Subskrybuj nas na Youtube
W testamencie można jednej osobie zapisać różne świadczenia, pozostawiając wybór spadkobiercy – uchwalił Sąd Najwyższy.
Sprawa dotyczyła ostatniej woli ojca Magdaleny B. We własnoręcznie sporządzonym testamencie zawarł on zapis o następującej treści: „[zapisuję] córce Magdalenie B. z domu C. wartość budynku mieszkalnego lub dać [inny] budynek przy ulicy B.”.
Wspomniany budynek mieszkalny był częścią kompleksu mieszkalno-produkcyjnego w mieście B. Ojciec Magdaleny B. posiadał jego część mieszkalną i w niej mieszkał. W części produkcyjnej znajdował się zakład cukierniczy Michała C. – syna spadkodawcy, który uruchomił swój zakład za pieniądze otrzymane wcześniej od ojca.
Po śmierci ojca i otwarciu testamentu Magdalena B. zażądała od Michała C. wydania nieruchomości zapisanej w testamencie lub zapłatę jej wartości. Problem polegał na tym, że Magdalena B. zgłosiła pretensje do całej nieruchomości, włącznie z zakładem cukierniczym. Wartość żądania określiła na 550 tys. zł.
Tymczasem Michał C. uznał powództwo do kwoty 300 tys. zł twierdząc, że Magdalena B. ma prawo tylko do części mieszkalnej spornej nieruchomości. Ponadto stwierdził, że przedmiotem zapisu może być – alternatywnie – wskazany w zapisie budynek mieszkalny przy ulicy B., znajdujący się w innej części miasta.
Stronom sporu nie udało się uzgodnić treści świadczenia i ostatecznie sprawa trafiła do sądu, który zasądził na rzecz Magdaleny B. kwotę 522 tys. zł jako równowartość części budynku, w którym znajdował się zakład Michała C. Pozwany złożył jednak od wyroku apelację, powołując się na nieważność zapisu. Wskazał, że niedopuszczalnym jest wskazywanie w testamencie kilku alternatywnych świadczeń mogących stanowić ewentualny przedmiot zapisu i pozostawienie sądowi lub innej osobie decyzji, co właściwie powinno być przedmiotem zapisu. Zgodnie bowiem z art. 968 par. 1 kodeksu cywilnego spadkodawca może przez rozrządzenie testamentowe zobowiązać spadkobiercę ustawowego lub testamentowego do spełnienia określonego świadczenia majątkowego na rzecz oznaczonej osoby (jest to zapis zwykły).
Sąd II instancji dostrzegł w sprawie problem prawny, gdyż istotnie, przepis nie wspomina o możliwości sformułowania alternatywnego zapisu. Dlatego skierował pytanie prawne dotyczące tej kwestii do Sądu Najwyższego.
SN w odpowiedzi wydał uchwałę, zgodnie z którą ważny jest zapis zwykły, o którym mowa w art. 968 par. 1 k.c., również jeśli przedmiot świadczenia został w nim określony alternatywnie.
Ważne
Zgodnie z kodeksem cywilnym spadkodawca, co do zasady, może w testamencie zobowiązać spadkobiercę do spełnienia określonego świadczenia majątkowego na rzecz oznaczonej osoby
ORZECZNICTWO
Uchwała Sądu Najwyższego z 16 października 2014 r., sygn. akt III CZP 70/14. www.serwisy.gazetaprawna.pl/orzeczenia
