wynagrodzenia, tj. 2800 zł, przez liczbę godzin do przepracowania w danym miesiącu – odpowiednią dla części etatu i podzieleniu przez liczbę godzin do przepracowania w tym miesiącu, dla pełnego etatu. przykład 2, tabela 6

przykład 2

Zatrudnienie na część etatu
Od 1 stycznia 2021 r. pracownik zatrudniony na 3/4 etatu będzie otrzymywał nie mniej niż 2100 zł (2800 zł x 3/4). Można to sprawdzić, biorąc pod uwagę nominał czasu pracy np. w styczniu. Wtedy będą do przepracowania 152 godziny pracy w pełnym wymiarze, a dla 3/4 etatu – 114 godzin (152 godz. : 4 x 3). Wynagrodzenie minimalne wynosi więc:
[(2800 zł x 114 godz.) : 152 godz.] = 2100 zł
Wynagrodzenie w tej wysokości będzie prawidłowe dla całego 2021 r. W przyszłym roku będą –oprócz wymiaru styczniowego – jeszcze cztery nominały czasu pracy w różnych miesiącach: 160, 168, 176 i 184 godziny. Dla 3/4 etatu wymiar czasu pracy wynosi odpowiednio 120, 126, 132 i 138 godzin. Podstawiając te dane do wzoru, otrzymujemy po kolei (dla 114 godzin wynik już mamy wyżej):
• [(2800 zł x 120 godz.) : 160 godz.] = 2100 zł
• [(2800 zł x 126 godz.) : 168 godz.] = 2100 zł
• [(2800 zł x 132 godz.) : 176 godz.] = 2100 zł
• [(2800 zł x 138 godz.) : 184 godz.] = 2100 zł.
Tabela 6. Wynagrodzenie minimalne dla wybranych części etatu w 2021 r.
Wymiar czasu pracy Liczba godzin w miesiącu Kwota wynagrodzenia
Dla części etatu Dla pełnego etatu
1/2 7680848892 152160168176184 1400 zł
1/4 3840424446 152160168176184 700 zł
3/4 114120126132138 152160168176184 2100 zł
7/8 133140147154161 152160168176184 2450 zł

Na przełomie 2020/2021

Pracownicy wynagradzani stawką minimalną mają zagwarantowaną wyższą kwotę od 1 stycznia. Oznacza to, że pensja za grudzień 2020 r. wypłacona w styczniu 2021 r. – zgodnie z przyjętym w firmie terminem wypłat przesuniętym na miesiąc następny – przysługuje jeszcze w wysokości obowiązującej w 2020 r., a więc 2600 zł. Wynagrodzenie przysługuje bowiem za pracę wykonaną w danym okresie, czyli w grudniu.
Od pensji należnej za grudzień, wypłaconej w styczniu w stawce grudniowej, należy też opłacić składkę na Fundusz Pracy. Cały czas mamy bowiem do czynienia z wynagrodzeniem minimalnym, które jest wyznacznikiem w zakresie obowiązku opłacania, bądź nie, składki na ten fundusz.