Od 1 stycznia 2018 zmniejsza się wysokość dofinansowania składek za opiekuna. Nie dotyczy to jednak umów zawartych jeszcze w 2017 roku.
Ustawodawca, chcąc zmniejszyć zatrudnienie niań w szarej strefie, wprowadził kilka lat temu zasadę, że to ZUS opłaca za nie składki na ubezpieczenia emerytalne, rentowe i wypadkowe oraz na ubezpieczenie zdrowotne. Dotyczyło to jednak podstawy wymiaru składek w maksymalnej wysokości nieprzekraczającej minimalnego wynagrodzenia. Jeśli niania otrzymywała wyższe wynagrodzenie, to składki od nadwyżki opłacał już sam rodzic dziecka zgłaszający ją do ubezpieczeń (płatnik). Gdy chciała być ubezpieczona chorobowo, składki na to ubezpieczenie opłaca rodzic na ogólnych zasadach określonych dla zleceniobiorców – składka zostanie potrącona z wynagrodzenia opiekunki.
1 stycznia 2018 r. wchodzą w jednak w życie przepisy nowelizacyjne obniżające finansowanie składek aż o połowę. ZUS nie zapłaci już składek od minimalnego wynagrodzenia, ale co najwyżej od jego połowy. Wynagrodzenie wypłacane ponad tę kwotę będzie oznaczało konieczność zapłaty składek od nadwyżki przez zgłaszającego rodzica.
Nie zmieniają się pozostałe zasady finansowania składek. ZUS je opłaci w przypadku gdy spełnione są łącznie następujące warunki:
- niania została zgłoszona przez rodzica do ubezpieczeń społecznych i ubezpieczenia zdrowotnego;
- rodzice albo rodzic samotnie wychowujący dziecko są zatrudnieni, świadczą usługi na podstawie umowy cywilnoprawnej stanowiącej tytuł do ubezpieczeń społecznych, prowadzą pozarolniczą działalność lub działalność rolniczą;
- dziecko nie jest umieszczone w żłobku, klubie dziecięcym oraz nie zostało objęte opieką sprawowaną przez dziennego opiekuna.
ZUS będzie opłacał składki maksymalnie przez trzy miesiące od utraty przez rodziców albo rodzica samotnie wychowującego dziecko zatrudnienia, zaprzestania świadczenia usług lub działalności.
To nie wszystkie ograniczenia. ZUS nie opłaci składek, jeśli:
- rodzic dziecka korzysta z ulgi na podstawie umowy aktywizacyjnej, o której mowa w ustawie z 20 kwietnia 2004 r. o promocji zatrudnienia i instytucjach rynku pracy (t.j. Dz.U. z 2017 r. poz. 1065 ze zm.) w brzmieniu obowiązującym przed 26 października 2007 r., z osobą bezrobotną w celu wykonywania pracy zarobkowej w gospodarstwie domowym, lub
- umowa uaktywniająca została zawarta między nianią a osobami pełniącymi funkcję rodziny zastępczej zawodowej, lub
- rodzic dziecka przebywa na urlopie wychowawczym lub pobiera zasiłek macierzyński albo zasiłek w wysokości zasiłku macierzyńskiego.
Ustawa nowelizująca pozwala na zachowanie korzystnych zasad w stosunku do umów zawartych z nianią przed jej wejściem w życie, tj. przed 1 stycznia 2018 r. Rodzice mają więc jeszcze kilka dni na podpisanie umowy na starych zasadach.
Podstawa prawna
Art. 51 ustawy z 4 lutego 2011 r. o opiece nad dziećmi w wieku do lat 3 (t.j. Dz.U. z 2016 r. poz. 157 ze zm.).
Art. 12 i 35 ustawy z 7 lipca 2017 r. o zmianie niektórych ustaw związanych z systemami wsparcia rodzin (Dz.U. poz. 1428).