Rada Unii Europejskiej przyjęła w poniedziałek rozporządzenie dotyczące odbudowy zasobów przyrodniczych, tzw. Nature Restoration Law. Po przegłosowaniu w europarlamencie przyjęcie tych przepisów blokowała m.in. Polska.

I Polska do końca opowiadała się przeciwko przyjęciu rozporządzenia. Jak nieoficjalnie potwierdziła wcześniej DGP była to decyzja premiera Donalda Tuska, podjęta wbrew stanowisku wywodzącej się z Polski 2050 minister klimatu Paulinie Hennig Kloski. Z kolei wcześniej w europarlamencie, deputowani związani z PO jak i ci związani z PiS głosowali niemal w całości identycznie ( wyjątkiem była Janina Ochojska).- Polski rząd jako jeden z kilku krajów Unii Europejskiej sprzeciwił się poparciu NRL i stanął w tej sprawie m.in. obok Węgier Viktora Orbana. Przeciw zagłosowały także: Włochy, Finlandia, Szwecja i Holandia, a Belgia wstrzymała się od głosu. Pomimo sprzeciwu kilku krajów, NRL zostało przyjęte głosami 20 państw członkowskich, co jest bardzo dobrą wiadomością zarówno dla mieszkanek i mieszkańców miast, jak i rolników- oświadczyły polskie organizacje przyrodnicze z „Koalicji 10 %”.

Rząd przyjął linię poprzedników z PiS

- Nature Restoration Law ma nas osłonić przed negatywnymi skutkami zmian klimatu, które już teraz dotykają Polskę. Niestety mimo poparcia trzech czwartych społeczeństwa, apeli naukowców i organizacji pozarządowych polski rząd zdecydował się utrzymać szkodliwą linię swoich poprzedników z PiS i stanął po stronie krajów, które odmówiły poparcia tego prawa. Na szczęście większość krajów UE wykazała się większą odpowiedzialnością i dalekowzrocznością– mówiła Marta Klimkiewicz z Fundacji ClientEarth Prawnicy dla Ziemi.

Nature Restoration Law stawia sobie za cel odbudowę 20 proc siedlisk lądowych i morskich do 2030 roku, a do 2050 wszystkich, które tego potrzebują. Stawia wiążące prawnie cele i wskazuje zobowiązania państw w odniesieniu do wskazanych w rozporządzeniu ekosystemów. Trzeba jednak przyznać, że w trakcie negocjowania przepisów i kolejnych głosować ambicje tej regulacji zostały dość widocznie stępione, choć wciąż wpisują się w zobowiązania międzynarodowe państw unijnych.

- Nie ma czasu na przerwę w ochronie naszego środowiska. Dziś Rada UE decyduje się przywrócić przyrodę w Europie, chroniąc w ten sposób jej różnorodność biologiczną i środowisko życia europejskich obywateli. Naszym obowiązkiem jest zareagowanie na pilną potrzebę załamania się różnorodności biologicznej w Europie, ale także umożliwienie Unii Europejskiej wywiązania się z jej międzynarodowych zobowiązań. Delegacja europejska będzie mogła udać się na kolejny szczyt klimatyczny z podniesioną głową- skomentował Alain Maron, minister ds. transformacji klimatycznej Brukseli.

Nature Restoration Law. Jakie cele stawia prawo odbudowy przyrody?

Rozporządzenie obejmuje szereg ekosystemów lądowych, przybrzeżnych i słodkowodnych, leśnych, rolniczych i miejskich, w tym mokradła, użytki zielone, lasy, rzeki i jeziora, a także ekosystemy morskie. Przy budowaniu i wdrażaniu odbudowy zasobów przyrodniczych państwa członkowskie do 2030 roku będą nadawały priorytet obszarom Natura 2000.

W przypadku siedlisk uznanych za będące w złym stanie a wymienionych w rozporządzeniu, państwa członkowskie mają odbudować

-co najmniej 30% do 2030 r.

- co najmniej 60% do 2040 r.

- co najmniej 90% do 2050 r

Rozporządzenie wprowadza też specyficzne regulacje dotyczące owadów zapylających aby przeciwdziałać spadkowi ich liczebności i bioróżnorodności.

