Po zakupie samochodu okazało się, że został wyprodukowany wcześniej niż to wynikało z zapewnień sprzedawcy? Krótko mówiąc, zostałeś oszukany co do rocznika samochodu. Nie wiesz co zrobić? Skorzystaj z uprawnień z tytułu rękojmi za wady fizyczne rzeczy.

Odpowiedzialność sprzedawcy za wady rzeczy wynika z przepisów Kodeksu cywilnego. Nie ma potrzeby odrębnego jej regulowania w umowie między sprzedającym i kupującym. Odpowiedzialność ma charakter absolutny. Co to oznacza? Mniej więcej tyle, że sprzedawca nie może się zwolnić od odpowiedzialności. Obciąża go niezależnie od tego, czy wadliwość rzeczy spowodował sam sprzedawca, czy ponosi w tym zakresie jakąkolwiek winę. Odpowiedzialność obciąża sprzedawcę także niezależnie od tego, czy w ogóle wiedział lub mógł wiedzieć o tym, że sprzedawana rzecz jest wadliwa (por. wyrok Sądu Apelacyjnego w Białymstoku z 4 marca 2015 r., I ACa 373/14).

Kiedy rzecz ma wadę?

O wadzie fizycznej rzeczy można mówić, gdy sprzedana rzecz:
1. nie ma właściwości, które rzecz tego rodzaju powinna mieć (z uwzględnieniem celu wynikającego z umowy lub okoliczności),
2. nie nadaje się do celu, o którym kupujący poinformował sprzedawcę przy zawarciu umowy,
3. nie ma właściwości, o których sprzedawca zapewnił kupującego,
4. została wydana kupującemu w stanie niezupełnym



Przepisy nie ograniczają stosowania rękojmi do rzeczy nowych. Przeciwnie, odnoszą się także do rzeczy używanych. Tym samym używana rzecz, będąca przedmiotem umowy sprzedaży, powinna być właściwej jakości i nadawać się do użycia ze względu na przeznaczenie rzeczy (por. wyrok SA w Katowicach z 03.07.2008 r., V ACa 239/08). W konsekwencji także nabywca używanego samochodu, nawet kilkunastoletniego, może w dalszym ciągu powoływać się i korzystać z uprawnień z tytułu rękojmi.

Reklamacja sprzętu stanie się prostsza
Reklamacja sprzętu stanie się prostsza

Zobacz również

Wcześniejsza data produkcji auta

Stwierdzenie wady fizycznej samochodu nie musi koniecznie sprowadzać się do ustalenia uszkodzeń, nieprawidłowego funkcjonowania, czy braku jakiegoś elementu wyposażenia. Pamiętajmy, odpowiedzialność z tytułu rękojmi zależy od wykazania, że wada spowodowała zmniejszenie wartości lub użyteczności rzeczy. Nie ma znaczenia, czy kupujący poniósł szkodę. Zatem o istnieniu wad decyduje kryterium funkcjonalne, obejmujące przeznaczenie rzeczy i jej użyteczność (por. wyrok Sądu Apelacyjnego w Białymstoku z 8 lipca 2016 r., I ACa 172/16). Jeśli sprzedawca zapewnia kupującego, że będący przedmiotem transakcji samochód jest młodszy niż w rzeczywistości i jako taki go sprzedaje, wówczas odpowiada z tytułu rękojmi za wady fizyczne rzeczy. Uzasadnienie odpowiedzialności z tytułu rękojmi za wady fizyczne jest w tym przypadku oczywiste. Samochód taki nie ma właściwości, o których sprzedający zapewniał kupującego, a właściwość ta wpływa na wolnorynkową wartość pojazdu (por. wyrok Sądu Apelacyjnego w Katowicach z 8 grudnia 1998 r., I ACa 473/98). Rok produkcji ma związek z użytecznością pojazdu. Przy obecnie występujących częstych zmianach modeli aut, wiek pojazdu łączy się z łatwością i kosztami serwisu.

Orzecznictwo w tej kwestii jest jednolite, a samochód sprzedany ze sfałszowanym dowodem rejestracyjnym stanowi wadę fizyczną (por. wyrok Sądu Najwyższego z 28 listopada 1997 r., II CKN 459/97). Chodzi tu o zmniejszenie użyteczności pojazdu ze względu na cel wynikający z jego przeznaczenia, a w konsekwencji i na zmniejszenie jego wartości użytkowej.

