Organizacje prawnicze: Niewykonanie wyroku TSUE może stanowić podstawę odpowiedzialności karnej

Najważniejsze organizacje pozarządowe i środowiska prawnicze w Polsce wydały wspólne oświadczenie w sprawie konsekwencji orzeczeń Trybunału Sprawiedliwości, dotyczących systemu dyscyplinarnego wobec sędziów w Polsce.

- Tylko rzetelna informacja o skutkach wspomnianych orzeczeń sądu w Luksemburgu – pozbawiona politycznej retoryki – przyczyni się do pełnego zrozumienia ostatnich wydarzeń oraz skutków, jakie wynikają z tych rozstrzygnięć dla organów państwa – piszą przedstawiciele 14 organizacji prawniczych.

Sygnatariusze oświadczenia przypominają, że przystępując do Unii Europejskiej, Polska zobowiązała się do stosowania prawa unijnego w całości i wykonywania orzeczeń Trybunału Sprawiedliwości.

Polska, przystępując do Unii Europejskiej, zobowiązała się do:

przestrzegania prawa Unii w całości, w tym interpretacji tego prawa wynikającej z orzecznictwa TSUE;
uznawania kompetencji TSUE do wyłącznej interpretacji prawa Unii oraz orzekania w sprawie skarg na państwa członkowskie, a także do zarządzania środków tymczasowych w toku postępowań przeciwko państwom członkowskim;
pełnego wykonywania orzeczeń TSUE przez wszystkie organy państwa – bezzwłocznie i w najkrótszym możliwym terminie oraz bez konieczności oczekiwania na zmianę zakwestionowanych przepisów przez ustawodawcę.

Niewykonanie orzeczeń TSUE – czytamy – może spowodować nałożenie na Polskę kar pieniężnych, wypłatę odszkodowań przez Skarb Państwa i uruchomienie mechanizmu „pieniądze za praworządność”. Dodatkowo, może stanowić podstawę odpowiedzialności karnej funkcjonariuszy publicznych. Konkretne obowiązki związane z wykonaniem orzeczeń TSUE dotyczą m.in. Pierwszego Prezesa SN, KRS w obecnym składzie, rzeczników dyscyplinarnych i prokuratury, sądów dyscyplinarnych oraz prezesów sądów.

Prezes SN kierujący Izbą Dyscyplinarną: Spory prawne i polityczne podważają autorytet i prestiż państwa

Autorzy oświadczenia odnoszą się także do kwestii związanych z organizacją wymiaru sprawiedliwości przez państwa członkowskie i związaną z nim niezawisłością sędziów.

Jak przypominają „państwa członkowskie mają obowiązek zagwarantować niezależność sądów i niezawisłość sędziów. Kwestia ta nie dotyczy organizacji wymiaru sprawiedliwości. Niezależności i niezawisłości nie można bowiem w żaden sposób „organizować”.

„Państwa członkowskie mają pełną swobodę, jeśli chodzi o wybór struktury sądów, właściwych procedur sądowych, zasad powoływania sędziów, ich wynagradzania czy odpowiedzialności dyscyplinarnej – o ile takie rozwiązania, rozpatrywane jako całość, będą spełniać wymogi skutecznej ochrony sądowej, w tym gwarancje niezawisłości sędziowskiej” – czytamy w oświadczeniu