Zgodnie z Kodeksem pracy do rozwiązania umowy o pracę może dojść m.in. przez złożenie oświadczenia jednej stron (pracownika lub pracodawcy) z zachowaniem okresu wypowiedzenia. W jakiej formie musi być ono złożone? Ile wynoszą okresy wypowiedzenia?

Okres wypowiedzenia

W pierwszej kolejności należy sobie odpowiedzieć czym jest okres wypowiedzenia? W orzecznictwie przyjmuje się, że jest to czas, który ma upłynąć od złożenia oświadczenia woli o wypowiedzeniu do dnia rozwiązania stosunku pracy z mocy oświadczenia woli o wypowiedzeniu. Okres wypowiedzenia nie może być krótszy od okresów ustanowionych przez Kodeks pracy. Nic nie stoi natomiast na przeszkodzie, aby strony w umowie ustaliły, że będzie on dłuższy niż ten wynikający z ustawy.

W jakiej formie?

Powinno ono nastąpić na piśmie. Pracownik nie ma jednak obowiązku wskazywania żadnej przyczyny swojej decyzji o wypowiedzeniu. Ponadto może to uczynić w każdym czasie i obowiązują go jedynie okresy wypowiedzenia przewidziane w Kodeksie pracy.

Trochę inaczej sytuacja ma się w przypadku pracodawcy. Dokonanie przez niego wypowiedzenia w innej formie (np. ustnej lub na portalu społecznościowym) spowoduje co prawda, że wypowiedzenie będzie ważne, ale ze względu na niewłaściwą formę, będzie mogło zostać zakwestionowane przez pracownika przed sądem pracy.

Ważne: W oświadczeniu pracodawcy o wypowiedzeniu umowy o pracę lub jej rozwiązaniu bez wypowiedzenia powinno być zawarte pouczenie o przysługującym pracownikowi prawie odwołania do sądu pracy.

Wypowiadając umowę o pracę, należy przygotować dwa identyczne pisma o wypowiedzeniu. Jedno z nich należy przekazać pracownikowi, natomiast drugie, podpisane przez pracownika, trzeba złożyć do części C jego akt osobowych. Pracodawca powinien dać pracownikowi do podpisu jeden egzemplarz wypowiedzenia, który jest przeznaczony dla pracodawcy. Dopiero po podpisaniu go przez pracownika pracodawca powinien wydać mu drugi egzemplarz, który jest przeznaczony dla pracownika. W przypadku gdy pracownik odmówi przyjęcia wypowiedzenia i jego podpisania, pracodawca powinien sporządzić notatkę służbową będącą potwierdzeniem złożenia wypowiedzenia.

Okresy wypowiedzenia

Umowa na okres próbny

Umowa o pracę na okres próbny rozwiązuje się z upływem tego okresu, a przed jego upływem może być rozwiązana za wypowiedzeniem.

Okres wypowiedzenia umowy o pracę zawartej na okres próbny wynosi:

  • 3 dni robocze, jeżeli okres próbny nie przekracza 2 tygodni;
  • 1 tydzień, jeżeli okres próbny jest dłuższy niż 2 tygodnie;
  • 2 tygodnie, jeżeli okres próbny wynosi 3 miesiące.
Ważne: Przez dni robocze należy rozumieć wszystkie dni, które nie są niedzielami i świętami ustawowo uznanymi za dni wolne od pracy.

Umowa na czas określony i nieokreślony

Okres wypowiedzenia umowy o pracę zawartej na czas nieokreślony i umowy o pracę zawartej na czas określony jest uzależniony od okresu zatrudnienia u danego pracodawcy i wynosi:

  • 2 tygodnie, jeżeli pracownik był zatrudniony krócej niż 6 miesięcy;
  • 1 miesiąc, jeżeli pracownik był zatrudniony co najmniej 6 miesięcy;
  • 3 miesiące, jeżeli pracownik był zatrudniony co najmniej 3 lata.

