Konflikt za wschodnią granicą Polski przypomniał o istnieniu regulacji umożliwiających armii szybkie zwiększenie swojego potencjału w razie potrzeby. Polskie prawo zawiera precyzyjne przepisy dotyczące warunków i okoliczności, w jakich wojsko może skorzystać z prywatnych pojazdów w celach obronności.
Kiedy i jak wojsko może zarekwirować pojazd?
Zgodnie z ustawą o powszechnym obowiązku obrony, instytucje państwowe, przedsiębiorcy oraz osoby fizyczne mogą być zobligowane do oddania swoich pojazdów na rzecz potrzeb obronnych państwa. Decyzja o mobilizacji pojazdu jest formalizowana przez komisje uzupełnień, które określają miejsce i termin dostarczenia pojazdu. Co ważne, właściciel ma możliwość odwołania się od tej decyzji w ciągu 14 dni. Mobilizacja może zostać zrealizowana nie tylko w czasie wojny, ale również podczas pokoju, na przykład na potrzeby ćwiczeń czy akcji ratunkowych.
Stan techniczny i odpowiedzialność za pojazd
Pojazd, który ma zostać zarekwirowany, musi spełniać wysokie standardy – być sprawny technicznie, zatankowany oraz posiadać kompletną dokumentację. Pierwszeństwo w wykorzystaniu mają pojazdy wojskowe oraz publiczne, a prywatne samochody są wykorzystywane jako ostateczność. Za niezastosowanie się do rozkazu mobilizacji grożą surowe konsekwencje, w tym areszt lub kara grzywny.
Odszkodowanie za używanie pojazdu przez wojsko
Właściciel zarekwirowanego pojazdu ma prawo do odszkodowania, które odpowiada stopniowi zużycia pojazdu oraz przewidywanym stratom. Różne kategorie pojazdów są rekompensowane w różny sposób – od stałej stawki za kilometr w przypadku motorowerów i motocykli, przez dzienną stawkę za samochody ciężarowe, aż po znaczące sumy za dzień korzystania ze śmigłowca. W ten sposób prawo stara się zrekompensować właścicielom ewentualne straty wynikające z użyczenia pojazdu na rzecz obrony narodowej.
Stawki za jednoślady są liczone są od każdego, przejechanego kilometra. Podobnie jest w przypadku samochodów osobowych:
- motorower – 0,1382 zł,
- motocykl – 0,2302 zł,
- samochód do 900 cm³ – 0,5214 zł,
- samochód od 900 cm³ – 0,8358 zł.
Inny model rozliczenia wykonano w przypadku samochodów ciężarowych. Tu stawkę określono za dobę:
- ładowność do 2 ton – 156,80 zł za dobę,
- ładowność od 2 do 8 ton – 272,67 zł za dobę,
- ładowność pow. 8 ton – 395,37 zł za dobę.
Dobę rekompensaty za zarekwirowanego śmigłowca wyceniono na 8 889,22 zł
Zarekwirowane pojazdy mogą być wykorzystywane nie tylko przez wojsko, ale także przez inne służby państwowe takie jak policja czy ABW, szczególnie w sytuacjach kryzysowych lub wojennych,