Orzeczenie w sprawie uchylenia wyroku i umorzenia postępowania, gdy są przesłanki do odrzucenia powództwa lub umorzenia sprawy z innych powodów, sąd II instancji powinien wydać w składzie trzech sędziów – orzekł Sąd Najwyższy w uchwale.
Wykonawca robót (spółka E.) miał otrzymać wynagrodzenie kosztorysowe zaakceptowane przez inwestora (zakład P.). W celu zabezpieczenia wykonania umowy spółka ustanowiła gwarancję bankową. Umowę zerwano po wykonaniu części robót i inwestor obniżył wynagrodzenie, potrącając karę umowną oraz zatrzymując część kwoty gwarancji bankowej. Spółka E. skierowała pozew o zapłatę pozostałej części wynagrodzenia. Sąd I instancji zasądził na jej rzecz część wynagrodzenia, którego ta żądała.
Pozwany złożył apelację, a rozpoznający ją Sąd Apelacyjny w Krakowie dostrzegł problem proceduralny. Stwierdził, że podstawowy zarzut apelacji został oparty na przepisach art. 321 par. 1 w zw. z art. 187 par. 1 kodeksu postępowania cywilnego. Chodzi tu o zarzut dotyczący treści pozwu oraz kwestii zasądzenia ponad żądanie pozwu albo zasądzenia żądania nieobjętego pozwem. Dotąd nie budziło wątpliwości, że w takiej sytuacji – jeżeli zarzuty okazałyby się zasadne – zgodnie z art. 386 par. 3 k.p.c. sąd II instancji uchylał wyrok oraz odrzucał pozew lub umarzał postępowanie. Problem polega na tym, że zgodnie z aktualnym brzmieniem art. 367 par. 3 k.p.c. sąd odwoławczy, uznając za zasadny zarzut naruszenia art. 321 par. 1 k.p.c., powinien postanowieniem w składzie jednoosobowym uchylić wyrok w zaskarżonej części i umorzyć postępowanie.
Wcześniej rozpoznawano sprawę w składzie trzyosobowym i sąd zmieniał jedynie rodzaj orzeczenia. Zastosowanie przepisów po reformie prowadzi do zmiany nie tylko orzeczenia, ale także składu orzekającego – z rozpoznającego sprawę na rozprawie składu trzech sędziów na skład jednoosobowy wydający postanowienie.
To powoduje problemy proceduralne, zwłaszcza gdy zaskarżony wyrok należy w części uchylić i umorzyć postępowanie, a w pozostałej części wydać rozstrzygnięcie merytoryczne. W takim wypadku konieczne byłoby wydanie dwóch orzeczeń w dwóch różnych składach. Nie można także wykluczyć sytuacji, w której sąd II instancji w składzie kolegialnym dochodzi do przekonania, że konieczne jest wydanie postanowienia w sprawie umorzenia sprawy jednoosobowo, z czym nie godzi się sędzia referent, który miałby sprawę w takim składzie rozpoznawać. Wydanie orzeczenia byłoby zatem niemożliwe. Każda tego rodzaju sprawa wymagałaby podwójnej kontroli instancyjnej, gdyż od każdego orzeczenia przysługiwałby środek odwoławczy.
Krakowski SA zwrócił się więc o wskazówki do SN. Ten wydał uchwałę, zgodnie z którą postanowienie o uchyleniu wyroku i umorzeniu postępowania sąd II instancji na posiedzeniu niejawnym może wydać w składzie trzech sędziów. To oznacza, że gdy apelację rozpoznaje trzyosobowy skład, podobny skład powinien podjąć decyzję o zakończeniu sprawy, tak aby orzeczenie zapadło jednolicie. ©℗
orzecznictwo
Uchwała SN z 6 kwietnia 2022 r., sygn. akt III CZP 12/22 www.serwisy.gazetaprawna.pl/orzeczenia
