Tarcza 4.0. Zakaz konkurencji na nowych zasadach

Jednym z przewidzianych Tarczą 4.0. rozwiązań umożliwiających pracodawcy ograniczenie kosztów prowadzenia działalności jest wprowadzenie uprawnienia do wypowiedzenia zakazu konkurencji obowiązującego po ustaniu stosunku pracy, umowy agencyjnej, umowy zlecenia, umowy o dzieło lub innej umowy o świadczenie usług, do której stosuje się przepisy o zleceniu. Szczegóły wyjaśniają eksperci z Kancelarii Prawnej Gessel.

Podmiot, na rzecz którego ustanowiono zakaz działalności konkurencyjnej (czyli podmiot zatrudniający), może wypowiedzieć umowę o zakazie konkurencji zachowaniem 7-dniowego terminu wypowiedzenia. Z uprawnienia będzie można skorzystać wyłącznie w okresie stanu zagrożenia epidemicznego albo stanu epidemii.

Komentarz

Wprowadzane rozwiązanie może okazać się szczególnie bolesne dla osób zatrudnionych związanych odpłatnymi umowami w zakresie zakazu konkurencji. Osoby te w chwili obecnej mogą mieć znaczne trudności w znalezieniu nowego zatrudnienia, a jednocześnie w krótkim (7 dniowym) terminie mogą zostać pozbawione środków, jakie gwarantowały im zawarte umowy.

Powstaje pytanie o motywację ustawodawcy odnośnie uprzywilejowania tylko jednej ze stron umowy o zakazie konkurencji tj. pracodawcy (zleceniodawcy/zamawiającego). W uzasadnieniu do projektu Tarczy 4.0 wskazano, iż „Przyznanie uprawnień tylko jednej stronie wynika z sytuacji wywołanej epidemią COVID19 – pracodawcy, dający zlecenie i zamawiający w obliczu gospodarczych konsekwencji epidemii nie są w stanie ponosić wszystkich kosztów prowadzenia działalności. Wobec tego zasadne jest umożliwienie im wypowiedzenia przedmiotowych umów.” Ustawodawca nie wziął pod uwagę sytuacji osoby zobowiązanej do przestrzegania zakazu konkurencji. Otóż zobowiązany, na podstawie umowy o zakazie konkurencji, nie może podjąć zatrudnienia w podmiotach konkurencyjnych czy też rozpocząć działalności konkurencyjnej w okresie obowiązywania zakazu konkurencji. Rekompensatę za takie ograniczenie stanowi odszkodowanie wypłacane przez byłego pracodawcę (odpowiednio zleceniodawcę/zamawiającego). Wspomniane odszkodowanie ma na celu dostarczenie byłemu pracownikowi (zleceniobiorcy, przyjmującemu zamówienie) środków utrzymania i zrekompensowanie braku wynagrodzenia, które pracownik otrzymywałby, gdyby mógł podjąć zatrudnienie u podmiotu konkurencyjnego.

W wyniku wspomnianej regulacji i wypowiedzenia umowy o zakazie konkurencji z 7-dniowym terminem wypowiedzenia, były pracownik może zostać bez stałego źródła utrzymania w zasadzie z dnia na dzień. Dlatego też odwołanie się wyłącznie do sytuacji przedsiębiorcy może być krzywdzące dla drugiej strony umowy o zakazie konkurencji. Przedsiębiorca poprzez zawarcie umowy zrealizował w znacznej mierze swój cel jakim jest niepodejmowanie przez zatrudnionego działalności konkurencyjnej. Oczywiście można twierdzić, że teraz były pracownik ma pełną swobodą w tym zakresie. Tym niemniej utworzenie jakiejkolwiek działalności (w tym konkurencyjnej) czy zatrudnienie się w podmiocie konkurencyjnym w terminie 7 dni wydaje się nierealne.