Jeśli użytkowanie wieczyste na rzecz byłych właścicieli nieruchomości zostało ustanowione na mocy dekretu Bieruta, notariusz przy sporządzaniu aktu sprzedaży działki musi brać pod uwagę prawo pierwokupu przysługujące stołecznemu samorządowi. Tak stwierdził SN.
Sprawa dotyczyła umowy sprzedaży udziału w nieruchomości, którą zamierzali zawrzeć Michał K. i kupująca Katarzyna W. Mężczyzna był właścicielem udziału w niezabudowanej działce. Mimo uzgodnienia warunków kontraktu i ceny umowa nie doszła do skutku. Notariusz odmówił sporządzenia aktu notarialnego, powołując się na art. 109 ust. 1 pkt 1 ustawy o gospodarce nieruchomościami (u.g.n.). Zgodnie z tym przepisem gminie przysługuje prawo pierwokupu nieruchomości oraz prawa użytkowania wieczystego nieruchomości położonej na obszarze przeznaczonym w planie miejscowym na cele publiczne albo nieruchomości, dla której została wydana decyzja o ustaleniu lokalizacji inwestycji celu publicznego. Przy czym zgodnie z 109 ust. 1 pkt 3 u.g.n. z prawa pierwokupu są zwolnione nieruchomości, które zostały przekazane właścicielom jako rekompensata lub odszkodowanie za odebrane mienie.
TK: Przepisy o przekształceniu użytkowania wieczystego niezgodne z konstytucją
TK: Przepisy o przekształceniu użytkowania wieczystego niezgodne z konstytucją

Zobacz również
Michał K. wraz z inny- mi współwłaścicielami w 2014 r. uzyskał udział w nieruchomości decyzją prezydenta Warszawy o przekształceniu użytkowania wieczystego w prawo własności. Przy czym podstawą jej wydania był dekret z 26 października 1945 r. o własności i użytkowaniu gruntów na terenie Warszawy (tzw. dekret Bieruta). Tymczasem zdaniem notariusza przekształcenie to nie miało charakteru rekompensaty – właściciele bowiem odzyskali tę samą nieruchomość, która została odebrana po wojnie na mocy dekretu. Notariusz odmówił więc poświadczenia umowy. Od tej decyzji odwołała się Katarzyna W., domagając się sądowego uchylenia odmowy dokonania czynności notarialnej. Rozpoznający zażalenie stołeczny Sąd Okręgowy miał wątpliwości, czy stolicy rzeczywiście przysługuje prawo pierwokupu. Skierował więc pytanie do Sądu Najwyższego.
SN, obradując w składzie 3 sędziów, w odpowiedzi wydał uchwałę. Wskazał w niej, że gminie przysługuje prawo pierwokupu na podstawie art. 109 ust. 1 punkt 1 u.g.n. w przypadku sprzedaży niezabudowanej nieruchomości nabytej w drodze decyzji o przekształceniu prawa użytkowania wieczystego w prawo własności nieruchomości, której podstawą wydania był dekret Bieruta.
ORZECZNICTWO
Uchwała Sądu Najwyższego z 6 marca 2015 r., sygn. akt III CZP 111/14.