Wczoraj sędziowie Izby Cywilnej i Izby Kontroli Nadzwyczajnej Sądu Najwyższego w połączonym składzie mieli wydać uchwałę jednoznacznie rozstrzygającą wątpliwości dotyczące przyznawania najbliższym ofiar wypadków zadośćuczynień za zerwane więzi rodzinne. Niejawne posiedzenie w tej sprawie rozpoczęło się o godz. 11, jednak do momentu zamknięcia wydania nie poznaliśmy jego rezultatów.
Wątpliwości związane z kwestią przyznawania zadośćuczynień osobom bliskim zapoczątkowała przede wszystkim uchwała IKNiSP z października 2019 r. (sygn. akt I NSNZP 2/19), która stała w sprzeczności z wcześniejszymi trzema rozstrzygnięciami podjętymi przez Izbę Cywilną SN (sygn. akt: III CZP 36/17, III CZP 69/17 i III CZP 60/17). Stwierdzono w niej, że zadośćuczynienie można przyznać jedynie w sytuacji, gdy bliska osoba umrze, ponieważ innych przypadków nie przewidziano w przepisach kodeksu cywilnego. Sędziowie w tego typu sprawach często opierali się jednak m.in. na art. 448 k.c., który pozwala przyznać świadczenie w sytuacji, gdy doszło do naruszenia dobra osobistego (za które uznawane są więzi rodzinne). W związku z wątpliwościami I prezes SN w październiku 2020 r. zawnioskowała o rozstrzygnięcie wątpliwości orzeczniczych. Sędziowie mają odpowiedzieć na następujące pytanie: „Czy w sytuacji, gdy wskutek czynu niedozwolonego doszło do ciężkiego uszkodzenia ciała lub rozstroju zdrowia, którego konsekwencją jest niemożność nawiązania lub kontynuowania typowej więzi rodzinnej, osobom bliskim poszkodowanego przysługuje zadośćuczynienie pieniężne?”.
Kwestia zadośćuczynień dla najbliższych poszkodowanego w stanie wegetatywnym jest istotna zarówno dla rodzin, jak i ubezpieczycieli, którzy muszą zagwarantować środki na wypłaty świadczeń. Niedawno propozycję legislacyjnego rozwiązania problemu i własny projekt dotyczący nowelizacji kodeksu cywilnego przedstawił Prezydent RP. Przewiduje on dodanie art. 4462, w którym zostanie jednoznacznie umożliwione przyznawanie świadczeń na rzecz członków rodziny poszkodowanego. Nad własną propozycją pracuje również Ministerstwo Sprawiedliwości. Uchwała SN jest jednak w tym kontekście o tyle istotna, że prezydencka propozycja przewiduje możliwość przyznawania zadośćuczynień „najbliższym członkom rodziny”, zaś w pytaniu prawnym mowa jest o „osobach bliskich”. W zależności od ostatecznego brzmienia uchwały mogłoby to potencjalnie spowodować kolejne wątpliwości – tym razem terminologiczne. ©℗
