Trybunalski węzeł w sprawie KPO. Czy PiS pogodził sędziów TK?

Jutro dowiemy się, czy samym straszeniem, że zmieni liczebność pełnego składu Trybunału Konstytucyjnego, PiS osiągnął efekt i „pogodził” sędziów.

Na grafice obok pokazujemy, jak złożona i wielowariantowa jest sytuacja wokół rozpatrywanej przez TK ustawy o Sądzie Najwyższym, która jest krokiem do uzyskania KPO przez Polskę. To przepisy, które m.in. oddają sprawy dyscyplinarne sędziów do Naczelnego Sądu Administracyjnego.

W środę TK ma się zebrać na dwóch rozprawach – jedna dotyczy sporu kompetencyjnego prezydenta z SN, a druga prewencyjnej skargi Andrzeja Dudy w sprawie wspomnianej wyżej ustawy o SN. Zwłaszcza ta druga jest politycznie ważna, gdyż ewentualny pozytywny wynik pozwoliłby rządowi wysłać pierwszy wniosek o płatność z KPO do Komisji Europejskiej.

Nad posiedzeniem trybunału wisi jednak znak zapytania. Kilku sędziów nie uznaje Julii Przyłębskiej za prezesa TK i odmawia udziału w rozprawach. W obozie rządzącym z jednej strony słychać głosy, że liczba zbuntowanych sędziów zmniejszyła się na tyle, że otwiera to drogę do zebrania pełnego 11-osobowego składu. – Rzeczywiście ptaszki ćwierkają, że zebranie pełnego składu nie jest wykluczone – twierdzi osoba z obozu władzy. – Liczymy, że w środę zostanie wydane orzeczenie – dodaje inny rozmówca z PiS. Ale są wśród polityków rządzących i tacy, którzy powątpiewają w ten scenariusz. – My nie mamy sygnałów o tym, by TK się odblokował, wątpię, by sędziowie „odkłócili” się bez wejścia w życie naszej ustawy o TK – przyznaje rządowy rozmówca. Chodzi o ustawę zmniejszającą liczebność pełnego składu trybunału, która czeka na uchwalenie przez Sejm. Obniżenie minimalnej liczby sędziów w Zgromadzeniu Ogólnym z co najmniej 10 sędziów do 9 oraz pełnego składu trybunału z 11 do 9 sędziów pozwoliłoby rozwiązać dwa problemy – zapadłby wyrok w sprawie ustawy o SN i zatwierdzona zostałaby Julia Przyłębska na stanowisku prezesa.

Pewną wskazówką, że TK może odroczyć posiedzenie, jest to, że rozprawę w sprawie ustawy o SN przeniesiono o jeden dzień – z 30 na 31 maja. Tego samego dnia, o godz. 10, rozpatrzona ma być inna sprawa, w której TK już raz nie udało się skompletować pełnego składu – chodzi o spór kompetencyjny między prezydentem a SN (sprawa wniesiona z inicjatywy marszałka Sejmu). Dwie godziny później miałby zapaść wyrok w sprawie ustawy o SN. Niektórzy podejrzewają, że tak ułożony harmonogram ma służyć temu, by odroczyć dwie sprawy tego samego dnia, zamiast robić to dzień po dniu. – Też tak pomyślałem, że intencją jest zrobienie tego za jednym zamachem. Moim zdaniem dopóki PiS ustawowo nie zmniejszy liczby sędziów uznawanych za skład pełny, do rozstrzygnięcia nie dojdzie – komentuje Wojciech Hermeliński, sędzia TK w stanie spoczynku.

Także przedstawiciele opozycji spodziewają się odroczenia. – Nie wierzę, że sędziowie się odkłócą – mówi Arkadiusz Myrcha z Platformy Obywatelskiej.

W przypadku odroczenia piłeczka wróci do Sejmu. Najbliższe posiedzenie jest w połowie czerwca, wtedy PiS może zrobić drugie podejście do ustawy o liczebności składów w TK. Ale i to nie jest pewne. – Niestety wciąż ta sama opcja polityczna blokuje to i w Sejmie, i w TK. Nasi koalicjanci nie są w stanie zdecydować się na głosowanie tej ustawy, w związku z tym nie jesteśmy w stanie jej przyjąć. Ziobryści nie są systemowo przeciw, ale wykorzystują tę sytuację jako argument w przedwyborczych negocjacjach – twierdzi rozmówca DGP.

Co, jeśli klincz w sprawie ustawy o SN, a w związku z tym z KPO, będzie się przedłużać? Tu nawet w PiS nie ma klarownych odpowiedzi. Z naszych rozmów wynika, że w grę wchodzi np. przygotowanie zupełnie nowej ustawy, która musiałaby ponownie zyskać akcept KE na potrzeby rozliczania kamieni milowych KPO, albo eskalacja w postaci zaskarżenia KE do TSUE za to, że Polska nie otrzymuje pieniędzy z Funduszu Odbudowy, za które poręczyła podobnie jak inne kraje członkowskie. Problem w tym, że ten drugi wariant oznacza zamrożenie tematu KPO nawet na dwa lata, dlatego dziś rząd traktuje ten wariant jako ostateczność. ©℗