Nie można mówić o powadze rzeczy osądzonej, gdy mamy do czynienia z idealnym zbiegiem różnych przestępstw: skarbowego i pospolitego – przypomniał Sąd Okręgowy w Siedlcach
W takiej sytuacji – podkreślił – nie zostaje naruszona zasada, która brzmi niemal identycznie w obu kodeksach: karnym skarbowym i karnym. Artykuł 6 par. 1 k.k.s. mówi, że „ten sam czyn może stanowić tylko jedno przestępstwo skarbowe albo tylko jedno wykroczenie skarbowe”. Natomiast art. 11 par. 1 k.k. brzmi: „Ten sam czyn może stanowić tylko jedno przestępstwo”.
Są to dwie odrębne, choć tak samo sformułowane zasady: jedna wyrażona w prawie karnym skarbowym i druga (taka sama) wyrażona w prawie karnym powszechnym – podkreślił siedlecki sąd.
Dlatego nie zgodził się z obrońcą oskarżonego, że skoro sprawca został już raz skazany, to nie może za ten sam czyn ponownie odpowiadać. Chodziło o przestępstwa fakturowe, ścigane na podstawie art. 62 par. 2 k.k.s. oraz na podstawie art. 271 par. 1 k.k. (obecnie przestępstwa fakturowe są uregulowane w kodeksie karnym w odrębnych przepisach: 270a, 271a i 277a – 277d).
Sąd nie zgodził się z obrońcą, że w tym wypadku ma zastosowanie art. 17 par. 1 pkt 7 kodeksu postępowania karnego, który mówi, że nie wszczyna się postępowania, a wszczęte umarza, gdy „postępowanie karne co do tego samego czynu tej samej osoby zostało prawomocnie zakończone albo wcześniej wszczęte toczy się”.
Sąd wyjaśnił, że przepis ten nie będzie naruszony w rozpatrywanej sprawie, bo czym innym jest skazanie sprawcy – za ten sam czyn – na podstawie kodeksu karnego, a czym innym na podstawie kodeksu karnego skarbowego. Skarżący zdaje się nie dostrzegać odrębności postępowania karnoskarbowego – wytknął SO.
Przypomniał, że „jeżeli ten sam czyn będący przestępstwem skarbowym lub wykroczeniem skarbowym wyczerpuje zarazem znamiona przestępstwa lub wykroczenia określonego w przepisach karnych innej ustawy, stosuje się każdy z tych przepisów. Tak wynika z art. 8 par. 1 k.k.s., czyli przepisu, który mówi o tzw. idealnym zbiegu przestępstw. Przy czym w takiej sytuacji, zgodnie z art. 8 par. 2 k.k.s., wykonaniu podlega tylko najsurowsza z kar (co nie stoi na przeszkodzie wykonaniu środków karnych lub innych środków orzeczonych na podstawie wszystkich zbiegających się przepisów).
W sytuacji idealnego zbiegu przestępstwa skarbowego i przestępstwa z kodeksu karnego nie można zatem mówić o powadze rzeczy osądzonej, bo nie mamy tu do czynienia z jednym przestępstwem – podkreślił sąd, przytaczając m.in. postanowienie Sądu Najwyższego z 18 kwietnia 2019 r. (sygn. akt II K 82/19) oraz wyrok SA w Katowicach z 23 czerwca 2016 r. (sygn. akt II AKa 143/16).
Oznacza to – jak wyjaśnił – że w takiej sytuacji sprawca powinien zostać osądzony za oba przestępstwa – albo w jednym postępowaniu, albo w odrębnych postępowaniach. W tym drugim wypadku sąd, który ostatni wyda orzeczenie w pierwszej instancji, rozstrzyganie, która kara, jako najsurowsza, podlega wykonaniu (art. 181 par. 1 k.k.s.). Gdyby uprzednio wykonano już karę łagodniejszą lub środek karny w całości lub części, to należy zaliczyć je na poczet kary najsurowszej lub najsurowszego środka karnego (art. 181 par. 4 k.k.s.).
orzecznictwo
Wyrok SO w Siedlcach z 2 maja 2022 r., sygn. akt II Ka 762/21 www.serwisy.gazetaprawna.pl/orzeczenia
