Subskrybuj nas na Youtube
Zapisz się na newsletter
RDPP swoje uwagi zgłosiła do projektu nowelizacji rozporządzenia ministra sprawiedliwości dotyczącego nieodpłatnej pomocy prawnej oraz nieodpłatnego poradnictwa obywatelskiego. Jej zdaniem wdrożenie jego zapisów w obecnym kształcie może prowadzić do zwiększenia obciążeń organizacyjnych i finansowych podmiotów, które będą świadczyć taką pomoc, a także do niejasności proceduralnych w zakresie udzielania NPP w trybie zdalnym.
Zdalna pomoc prawna kosztuje
Rada wskazała, że nowe wymogi techniczne, w tym dotyczące wyposażenia punktów w sprzęt umożliwiający świadczenie usług zdalnych, generują dodatkowe koszty, na które nie przewidziano finansowania. Dlatego też obawia się, że w praktyce wydatki te zostaną przerzucone na organizacje pozarządowe i wykonawców, co mogłoby pogłębić problemy z ich niedofinansowaniem i brakami kadrowymi.
Wątpliwości rady dotyczyły również braku precyzyjnych zasad potwierdzania danych osób korzystających z NPP i składanych przez nie ustnych oświadczeń, dokumentowania kontaktów czy sposobu postępowania w razie problemów technicznych. Dodatkowo zwrócono uwagę na brak minimalnych standardów dostępności oraz zasad zwrotu kosztów dojazdu w przypadkach, gdy pomoc udzielana jest poza punktem.
MS: Powiaty dostały środki na porady
Wiceminister sprawiedliwości Arkadiusz Myrcha, w odpowiedzi na stanowisko rady, wyjaśnił, że koszty doposażenia punktów w niezbędny sprzęt, taki jak słuchawki z mikrofonem, nie będą obciążały organizacji pozarządowych. Wydatki te będą mogły zostać pokryte przez powiaty z części dotacji przeznaczonej na wyposażenie punktów.
Jak zaznaczył, koszt zakupu słuchawek nie przekroczy kilkudziesięciu złotych na punkt, dlatego wprowadzenie nowego wymogu nie spowoduje znacznych dodatkowych obciążeń finansowych po stronie jednostek samorządu terytorialnego.
Wiceminister przypomniał również, że w rozporządzeniu ministra sprawiedliwości w sprawie wysokości kwoty bazowej na 2026 r. (Dz.U. z 2025 r. poz. 1255) kwotę bazową podniesiono do 6310 zł, co oznacza wzrost o 3,38 proc. Zmiana ta ma umożliwić jednostkom samorządu terytorialnego pokrycie kosztów związanych z wyposażeniem punktów i świadczeniem porad zdalnych.
Odpowiadając na uwagi dotyczące niejasności proceduralnych, wiceminister wskazał, że większość zasad dotyczących potwierdzania danych, odbierania oświadczeń czy dokumentowania kontaktów została już uregulowana w ustawie o nieodpłatnej pomocy prawnej, nieodpłatnym poradnictwie obywatelskim oraz edukacji prawnej (t.j. Dz. U. z 2024 r. poz. 1534 ze zm.). Zaś jej nowelizacja (Dz. U. z 2025 r. poz. 1166), która wejdzie w życie 1 stycznia 2026 r., wprowadza jednoznaczne przepisy dotyczące odbierania oświadczeń składanych za pośrednictwem środków porozumiewania się na odległość.
Myrcha zaznaczył, że powiaty mają doświadczenie w organizowaniu zdalnych porad, rozwiązania te zostały już bowiem wypracowane w czasie pandemii COVID-19. W razie wystąpienia trudności technicznych starosta powinien ustalić z wykonawcą lub organizacją pozarządową sposób realizacji świadczenia, tak aby zapewnić jego ciągłość i dostępność.
Wiceminister poinformował, że projekt rozporządzenia został uzupełniony o przepisy dotyczące zapewnienia dostępności osobom ze szczególnymi potrzebami. Te z niepełnosprawnością ruchową lub mające trudności w komunikowaniu się będą mogły zgłaszać potrzebę skorzystania z pomocy za pośrednictwem odpowiednich środków komunikacji, zgodnie z ustawą o zapewnianiu dostępności osobom ze szczególnymi potrzebami (t.j. Dz. U. z 2024 r. poz. 1411). Nie będą zobowiązane do przedstawiania dokumentów potwierdzających swoją sytuację, wystarczy informacja przekazana podczas zgłoszenia.
Etap legislacyjny
Projekt w uzgodnieniach, konsultacjach publicznych i opiniowaniu
