Spór w Trybunale Konstytucyjnym. Orzekanie przez Krystynę Pawłowicz w ogniu krytyki

Konflikt między Krystyną Pawłowicz a Jakubem Steliną ujawnił się już podczas ogłaszania wyroku, w którym TK uznał za niezgodne z konstytucją ustawy przygotowane przez obecną większość parlamentarną, a mające na celu porządkowanie sytuacji w TK. Sędzia Stelina, wygłaszając wówczas motywy ustne swojego zdania odrębnego, stwierdził, że nie może pozostawić bez reakcji faktu, że w składzie TK znajduje się osoba trwale niezdolna do wykonywania obowiązków sędziego trybunału, uznana za taką w sposób bezsporny przez lekarza orzecznika ZUS. To wywołało ostrą reakcję ze strony Krystyny Pawłowicz, która wskazała m.in., że sędzia Stelina powinien wiedzieć, że sędzia TK nie podlega prawu pracy. Wątpliwości co do statusu Pawłowicz jako sędziego TK wynikają z tego, że uchwała Zgromadzenia Ogólnego Sędziów TK jej dotycząca miała zostać podjęta już 5 czerwca br., zaś termin przejścia w stan spoczynku sędzi został w niej wyznaczony dopiero na 5 grudnia br.

Teraz TK opublikował pisemne uzasadnienia zdań odrębnych do omawianego wyroku. Oprócz Steliny złożyli je Andrzej Zielonacki i Wojciech Zych. Jeśli chodzi o tego pierwszego, to podtrzymał on swoje zdanie na temat udziału sędzi Pawłowicz w orzekaniu w dniu 29 lipca. Jak podkreślił, nie mógł on „jako prawnik od ponad 30 lat zajmujący się prawem pracy” pozostawić tego faktu bez reakcji. Jakub Stelina wyjaśnia, że swoje stanowisko w tej sprawie wyraził już w zastrzeżeniach do uchwały Zgromadzenia Ogólnego Sędziów TK z 5 czerwca 2025 r. Jak wówczas stwierdził: „Zgromadzenie Ogólne Sędziów Trybunału Konstytucyjnego przenosząc w stan spoczynku sędziego, co do którego lekarz orzecznik Zakładu Ubezpieczeń Społecznych stwierdził jego trwałą niezdolność do pełnienia obowiązków sędziego, jest zobowiązane określić datę tego przeniesienia w taki sposób, by wykluczyć sytuację, kiedy to sędzia trwale niezdolny do pracy miałby nadal wykonywać swoje obowiązki”. I dodawał, że decyzja ZO, która dopuszczałaby do takiej sytuacji, podważałaby decyzję lekarza orzecznika ZUS, do czego organ ten nie ma kompetencji.

Stelina podkreślił przy tym, że nie twierdzi, by udział w składzie orzekającym TK sędziego uznanego za trwale niezdolnego do pełnienia obowiązków wpływał na ważność orzeczenia wydanego w takim właśnie składzie. „Twierdzę natomiast, że udział sędziego niezdolnego do pełnienia służby sędziowskiej może podważać zaufanie obywateli do sądu konstytucyjnego” – skwitował sędzia.

Zdania odrębne Zielonackiego i Zycha w sprawie wyroku TK

Sędzia Andrzej Zielonacki w swoim zdaniu odrębnym odniósł się do innych kwestii. Jego zdaniem TK niesłusznie uznał, że zakwestionowane w wyroku przepisy były nierozwiązalnie związane z zaskarżonymi przez prezydenta ustawami, czym zablokował możliwość skorzystania przez głowę państwa z przyznanej jej na mocy art. 122 ust. 4 konstytucji kompetencji. Przepis ten stanowi, że jeżeli TK stwierdzi niezgodność z ustawą zasadniczą tylko niektórych przepisów zaskarżonego aktu prawnego i nie orzeknie jednocześnie, że są one nierozerwalnie związane z całym aktem, prezydent taki akt albo podpisuje z pominięciem niekonstytucyjnych regulacji, albo zwraca Sejmowi w celu usunięcia niezgodności.

Podobnego zdania co sędzia Zielonacki jest Wojciech Zych. Bo choć uważa, że TK prawidłowo co do meritum ocenił zakwestionowane przepisy, to jednak nie może zgodzić się z orzeczeniem w zakresie, w jakim stwierdza ono ich nierozerwalny związek z zaskarżonymi przez głowę państwa ustawami. „W konsekwencji powyższego nie mogę także zaakceptować rezultatu wyroku, do którego zgłaszam zdanie odrębne, w postaci niedojścia obu ustaw do skutku i zakończenia procesu legislacyjnego” – podsumował sędzia Zych.

Orzecznictwo

Zdania odrębne do wyroku Trybunału Konstytucyjnego z 29 lipca 2025 r., sygn. akt Kp 3/24