Likwidacja użytkowania wieczystego w 2023. Kto skorzysta, jak uzyskać grunt na własność

Wkrótce zakończy się ostateczny etap likwidacji użytkowania wieczystego. W kwietniu do sejmu trafił rządowy projekt zmiany ustawy o gospodarce nieruchomościami wprowadzający rynkowy model odpłatności za grunt sprzedawany użytkownikowi wieczystemu. Firmy będą mogły jeszcze w tym roku przekształcić prawo użytkowania wieczystego we własność – jednak nie z mocy prawa, jak to miało miejsce przy właścicielach domów i mieszkań ale na wniosek.

Co to jest użytkowanie wieczyste

Użytkowanie wieczyste to forma prawna, która umożliwia osobie fizycznej lub prawnej korzystanie z nieruchomości przez określony czas, zwykle na okres 99 lat, w zamian za opłatę. W tym czasie użytkownik wieczysty ma prawo do korzystania z nieruchomości, włącznie z możliwością wynajmu lub sprzedaży, ale nie ma prawa własności.

Właściciel nieruchomości, który udziela użytkowania wieczystego, zwykle zachowuje prawo własności i może otrzymywać od użytkownika wieczystego opłaty w postaci rocznego czynszu lub opłaty jednorazowej. Użytkownik wieczysty z kolei ma obowiązek opłacania rocznego czynszu, a także ponosi koszty utrzymania nieruchomości.

Użytkowanie wieczyste jest często stosowane w przypadku nieruchomości gruntowych, na których znajdują się budynki lub infrastruktura, np. linie kolejowe, autostrady czy porty.

Likwidacja użytkowanie wieczystego. Na jakich zasadach

Wkrótce relikt czasów PRL, jakim jest użytkowanie wieczyste, zniknie z systemu prawa. Rządowy projekt, który 12 kwietnia br, trafił do I czytania w komisjach sejmowych umożliwi przedsiębiorcom, osobom fizycznym, spółdzielniom oraz wspólnotom mieszkaniowym uzyskanie na własność gruntów, które mają od wielu lat w użytkowaniu wieczystym. Według projektodawców, ma to wyeliminować obowiązek ponoszenia co roku opłat rocznych za użytkowanie wieczyste oraz niepewność wynikającą z terminowego charakteru tego prawa.

Według zapewnień legislatora, zasadą nie będzie uwłaszczenie z mocy prawa, jak przy przekształceniu gruntów mieszkaniowych, ale na wniosek. Nie będzie musu nabycia gruntu przez użytkownika, który nie chce płacić za własność. Użytkownik może mieć inne plany inwestycyjne.
Użytkownik wieczysty gruntu zabudowanego, który zrealizował cel użytkowania wieczystego powstałego przed 1 stycznia 1998 r., będzie mógł wystąpić z żądaniem sprzedaży. W takim wypadku organ będzie zobowiązany do zawarcia umowy sprzedaży. Termin złożenia wniosku będzie wynosił rok od wejścia ustawy w życie. organy publiczne nie będą mogły odmówić sprzedaży gruntu na rzecz użytkownika, w tym przedsiębiorcy, który złoży wniosek w tym terminie.

Likwidacja użytkowania wieczystego. Brak możliwości przekształcenia

Wyjątek dotyczy wszystkim gruntów niezabudowanych, bądź zajmowanych przez rodzinne ogrody działkowe. W takich przypadkach grunt będzie można kupić za zgodą samorządu lub starosty i wojewody pod warunkiem, że umowa trwa minimum 10 lat.

Spod roszczenia wyłączone zostaną także grunty Skarbu Państwa powierzone Krajowemu Ośrodkowi Wsparcia Rolnictwa, Agencji Mienia Wojskowego, Lasom Państwowym, parkom narodowym, Wodom Polskim, a także grunty na terenie portów i przystani morskich. Według legislatora to grunty istotne z punktu widzenia gospodarki narodowej. Nie będzie również możliwe zawarcie umowy sprzedaży gruntu, wobec którego toczy się postępowanie o rozwiązanie umowy użytkowania wieczystego.

Likwidacja użytkowanie wieczystego. Zasady odpłatności za grunt:

• cena wykupu przy jednorazowej wpłacie to 20-krotność dotychczasowej opłaty rocznej za użytkowanie wieczyste;
• cena za grunt docelowo to równowartość 6 proc., 20 proc., 40 proc., 60 proc. lub więcej wartości rynkowej gruntu;
• możliwość płatności w ratach przez maksimum 10 lat – wtedy cena to 25-krotność dotychczasowej opłaty rocznej;
• bonifikata dla grup szczególnie wrażliwych społecznie np. osób niepełnosprawnych i ich opiekunów;
• samorządy będą mogły przyjąć te same zasady odpłatności lub określić je samodzielnie;
• dla przedsiębiorców preferencje w ramach limitu pomocy de minimis.

Likwidacja użytkowania wieczystego. Kogo dotyczy

Nowy model odpłatności za grunt będzie dotyczył:

• przedsiębiorców (duże firmy, jednoosobowa działalność gospodarcza),
• osób fizycznych np. właścicieli garaży,
• spółdzielni i wspólnot mieszkaniowych (infrastruktura osiedlowa, pawilony handlowe),
• mieszkańców osiedli – np. parkingi, drogi wewnętrzne, place zabaw.

Likwidacja użytkowania wieczystego. Korzyści z nowych przepisów:

• spójny i sprawiedliwy mechanizm płatności za grunt,
• stabilność prawa i bezpieczeństwo inwestowania,
• motywacja dla przedsiębiorców do inwestowania na gruntach, które staną się ich własnością,
• impuls inwestycyjny dla JST – większy jednorazowy wpływ do budżetu,
• oszczędność pieniędzy i poczucie bezpieczeństwa – brak opłat rocznych za użytkowanie wieczyste i podwyżek z tym związanych oraz nieograniczone w czasie prawo, jakim jest własność.

Nowe przepisy wejdą w życie po 30 dniach od ich ogłoszenia w Dzienniku Ustaw.