Już wkrótce cudzoziemska kadra kierownicza, a także zagraniczni specjaliści i stażyści będą mogli skorzystać z uproszczonej procedury administracyjnej, aby legalnie pracować np. w polskim oddziale firmy. Na nowych przepisach zyskają też m.in. osoby wykonujące zawody pożądane dla naszej gospodarki.
W listopadzie 2017 r. polski parlament zakończył wielomiesięczne prace nad kompleksową nowelizacją przepisów dotyczących cudzoziemców, uchwalając ustawę z 24 listopada 2017 r. o zmianie ustawy o cudzoziemcach oraz niektórych innych ustaw. Została ona podpisana przez prezydenta w grudniu 2017 r., a 12 stycznia 2018 r. opublikowano ją w Dzienniku Ustaw pod poz. 107. Większość uchwalonych regulacji wejdzie w życie 12 lutego 2018 r. (30 dni od publikacji). Jednak w niektórych przypadkach termin wejścia w życie zmian do ustawy o cudzoziemcach został ustalony na 1 stycznia 2019 r. oraz 1 stycznia 2020 r.
Nowelizacja ta ma na celu przede wszystkim wdrożenie do polskiego porządku prawnego postanowień dyrektywy Parlamentu Europejskiego i Rady 2014/66/UE z 15 maja 2014 r. w sprawie warunków wjazdu i pobytu obywateli państw trzecich w ramach przeniesienia wewnątrz przedsiębiorstwa (Dz.Urz. UE z 2014 r. L 157, s. 1; dalej: dyrektywa 2014/66/UE lub dyrektywa ICT). Jej przepisy są elementem wspólnej polityki migracyjnej w ramach Unii Europejskiej. Ich głównym celem jest ułatwienie pochodzącym z państw trzecich pracownikom kadry kierowniczej, specjalistom i pracownikom odbywającym staż wjazdu do UE w ramach przeniesienia wewnątrz przedsiębiorstwa (jednostek powiązanych) oraz mobilności (przemieszczania się ) w obrębie UE w celu wykonywania pracy.
Zmiany w ustawie z 12 grudnia 2013 r. o cudzoziemcach (t.j. Dz.U. z 2017 r. poz. 2206 ze zm.; dalej: u.c.) idą też w kierunku stworzenia ram prawnych umożliwiających lepszą kontrolę i zarządzanie migracjami cudzoziemców do Polski w celach związanych z wykonywaniem pracy i prowadzeniem działalności gospodarczej (tu na szczególną uwagę zasługuje możliwość nałożenia w przyszłości limitów wydawanych zezwoleń na pobyt). Nowelizacja ustawy wprowadza również wiele szczegółowych uregulowań dotyczących legalizacji pobytu studentów z zagranicy, którzy podejmują studia w Polsce, oraz cudzoziemców będących absolwentami polskich uczelni. Przewiduje też stworzenie nowej kategorii zawodów pożądanych dla polskiej gospodarki, w ramach której przewidziane są ułatwienia związane z legalizacją pobytu i pracy cudzoziemców. Wreszcie nowelizacja ma również na celu usprawnienie niektórych dotychczasowych procedur imigracyjnych, biorąc pod uwagę praktyczne doświadczenia urzędów i cudzoziemców w stosowaniu obecnie obowiązujących przepisów. Należy tu odnotować wprowadzenie dla obcokrajowców przebywających w Polsce nowych obowiązków, z których najważniejszym wydaje się być wprowadzenie wymogu znajomości języka polskiego w przypadku cudzoziemców ubiegających się w Polsce o zezwolenie na pobyt rezydenta długoterminowego UE.
Z uwagi na obszerność nowelizacji poniżej opisujemy szczegółowo tylko najważniejsze zmiany w niej zawarte.
ICT, czyli intra-corporate transfer
Jak wskazano w preambule dyrektywy ICT, w związku z globalizacją działalności gospodarczej, rozwojem handlu oraz wzrostem znaczenia firm międzynarodowych w ostatnich latach daje się zauważyć trend tymczasowego przenoszenia niektórych kategorii pracowników (m.in. kadra kierownicza, specjaliści oraz pracownicy odbywający staże) między oddziałami spółek i spółkami powiązanymi w ramach przedsiębiorstw międzynarodowych, w tym także z krajów trzecich (spoza UE). W wyniku przenoszenia kluczowych pracowników w ramach przedsiębiorstw powiązanych następuje transfer nowych umiejętności, wiedzy oraz innowacji, co pozytywnie wpływa na rozwój gospodarki opartej na wiedzy w ramach całej Unii oraz wspiera przepływ inwestycji w UE. Dyrektywa ICT została więc przyjęta w celu ułatwienia mobilności pracownikom przenoszonym wewnątrz przedsiębiorstwa w obrębie UE (mobilność wewnątrzunijna) oraz zmniejszenia obciążeń administracyjnych związanych z wykonywaniem pracy w kilku państwach członkowskich. W tym celu na jej mocy ustanowiono specjalny system mobilności wewnątrzunijnej, zgodnie z którym posiadacz ważnego zezwolenia na przeniesienie wewnątrz przedsiębiorstwa (ICT permit) wydanego przez jedno państwo członkowskie ma prawo wjazdu, pobytu i pracy w jednym państwie członkowskim lub większej ich liczbie zgodnie z przepisami regulującymi mobilność krótko- i długoterminową.
Należy tutaj dodać, że wprowadzane przepisy dotyczące mobilności w ramach UE odnoszą się do obywateli państw trzecich, którzy są zatrudnieni przez podmioty międzynarodowe zlokalizowane poza terytorium UE i kwalifikują się do kategorii wymienionych wcześniej (kadra kierownicza, specjaliści oraz stażyści), a następnie są przenoszeni do podmiotów powiązanych przedsiębiorstwa międzynarodowego w celu tymczasowego wykonywania pracy na terytorium państw członkowskich UE. Po zakończeniu przeniesienia w ramach ICT, które trwa maksymalnie trzy lata (rok w przypadku stażystów), pracownik musi powrócić do firmy macierzystej lub innego podmiotu powiązanego z siedzibą poza UE.