Szykują się duże zmiany dla radców prawnych. Jak pisaliśmy ostatnio na łamach DGP, w ubiegłym tygodniu do laski marszałkowskiej wpłynął projekt małej nowelizacji ustawy regulującej zasady wykonywania tego zawodu. Najprawdopodobniej jednak na tym nie koniec. Krajowa Rada Radców Prawnych przygotowuje bowiem projekt zupełnie nowej ustawy o radcach prawnych.

Nowy projekt jeszcze w listopadzie

– Projekt małej nowelizacji rozwiązuje najpilniejsze problemy, ale nasza ustawa wymaga znacznie głębszych zmian, nad którymi obecnie pracujemy. Naszym głównym celem jest wypracowanie projektu nowej ustawy o radcach prawnych, która stworzy kompleksowe ramy dla wykonywania zawodu oraz funkcjonowania samorządu w dynamicznie zmieniającej się rzeczywistości prawnej i gospodarczej. Planujemy przedstawić go do dalszych konsultacji jeszcze w listopadzie br. – wyjaśnia prof. dr hab. Rafał Stankiewicz, kierownik Zespołu Ośrodka Badań, Studiów i Legislacji KRRP.

Jak tłumaczy nasz rozmówca, obecnie panuje „sprzyjający legislacyjnie czas” na wprowadzanie zmian w zasadach funkcjonowania zawodów zaufania publicznego.

– Nie możemy też zapominać, że w procesie ratyfikacji znajduje się Konwencja Rady Europy o ochronie zawodu prawnika, która zobowiąże państwa członkowskie do wprowadzenia rozwiązań gwarantujących wzmocnienie niezależności profesjonalnych pełnomocników. Mieliśmy wpływ na ostateczny kształt tego dokumentu i od miesięcy pracujemy nad projektem wdrożenia go w Polsce w odniesieniu do zawodu radcy prawnego – wyjaśnia prawnik.

Nowe przepisy mają unowocześnić formy wykonywania prowadzenia kancelarii. Pomysłodawcy chcą, aby radcowie mogli zakładać spółki kapitałowe. Obecne regulacje nie przewidują takiej możliwości, choć w wielu krajach europejskich taka forma wykonywania zawodu prawnika jest powszechna. W projekcie zostanie precyzyjnie określone, jaka forma spółki będzie dopuszczona, z uwzględnieniem interesów osób wykonujących zawód w tej formule oraz zapewnieniem bezpieczeństwa klientów korzystających z usług radców prawnych działających w ramach takich spółek. Nowa regulacja ma być kompleksowa i nowoczesna.

Zadaniowy czas pracy i dyscyplinarki

Dodatkowo KRRP chce zaproponować wprowadzenie systemu zadaniowego dla radców prawnych zatrudnionych na podstawie umowy o pracę, który zastąpi przestarzały już model rozliczania stosunku pracy, zwłaszcza w instytucjach publicznych.

– Taki model będzie korzystny zarówno dla radców prawnych, jak i dla pracodawców, umożliwiając bardziej elastyczne kształtowanie relacji zawodowych – podkreśla prof. Rafał Stankiewicz.

Celem projektu nowej ustawy jest również zwiększenie efektywności postępowań dyscyplinarnych, tak aby były one szybkie, skuteczne i nie kończyły się przedawnieniem. W tym zakresie planowane jest usprawnienie pracy rzeczników dyscyplinarnych. Kluczową zmianą będzie wprowadzenie zasady wykonalności orzeczeń wyższego sądu dyscyplinarnego. Obecnie nie są one wykonalne w przypadku wniesienia przez stronę skargi kasacyjnej do Sądu Najwyższego, co znacząco wydłuża proces egzekwowania kar.

Nowe przepisy mają również wzmocnić niezależność radców prawnych przez przyznanie im szerszego immunitetu w trakcie wykonywania czynności zawodowych. Niedopuszczalne będą jakiekolwiek próby ingerencji ze strony organów ścigania, a ewentualne zatrzymanie radcy prawnego podczas wykonywania obowiązków zawodowych powinno się odbywać wyłącznie za zgodą sądu. Doprecyzowane i wzmocnione zostaną także przepisy dotyczące ochrony tajemnicy zawodowej.

– Zaproponowane przez nas zmiany obejmą również usprawnienie funkcjonowania organów samorządu na poziomie krajowym i okręgowym. Oznacza to m.in. poszerzenie zakresu ustawowej aktywności samorządu, doprecyzowanie zasad jego finansowania oraz wprowadzenie nowego układu kompetencji, a także odrębnych organów odpowiedzialnych za rozpatrywanie wniosków o wpis na listę radców prawnych i aplikantów – wyjaśnia prof. Stankiewicz.

KRRP planuje powołanie niezależnego organu odwoławczego, który będzie całkowicie odrębny od pozostałych struktur samorządowych. Będzie on rozpatrywał odwołania od decyzji o wpisie na listę radców prawnych. Dziś robi to prezydium KRRP. Ponadto nowy organ miałby kompetencje do rozstrzygania sporów o właściwość między organami samorządu, rozpatrywania samorządowych protestów wyborczych, a także prawo kierowania wniosków do Naczelnego Sądu Administracyjnego o wydanie uchwał interpretacyjnych przepisów ustawy o radcach prawnych, gdy budzą one wątpliwości w orzecznictwie sądowym.

Członkowie nowego organu odwoławczego mają być wybierani przez okręgowe izby radców prawnych – po jednym przedstawicielu z każdej z nich. Kandydaci będą musieli spełniać wysokie wymagania w zakresie doświadczenia zawodowego oraz działalności samorządowej, co ma zagwarantować wysoki poziom profesjonalizmu postępowań. ©℗