Rękojmia, gwarancja a ubezpieczenie. Sprawdź, jakie są najważniejsze różnice
Rękojmia, gwarancja a ubezpieczenie. Sprawdź, jakie są najważniejsze różnice

Zobacz również

Odstąpienie od umowy, obniżenie ceny

Nabywca rzeczy obciążonej wadą fizyczną może skorzystać z określonych uprawnień ustawowych. Kupujący może złożyć oświadczenie o obniżeniu ceny albo odstąpieniu od umowy, chyba że sprzedawca niezwłocznie (i bez nadmiernych niedogodności dla kupującego) wymieni rzecz wadliwą na wolną od wad albo wadę usunie.

Uprawnienie kupującego do odstąpienia od umowy jest jego prawem do jednostronnego doprowadzenia do ustania umowy sprzedaży. Złożenie takiego oświadczenia woli wywołuje wsteczny skutek – strony umowy wracają do stanu przed jej zawarciem. Co powinno się znaleźć w treści oświadczenia o odstąpieniu od umowy? Przede wszystkim kupujący musi wskazać na niezgodność rzeczy z umową, która w jego ocenie uzasadnia jego prawo do odstąpienia od umowy. Należy określić na czym wada polega. Postulat dotyczący treści, zawartości oświadczenia o odstąpieniu od umowy ma swoje uzasadnienie. Sprzedawca może bowiem sprzeciwić się wobec stanowiska kupującego, gdy niezgodność przedmiotu z umową nie jest istotna. Przepisy dotyczące rękojmi generalnie stawiają kupującego w uprzywilejowanej pozycji. Jednocześnie jednak powyższe rozwiązanie chronić ma sprzedawcę przed nadużywaniem przez nabywcę takiej korzystniejszej pozycji. Sprzedawca może odnieść się do żądań kupującego dopiero wówczas, gdy pozna formułowane przez niego zarzuty względem sprzedanej rzeczy, np. samochodu.

Uprawnienie kupującego do odstąpienia od umowy jest ograniczone do tych przypadków, w których wada jest istotna. Jak ocenić istotność wady? Na pewno znaczenie mają oczekiwania nabywcy związane z funkcjonowaniem rzeczy. Istotny jest też obiektywny stan techniczny pojazdu w postaci niezdatności do zwykłego użytku w ogóle lub w określonym zakresie. Ocena powinna być zatem dokonana z punktu widzenia kupującego, a nie tylko przydatności rzeczy (pojazdu) do zwykłego użytku.

Uprawnienie kupującego do odstąpienia od umowy albo żądania obniżenia ceny, zostaje wyłączone, gdy sprzedawca wymieni rzecz wadliwą na wolną od wad albo wady usunie. Zasygnalizowane już wcześniej powyższe ograniczenie nie ma zastosowania, gdy rzecz była już wymieniana lub naprawiana przez sprzedawcę. Z oczywistych względów ograniczenie to nie wchodzi w grę także w przypadku kupna samochodu starszego niż wynikało to z zapewnień kupującego. Wymiana nie może być zrealizowana w odniesieniu do rzeczy oznaczonych indywidualnie, a taką rzeczą jest samochód. Niemożliwe jest też usunięcie wady w takim przypadku. Pozostają zatem dwie opcje: odstąpienie od umowy albo żądanie obniżenia ceny.

Odstąpienie przez kupującego od umowy sprzedaży z powodu wad nie przenosi jeszcze automatycznie własności rzeczy z powrotem na przedawcę. Skutkiem jest natomiast powstanie obowiązku wzajemnego zwrotu otrzymanych świadczeń. Sprzedawca musi zwrócić uzyskaną cenę, a kupujący – nabytą rzecz.

Skorzystanie z alternatywnego uprawnienia – żądania do obniżenia ceny – prowadzi do sytuacji, w której, przestaje obowiązywać dotychczasowe wynagrodzenie. Jest on ustalane na nowo oświadczeniem kupującego. Obniżona cena powinna pozostawać w takiej proporcji do ceny wynikającej z umowy, w jakiej wartości rzeczy z wadą pozostają do wartości rzeczy bez wady. O wysokości roszczenia decydują dwie wartości: wartość rzeczy wolnej od wad oraz wartość rzeczy obciążonej wadami (por. wyrok Sądu Apelacyjnego w Szczecinie z 27 listopada 2014 r., I ACa 558/13).

Pamiętajmy, by nie zwlekać. Uprawnienia z tytułu rękojmi wygasają po upływie 2 lat, licząc od dnia, kiedy samochód (lub inna rzecz) został kupującemu wydany.