Jestem członkiem zarządu spółki z o.o., prowadzimy działalność usługową. W poprzednim roku nie został zapłacony podatek od nieruchomości. Wójt wydał decyzję o mojej odpowiedzialności jako członka zarządu. Czy mogę jakoś uniknąć odpowiedzialności z majątku własnego, jeśli spółka ma wiele wierzytelności od firm, które z pewnością pokryłyby długi wobec gminy?
Tak, członek zarządu może dążyć do podważenia swojej odpowiedzialności, ale musi przy tym wskazać mienie spółki, z którego gmina może realnie wyegzekwować dług.
Specjalne rozwiązania
Co do zasady wójt ma prawną możliwość wydania decyzji obciążającej członka zarządu długami spółki za podatek od nieruchomości. Tak wynika m.in. z przepisów regulujących podatek od nieruchomości, czyli publiczno-prawne obciążenie wynikające z ustawy o podatkach i opłatach lokalnych. Artykuł 6 ust. 9 tej ustawy nakłada prawny obowiązek zapłaty podatku od nieruchomości m.in. przez osoby prawne, a taki status ma spółka z ograniczoną odpowiedzialnością. Co do zasady więc to ten podmiot powinien ponosić odpowiedzialność za zaległy podatek.
Jednocześnie ustawodawca przewidział specjalne rozwiązania, które umożliwiają w pewnych sytuacjach przeniesienie odpowiedzialności za długi spółki na inne osoby. W art. 116 w par. 1 ordynacji podatkowej postanowiono mianowicie, że: „Za zaległości podatkowe spółki z ograniczoną odpowiedzialnością, spółki z ograniczoną odpowiedzialnością w organizacji, spółki akcyjnej lub spółki akcyjnej w organizacji odpowiadają solidarnie całym swoim majątkiem członkowie jej zarządu, jeżeli egzekucja z majątku spółki okazała się w całości lub w części bezskuteczna, a członek zarządu:
1) nie wykazał, że:
a) we właściwym czasie zgłoszono wniosek o ogłoszenie upadłości lub w tym czasie zostało otwarte postępowanie restrukturyzacyjne w rozumieniu ustawy z dnia 15 maja 2015 r. ‒ Prawo restrukturyzacyjne (Dz.U. z 2020 r. poz. 814) albo zatwierdzono układ w postępowaniu o zatwierdzenie układu, o którym mowa w ustawie z dnia 15 maja 2015 r. ‒ Prawo restrukturyzacyjne, albo
b) niezgłoszenie wniosku o ogłoszenie upadłości nastąpiło bez jego winy;
2) nie wskazuje mienia spółki, z którego egzekucja umożliwi zaspokojenie zaległości podatkowych spółki w znacznej części”.
W orzecznictwie sądowym akcentuje się, że warunkiem przypisania odpowiedzialności członkowi zarządu spółki kapitałowej jest zaistnienie okoliczności dotyczących już tylko tego podmiotu odpowiedzialnego, wyrażonych w art. 116 ordynacji podatkowej. Poza pozytywnymi kryteriami odpowiedzialności (warunkami, których spełnienie determinuje dochodzenie zapłaty od osoby trzeciej) należą do nich przesłanki egzoneracyjne, uwalniające członka zarządu od posiłkowej odpowiedzialności podatkowej w ten sposób, że uniemożliwiają one wydanie decyzji konstytutywnej, mocą której odpowiedzialność za zaległość podatkową przechodzi z podatnika na osobę trzecią (por. np. wyrok Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w Gliwicach z 16 grudnia 2020 r., sygn. akt I SA/Gl 205/20).
Realny majątek
Właśnie jedną z ww. przesłanek jest wskazanie mienia, z którego egzekucja umożliwia zaspokojenie zaległości podatkowych spółki w znacznej części. Zatem teoretycznie członek zarządu mógłby skutecznie podważyć obciążenie go personalnie długami spółki, w praktyce jednak będzie to utrudnione. Warto bowiem zauważyć, że orzecznictwo wskazuje, iż przesłanki wskazania ww. mienia (z którego jest możliwa egzekucja) nie spełnia podanie przez członka zarządu, że spółka ma wierzytelności od kontrahentów, np. z tytułu dostaw towarów itp. W najnowszym orzecznictwem wskazuje się, że ww. mienie musi być realne (faktycznie istniejące w toku postępowania w przedmiocie odpowiedzialności członka zarządu), ale i nadające się do efektywnej egzekucji (por. wyrok WSA w Gliwicach z 13 listopada 2020 r., sygn. akt I SA/Gl 1118/20). W praktyce chodzi o realny majątek trwały, przede wszystkim nieruchomości, pojazdy czy inne ruchomości.
wAŻNEZa zaległości podatkowe spółki z ograniczoną odpowiedzialnością odpowiadają solidarnie całym swoim majątkiem członkowie jej zarządu, jeżeli egzekucja z majątku spółki okazała się bezskuteczna.
Podstawa prawna
•art. 116 par. 1 ustawy z 29 sierpnia 1997 r. ‒ Ordynacja podatkowa (t.j. Dz.U. z 2020 r. poz. 1325; ost.zm. Dz.U. z 2021 r. poz. 802)
•art. 6 ust. 9 ustawy z 12 stycznia 1991 r. o podatkach i opłatach lokalnych (t.j. Dz.U. z 2019 r. poz. 1170; ost.zm. Dz.U. z 2021 r. poz. 401)