Państwa członkowskie mają poprawić dwa z trzech wskaźników: populacji motyli łąkowych, zasobów węgla organicznego w glebach mineralnych gruntów uprawnych oraz udziału gruntów rolnych o cechach krajobrazu o wysokiej różnorodności.

Nature Restoration Law ma przywrócić mokradła i chronić miejskie tereny zieleni

W celach rozporządzenia znalazło się też zwiększenie populacji ptaków leśnych i upewnienie się, że do końca 2030 r. nie nastąpi utrata netto miejskich terenów zielonych i pokrywy koron drzew. Co istotne z punktu widzenia Polski ( w powszechnym przekonaniu sprzeciw Donalda Tuska wziął się z niechęci wchodzenia w kolejny konflikt z rolnikami) państwa członkowskie wprowadzą środki mające na celu przywrócenie osuszonych torfowisk i pomogą zasadzić co najmniej trzy miliardy dodatkowych drzew do 2030 r. na poziomie UE. Osuszone mokradła to dzisiaj tereny przede wszystkim rolnicze, w tym te, które mają charakter pastwiskowy i służą rozwojowi biznesowi mleczarskiemu. Ich ponowne uwodnienie przekształciłoby także roślinność oraz funkcję tych terenów. Z drugiej strony osuszone mokradła mamy też na naszej wschodniej granicy, więc przywrócenie ich do naturalnego stanu może też współgrać z celami bezpieczeństwa Polski, które już komunikował rząd. Ponadto zdegradowane torfowiska są źródłem dużej emisji metanu, jej ograniczenie również leży w naszym interesie.

Organizacje przyrodnicze: Niech ministerstwo klimatu szybko zacznie pracować

– Rozporządzenie ws. odbudowy zasobów przyrodniczych oznacza zdrowsze lasy, swobodnie płynące rzeki, więcej terenów zielonych w miastach. Oznacza mniej susz, powodzi i fal upałów, czystsze powietrze i wodę, bezpieczne rolnictwo i gospodarkę opartą na stabilnych fundamentach. Szacunkowe korzyści płynące z odbudowy są średnio 8-10 razy większe niż jej koszty. Wysokie korzyści przyniesie nam tylko dobrze zaplanowane i w pełni wdrożone prawo. Wzywamy Ministerstwo Klimatu i Środowiska do jak najszybszego rozpoczęcia prac nad przygotowaniem planu odbudowy zasobów przyrodniczych, na którego wypracowanie mamy dwa lata, oraz włączenie do prac, od samego początku, szerokiego grona interesariuszy– komentuje Dariusz Gatkowski, WWF Polska

Koalicja 10% to zespół największych polskich organizacji pozarządowych zajmujących się ochroną przyrody, takich jak Fundacja ClientEarth Prawnicy dla Ziemi, Fundacja WWF Polska, Ogólnopolskie Towarzystwo Ochrony Ptaków, Pracownia na rzecz Wszystkich Istot i in. Organizacje te współpracują, aby promować i wspierać inicjatywy mające na celu ochronę środowiska i przywrócenie naturalnych ekosystemów. Z inicjatywy koalicji apel do Premiera ws. NRL podpisało aż 229 polskich organizacji społecznych.

- Zgodnie z nowymi przepisami państwa członkowskie muszą planować z wyprzedzeniem i przedkładać Komisji krajowe plany odbudowy, pokazujące, w jaki sposób zrealizują cele. Muszą również monitorować i raportować swoje postępy w oparciu o ogólnounijne wskaźniki różnorodności biologicznej- informuje Rada.

Kiedy zacznie obowiązywać Nature Restoration Law?

Rozporządzenie zostanie teraz opublikowane w Dzienniku Urzędowym UE i wejdzie w życie. Będzie bezpośrednio stosowane we wszystkich państwach członkowskich. Do 2033 r. Komisja dokona przeglądu stosowania rozporządzenia i jego wpływu na sektory rolnictwa, rybołówstwa i leśnictwa, a także jego szerszych skutków społeczno-gospodarczych.