Komitet Stały Rady Ministrów zaakceptował zmiany w PIT dotyczące m.in. 50-proc. kosztów. Po ich wprowadzeniu Polska będzie jednym z krajów z najmniejszą liczbą preferencji podatkowych.
Nowelizacja ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych, zakładająca m.in. ograniczenie w 50-proc. kosztach uzyskania przychodów dla artystów czeka na rozpatrzenie przez rząd. Wszystko więc wskazuje na to, że od przyszłego roku podwyższone koszty w rozliczeniach z fiskusem w pełni wykorzystają tylko ci twórcy, których przychody nie przekroczą 85 528 zł.
– Jeśli zmiany wejdą w życie w obecnym kształcie, maksymalna korzyść podatkowa wynikająca z zastosowania podwyższonych kosztów wyniesie ok. 13 tys. zł rocznie – wylicza Michał Grzybowski, doradca podatkowy, partner Ernst & Young.
Postanowiliśmy więc sprawdzić, czy podobne preferencje podatkowe są stosowane w innych krajach. Okazuje się, że są. A ich wachlarz czasem bywa bardzo rozbudowany.
Ważny region
Badanie DGP i ekspertów Ernst & Young wskazuje, że kraje Europy Zachodniej generalnie przewidują więcej odliczeń czy innego rodzaju preferencji dla osób fizycznych. Z drugiej jednak strony – jak zauważa Michał Grzybowski – podatnicy obciążeni są podatkiem opłacanym według znacznie wyższych stawek. Z kolei w wielu krajach Europy Środkowej i Wschodniej obowiązują liniowe stawki podatku na poziomie kilkunastu procent. Jednocześnie większość odliczeń czy ulg podatkowych przestała obowiązywać w tych krajach wraz z wprowadzeniem podatku liniowego.
Manewry w kosztach
Niewiele krajów przewiduje rozwiązania przyznające podwyższone koszty uzyskania przychodów w odniesieniu do wynagrodzeń za korzystanie z praw autorskich. Patrycja Zalasińska, starszy konsultant w Ernst & Young, zwraca uwagę, że podobny do polskiego schemat odliczenia kosztów w przypadku twórców zawierają jedynie systemy podatkowe dwóch spośród zapytanych przez nas krajów – Rosji i Łotwy.
W Rosji twórcy mogą odliczać od przychodu podlegającego opodatkowaniu (uzyskanego jednak poza stosunkiem pracy) zryczałtowane koszty uzyskania przychodu w wysokości od 20 proc. do 40 proc. Stawka zależy od rodzaju tworzonych dzieł i jest określona w oparciu o szacunkowy koszt stworzenia danego rodzaju utworu.
– Przykładowo napisanie utworu literackiego dla teatrów, kin itp. umożliwia odliczenie kosztów w wysokości 20 proc. Tworzenie projektów architektonicznych – 30 proc. Natomiast tworzenie dzieł malarskich czy też utworów muzycznych – 40 proc. – wylicza Patrycja Zalasińska.
Nasza rozmówczyni dodaje, że podobnie sytuacja przedstawia się na Łotwie, z tą różnicą, że podwyższone koszty uzyskania przychodu znajdują tam zastosowanie także w ramach stosunku pracy (analogicznie do Polski). Również na Łotwie wysokość zryczałtowanych kosztów jest uzależniona od rodzaju wykonanego przez twórcę dzieła i wynosi od 15 proc. do 40 proc.
– Najwyższa stawka odnosi się do utworów z zakresu malarstwa i rzeźby, 30-proc. m.in. do grafik i zdjęć, 20-proc. – do projektów architektonicznych, natomiast 15-proc. stawka jest stosowana do pozostałych utworów niewskazanych w ramach wyższych stawek kosztów uzyskania przychodu – podaje Patrycja Zalasińska.
W przypadku obu krajów możliwość odliczenia podwyższonych kosztów uzyskania przychodów może nastąpić zarówno na bazie miesięcznej, jak i w zeznaniu rocznym składanym przez osobę fizyczną.
Różne preferencje
Mimo że wiele krajów nie decyduje się na preferowanie podatkowe twórców i artystów, ulgi przyznaje w innym zakresie, np. pracownikom.
Eliza Skotnicka, menedżer w Ernst & Young, wyjaśnia, że dość typowo przez zachęty podatkowe promuje się ideę wykupywania ubezpieczeń na życie. Tak jest w Belgii, Czechach, na Łotwie, w Austrii. Przykładowo belgijski ustawodawca zadbał o różnorodne ułatwienia i zachęty dla podatników. Belgijskim podatnikom standardowo przysługuje kwota wolna od podatku uzależniona od stanu cywilnego, faktu i liczby posiadanych dzieci lub tego, czy współmałżonek pracownika pracuje, czy nie.
– Płacący alimenty pod pewnymi warunkami odliczą dla celów podatkowych ich większą część. Przewidziano również zachęty dla osób wychowujących dzieci – maksymalne odliczenie z tego tytułu to 11,20 euro za dzień opieki nad jednym dzieckiem – wymienia Eliza Skotnicka.
Nasza rozmówczyni do ciekawszych i nietypowych ulg zalicza te z tytułu płatności dla pomocy domowej, odliczenia: wydatków na rozwiązania sprzyjające oszczędności energii elektrycznej, na zakup samochodu przyjaznego środowisku, wydatków na zakup technologii umożliwiającej ochronę posesji przed ogniem i włamaniami. Wielka Brytania różnicuje kwotę wolną od podatku od wieku i wysokości dochodu pracownika. Czechy promują aktywność kulturalną i zdrowotną. Niemcy i Austriacy mogą pomniejszyć dochód do opodatkowania o ryczałtową kwotę wydatków związanych z działalnością zawodową.
Od 2013 r. maksymalna korzyść z 50-proc. kosztów wyniesie 13 tys. zł
– Ustawodawca pozwoli im również zmniejszyć ich obciążenie podatkowe przez odliczenie kosztów dojazdu do pracy i z tytułu pracy z domu – dorzuca do tej listy Eliza Skotnicka.
Słowacja nie opodatkuje posiłków i napojów bezalkoholowych zapewnianych pracownikowi przez pracodawcę, ale co ważniejsze, nie będzie wymagała daniny od zysku firmy, którym pracodawca postanowi podzielić się z pracownikiem. Rumunia pozwala zastosować osobiste odliczenia od podatku tylko w przypadku najmniej zarabiających. Za to Chorwacja ma się czym pochwalić: pracownik nie zapłaci tam podatku od prezentu przekazanego jego dziecku przez pracodawcę, dodatku na święta, wakacje ani od nagród jubileuszowych. Nie opodatkuje się tam też zwracanych pracownikowi wydatków na dojazd do pracy komunikacją miejską czy prywatnym samochodem. Podobnie jest na Węgrzech.
W Polsce katalog ulg z roku na rok topnieje. Od przyszłego roku lista preferencji ma zmaleć jeszcze bardziej – poza ograniczaniem 50-proc. kosztów zniknie ulga internetowa i zmienią się zasady korzystania z ulgi na dziecko (ulgę stracą rodzice z jednym potomkiem i dochodami przekraczającymi 85 528 zł). Nie ma więc co liczyć, że któraś z preferencji działająca dobrze w Europie pojawi się u nas.
