Obywatel wystąpił do Okręgowej Rady Adwokackiej we Wrocławiu o podanie szeregu informacji na temat jednego z jej członków. Chciał wiedzieć m.in., w którym roku ukończył on studia, na jakiej uczelni oraz z jaką oceną. Pytał także o to, czy toczyły się wobec niego postępowania dyscyplinarne i czy orzeczono wobec niego kary dyscyplinarne. Dziekan ORA odmówił udostępnienia żądanych danych, twierdząc, że nie są one informacjami publicznymi. Organ podniósł przy tym, że wnioskujący jest członkiem pewnej rodziny, która wysyła do różnych samorządów adwokackich tożsame wnioski o udostępnienie informacji publicznej. W jego ocenie robi to w celu nękania poszczególnych ORA oraz uzyskania korzyści majątkowej. Dziekan twierdził również, że udzielenie odpowiedzi na pytania zawarte we wniosku w żaden sposób nie wpłynie na dobro publiczne, co wskazuje na kierowanie się przez wnioskującego wyłącznie osobistymi pobudkami. Zwrócono również uwagę na kwestię nadużycia prawa do dostępu do informacji publicznej, co miało wynikać z liczby składanych przez obywatela wniosków o dostęp do informacji publicznej.

Spór trafia do Naczelnego Sądu Administracyjnego

Ostatecznie spór trafił do Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego we Wrocławiu, który w przeważającej części uznał skargę obywatela za zasadną. Stwierdził bowiem, że wrocławska ORA jest podmiotem zobowiązanym do udostępnienia informacji publicznej. A dane, których przekazania żądał skarżący, stanowią informację publiczną, z jednym wyjątkiem. WSA doszedł bowiem do wniosku, że obywatel nie mógł pytać jedynie o to, jaką ocenę ze studiów otrzymał adwokat. Jak bowiem wyjaśnił, tego typu informacja nie ma związku z wykonywaniem tego zawodu w świetle wymogów, jakie musi spełniać osoba ubiegająca się o wpis na listę adwokatów.

Wyrok WSA został zaskarżony przez dziekana wrocławskiej rady, jednak Naczelny Sąd Administracyjny oddalił jego skargę. Odnosząc się do argumentu związanego z kierowaniem się przez wnioskującego pobudkami prywatnymi, NSA uznał, że w tym konkretnym przypadku pozostaje to irrelewantne dla sprawy. I przypomniał, że źródło prawa do informacji publicznej określone zostało w art. 61 ust. 1 konstytucji oraz ustawie o dostępie do informacji publicznej, która kompleksowo reguluje tę materię. „Ogólną więc zasadą płynącą z sygnalizowanego przepisu konstytucyjnego jest udostępnianie informacji publicznej, zaś gwarancje płynące z tej normy nie mogą być ograniczane celem wykorzystania informacji publicznych” – przypomniał NSA.

Adwokat jako zawód zaufania publicznego

Sąd II instancji zauważył również, że WSA słusznie zauważył, że adwokat jako osoba wykonująca zawód zaufania publicznego i korzystająca w związku z jego wykonywaniem z ochrony przysługującej funkcjonariuszom publicznym realizuje funkcje i zadania publiczne. „W konsekwencji nie jest także możliwe powoływanie się przez adwokata na ograniczenia dostępu do informacji publicznych, które go dotyczą, ze wskazaniem na prywatność osoby fizycznej na podstawie art. 5 ust. 2 u.d.i.p.” – czytamy w uzasadnieniu wyroku NSA. Przywołany przepis ustawy o dostępie do informacji publicznej stanowi, że prawo do informacji publicznej podlega ograniczeniu ze względu na prywatność osoby fizycznej lub tajemnicę przedsiębiorcy, jednakże ograniczenie to nie dotyczy „informacji o osobach pełniących funkcje publiczne, mających związek z pełnieniem tych funkcji, w tym o warunkach powierzenia i wykonywania funkcji (…).”

Za chybiony uznał NSA także zarzut nadużywania przez obywatela prawa do informacji. Za takie nadużycie nie może bowiem zostać uznane samo żądanie informacji o danym adwokacie, które w większości w obrębie złożonego wniosku ocenione zostały jako informacja publiczna. Dotyczą one bowiem wiedzy związanej z wykonywaniem zawodu adwokata, w tym co do wypełnienia warunków umożliwiających wpis na listę adwokacką, ewentualnej odpowiedzialności dyscyplinarnej i udzielonych upomnień, możliwości kontaktu z adwokatem, czy też jego działalności w samorządzie i uzyskiwanego z tego tytułu wynagrodzenia.

Orzecznictwo

Wyrok Naczelnego Sądu Administracyjnego z 29 października 2025 r., sygn. akt III OSK 586/25