Subskrybuj nas na Youtube
Zapisz się na newsletter
RPO Adam Bodnar przyłączył się do skargi konstytucyjnej obywatela, któremu uniemożliwiono organizacji zgromadzenia publicznego 10 maja zeszłego roku. Jak przekazał Rzecznik organizator "dostał od władz samorządowych informację, że zgłoszenie o zgromadzeniu nie może być przyjęte, bowiem rząd z powodu pandemii zakazał zgromadzeń publicznych rozporządzeniem z 2 maja ub.r.".
Ostatecznie pełnomocnik mężczyzny zaskarżył do Trybunału Konstytucyjnego przepis ustawy o zapobieganiu i zwalczaniu zakażeń, który głosi, iż w przypadku epidemii na mocy rozporządzenia można ustanowić m.in. "zakaz organizowania widowisk i innych zgromadzeń ludności". Jednocześnie w skardze zakwestionowano odpowiedni przepis rozporządzenia Rady Ministrów z 2 maja 2020 r. ws. ustanowienia określonych ograniczeń, nakazów i zakazów w związku z wystąpieniem stanu epidemii.
O uznanie obu tych przepisów za niekonstytucyjne zawnioskował do Trybunału RPO, a stanowisko Rzecznika zamieszczono w poniedziałek także na stronie internetowej jego Biura.
"W okresie trwania stanu epidemii mieliśmy do czynienia z okresami całkowitego zakazu organizowania zgromadzeń publicznych, okresami znaczącego ograniczenia liczebności tych zgromadzeń, wyłączeniem możliwości organizowania zgromadzeń spontanicznych i wreszcie doprecyzowaniem zakazu uczestnictwa w zgromadzeniach publicznych. Należy również zwrócić na utrzymujący się niemal przez cały czas trwania stanu epidemii zakaz organizowania zgromadzeń spontanicznych" - przypomniał w swym stanowisku RPO.
Jak zaznaczył, "wszystkie te rozwiązania prawne należy rozpatrywać jako ingerencje w wolność zgromadzeń publicznych, o której mowa w art. 57 Konstytucji RP". "Każdemu zapewnia się wolność organizowania pokojowych zgromadzeń i uczestniczenia w nich. Ograniczenie tej wolności może określać ustawa" - głosi ten artykuł konstytucji.
Zdaniem RPO, zaskarżony przepis ustawy w ogóle nie odnosi się do zgromadzeń publicznych, bowiem mówi wyłącznie o "widowiskach i innych zgromadzeniach ludności". "Gdyby pod pojęciem +zgromadzeń ludności+ rozumieć również zgromadzenia publiczne objęte ochroną z mocy konstytucji, oznaczałoby to, że ustawodawca wprowadził możliwość zawieszenia w drodze rozporządzenia korzystania z konstytucyjnej wolności zgromadzeń publicznych" - wywodzi Rzecznik.
"Nawet jednak przy założeniu, że wskazany (...) przepis zawiera upoważnienie do ograniczania konstytucyjnej wolności zgromadzeń publicznych, to należy ten przepis wykładać w zgodzie z ogólnymi zasadami określonymi konstytucji. Ograniczenie wolności zgromadzeń publicznych może być więc dokonane jedynie w ustawie, musi spełniać wymogi zasady proporcjonalności i nie może naruszać istoty tej wolności" - podkreśla Rzecznik.
W związku z tym - jak ocenia RPO - istnieją poważne wątpliwości, czy Rada Ministrów była upoważniona do ograniczenia wolności zgromadzeń w sposób określony w zaskarżonym dodatkowo w skardze przepisie rozporządzenia obowiązującego w dniu planowanej organizacji zgromadzenia.
Do tej sprawy swoje stanowisko sformułował już także Prokurator Generalny, wnosząc do TK o umorzenie postępowania z powodów wadliwości skargi konstytucyjnej. RPO kwestionuje tę ocenę PG.
Sprawa została zarejestrowana w TK w lutym br., na razie nie ma wyznaczonego terminu jej rozpoznania.
W ostatni piątek w Dzienniku Ustaw opublikowano rozporządzenie Rady Ministrów, na mocy którego od 26 czerwca będzie dozwolone organizowanie lub udział w zgromadzeniach, także tych spontanicznych, z zastrzeżeniem, że maksymalna liczba uczestników nie może być większa niż 150.
