Trybunał Konstytucyjny nie powinien zajmować się wnioskiem złożonym przez I prezes Sądu Najwyższego dotyczącym trwającego od wielu lat sporu o status sędziów powoływanych na wniosek obecnej Krajowej Rady Sądownictwa. Tak przynajmniej twierdzi rzecznik praw obywatelskich, który zgłosił swój udział w tej sprawie.

Wniosek Małgorzaty Manowskiej dotyczy art. 189 kodeksu postępowania cywilnego. Przepis ten pozwala żądać ustalenia przed sądem istnienia bądź nieistnienia stosunku prawnego. I prezes SN chce, aby trybunał uznał go za niezgodny z konstytucją w zakresie, w jakim przedmiotem takiego ustalenia może być nawiązanie stosunku służbowego sędziego wskutek jego powołania przez prezydenta na wniosek Krajowej Rady Sądownictwa. Innymi słowy: zdaniem prof. Manowskiej nie można, powołując się na art. 189 k.p.c., kwestionować statusu sędziego. Jak bowiem pisze we wniosku, sędziowie, zgodnie z konstytucją, są nieusuwalni, a ich stosunek służbowy zapoczątkowany aktem powołania trwa aż do śmierci.
W tym miejscu należy przypomnieć, że w SN na rozpoznanie czekają pozwy złożone przez sędziów sądów powszechnych, którzy domagają się właśnie ustalenia nieistnienia stosunku służbowego między tzw. nowymi sędziami SN a Sądem Najwyższym. Dla przykładu ‒ tego typu powództwo przeciwko Tomaszowi Przesławskiemu, prezesowi Izby Dyscyplinarnej SN, złożył Krystian Markiewicz, prezes Stowarzyszenia Sędziów Polskich „Iustitia”.
Teraz do postępowania przed TK zainicjowanego przez I prezes SN postanowił dołączyć RPO. Jego zdaniem sprawa powinna zostać umorzona, a to z uwagi na niedopuszczalność wydania wyroku. Nie jest jeszcze znane uzasadnienie stanowiska rzecznika.
Warto przypomnieć, że właśnie umorzeniem, o czym pisaliśmy na łamach DGP, zakończyła się inna sprawa zawisła przed TK, a także dotycząca sporu o status sędziów powoływanych przez obecną KRS. Tak się stało z postępowaniem zainicjowanym przez prezesa Rady Ministrów. Złożony przez niego wniosek był „odpowiedzią” na wydaną przez skład trzech połączonych izb SN uchwałę (sygn. akt BSA I-4110-1/20), która ustanowiła tzw. test niezależności.
Kasacja RPO ws. kary za nieuzasadnione przemieszczanie się
Kasacja RPO ws. kary za nieuzasadnione przemieszczanie się

Zobacz również
Miał on pozwolić sądom weryfikować powołania tych sędziów, którzy przeszli procedurę konkursową przed obecną, kontestowaną Krajową Radą Sądownictwa. Premier w swoim wniosku do TK zaskarży więc szereg przepisów, na które wskazywała uchwała. Chodzi m.in. o przepisy procedury karnej i cywilnej pozwalające kwestionować udział sędziego w składzie orzekającym. Przy czym prezes Rady Ministrów nie zaskarżył literalnego ich brzmienia, a ich normatywne znaczenie ukształtowane w orzecznictwie SN.
Na początku grudnia zeszłego roku TK postanowił jednak, że nie zajmie się wnioskiem Mateusza Morawieckiego i umorzył postępowanie w tej sprawie (sygn. akt K 5/20). Powód? Fakt, o którym wielokrotnie pisaliśmy na łamach DGP – uchwała trzech połączonych izb nie przyjęła się w orzecznictwie.