Ustawa wskazuje również, że jeżeli pracownik jest zatrudniony na stanowisku związanym z odpowiedzialnością materialną za powierzone mienie, strony mogą ustalić w umowie o pracę, że okresy te będą wydłużone. W przypadku zatrudnienia krótszego niż 6 miesięcy - okres wypowiedzenia wynosi 1 miesiąc, a w kolejnym wariancie 2-3 miesiące.

Co do zasady do okresu zatrudnienia, od którego zależy długość okresu wypowiedzenia, wliczany jest łączny okres pracy u danego pracodawcy. Mogą być brane jednak pod uwagę okresy zatrudniania poprzedniego pracodawcy (jeżeli zmiana pracodawcy nastąpiła w wyniku przejścia zakładu pracy na innego pracodawcę), a także w innych przypadkach, gdy z mocy odrębnych przepisów nowy pracodawca jest następcą prawnym w stosunkach pracy nawiązanych przez pracodawcę poprzednio zatrudniającego tego pracownika.

Więcej o okresach wypowiedzenia przeczytasz tutaj >>>>

Strony mogą po dokonaniu wypowiedzenia umowy o pracę przez jedną z nich ustalić wcześniejszy termin rozwiązania umowy. Ustalenie takie nie zmienia trybu rozwiązania umowy o pracę.

Przyczyna wypowiedzenia umowy

W przypadku osób zatrudnionych na umowę o pracę na czas nieokreślony pracodawca musi podać przyczynę wypowiedzenia. Musi być ona:

  • konkretna,
  • prawdziwa,
  • uzasadniająca wypowiedzenie.

Przyczyna wypowiedzenia jest konkretna wówczas, gdy jest tak sformułowana w wypowiedzeniu umowy, że obiektywnie jest jasne, co dokładnie pracodawca zarzuca pracownikowi. „KODEKS PRACY 2020. Praktyczny komentarz z przykładami” wskazuje, że takimi konkretnymi przyczynami wypowiedzenia mogą być:

  • nieprofesjonalne i naruszające dobre imię firmy zachowanie wobec klienta w dniu 8 stycznia 2020 r., polegające na użyciu w stosunku do klienta wyzwisk i wulgaryzmów,
  • przesłanie konkurencji przy użyciu służbowej poczty e-mail tajnych danych firmy (plany działań marketingowych na 2020 r.).

Natomiast jako przykłady niekonkretnych przyczyn wypowiedzenia można wymienić:

  • utratę zaufania,
  • niespełnienie oczekiwań pracodawcy w związku z zajmowanym stanowiskiem,
  • niewywiązywanie się z obowiązków.

Konsultacje zamiaru wypowiedzenia umowy ze związkami zawodowymi

W przypadku wypowiedzenia umowy o pracę zawartej na czas nieokreślony pracodawca jest zobowiązany do przeprowadzenia procedury konsultacji związkowej. Nie ma zatem takiego obowiązku, jeżeli wypowiada umowę innego rodzaju, np. umowę na czas określony, na okres próbny.

Jeżeli pracodawca nie wie, czy pracownik jest członkiem działającej w zakładzie organizacji związkowej, aby to ustalić, powinien na piśmie zwrócić się z takim pytaniem do tej organizacji. Gdy pracownik nie należy do żadnej organizacji związkowej, pracodawca powinien ustalić, czy któryś z działających w zakładzie związków zawodowych podejmie się reprezentowania pracownika.

Przykład: W zakładzie działają dwie organizacje związkowe. Pracodawca chce wypowiedzieć umowę o pracę na czas nieokreślony jednej z pracownic. Nie wie jednak, czy należy ona do którejś z działających w zakładzie organizacji związkowych. W takim przypadku pracodawca powinien wystąpić do obu związków zawodowych z pytaniem, czy podejmą się reprezentowania pracownicy. Jeżeli któraś z organizacji związkowych wyrazi zgodę, należy z nią przeprowadzić konsultację zamiaru wypowiedzenia umowy. Gdy oba związki zechcą reprezentować pracownicę, zamiar wypowiedzenia należy skonsultować z jedną i drugą organizacją.