Subskrybuj nas na Youtube
Wójt wydał decyzję odmowną w sprawie umorzenia zaległego podatku od budynku, w którym prowadzimy działalność gastronomiczną. Pod wnioskiem w tej sprawie widniały dwa podpisy – mój i wspólnika, gdyż jesteśmy współwłaścicielami budynku. Wójt prowadził więc jedno postępowanie i wydał jedną decyzję – wskazując nas jako stronę, a nie analizował oddzielnie naszych spraw. Czy można to kwestionować?
Tak. Postępowanie wójta nie było prawidłowe. Z kontekstu pytania należy wnioskować, że podatnicy podatku od nieruchomości (współwłaściciele) złożyli wniosek o umorzenie zaległości podatkowej. Z formalnego punktu widzenia takie działanie było jak najbardziej uprawnione, bo ma podstawy w przepisach ordynacji podatkowej.
Co wynika z przepisów
W art. 67a par. 1 pkt 3 tej ustawy postanowiono, że „organ podatkowy, na wniosek podatnika, z zastrzeżeniem art. 67b, w przypadkach uzasadnionych ważnym interesem podatnika lub interesem publicznym może umorzyć w całości lub w części zaległości podatkowe, odsetki za zwłokę lub opłatę prolongacyjną”. Umorzenie zaległości podatkowej powoduje również umorzenie odsetek za zwłokę w całości lub w takiej części, w jakiej została umorzona zaległość podatkowa (art. 67a par. 2). Ponadto, jak wynika z art. 67b par. 1, organ podatkowy na wniosek podatnika prowadzącego działalność gospodarczą może udzielać ulg w spłacie zobowiązań podatkowych, określonych w art. 67a:
1) które nie stanowią pomocy publicznej;
2) które stanowią pomoc de minimis – w zakresie i na zasadach określonych w bezpośrednio obowiązujących aktach prawa wspólnotowego dotyczących pomocy w ramach zasady de minimis;
3) które stanowią pomoc publiczną.
Warto także przypomnieć, że kwestią fundamentalną dla zastosowania omawianej formy wsparcia jest ustalenie, czy w danej sprawie wystąpiły kluczowe przesłanki będące podstawą udzielenia ulgi w spłacie zobowiązań podatkowych. Takimi kluczowymi przesłankami są istnienie ważnego interesu podatnika lub interesu publicznego. Powinny być one weryfikowane w stosunku do każdego z podatników, co wymaga zindywidualizowanej oceny. Właśnie ta kwestia jest kluczowa do oceny tego, czy wójt jako organ podatkowy działał zgodnie z prawem.
Ocena sądu
Szczególnie pomocne w ocenie sytuacji opisanej przez czytelnika będzie stanowisko zawarte w wyroku Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w Łodzi z 2 czerwca 2022 r. (sygn. akt I SA/Łd 140/22). W rozpatrywanej przez sąd sprawie sytuacja była podobna: współwłaściciele złożyli jeden wspólny wniosek o umorzeniu zaległego podatku, a wójt gminy prowadził wspólne postępowanie odnośnie do tego wniosku, kończąc je wydaniem jednej „wspólnej” decyzji o odmowie umorzenia podatku. Sąd jednak doszedł do wniosku, że takie działanie wójta gminy było nielegalne. Wskazał, że taka decyzja została wydana z istotnym naruszeniem art. 133 par. 1 w związku z art. 7 par. 1 i art. 67a par. 1 pkt 1 i 3 oraz art. 166 par. 1 ordynacji podatkowej. Zgodnie z art. 133 par. 1 tego aktu prawnego stroną w postępowaniu podatkowym jest podatnik, płatnik, inkasent lub ich następca prawny, a także osoba trzecia, o której mowa w art. 110–117c, która z uwagi na swój interes prawny żąda czynności organu podatkowego, do której czynność organu podatkowego się odnosi lub której interesu prawnego działanie organu podatkowego dotyczy. Z kolei w art. 7 par. 1 ordynacji podatkowej postanowiono, że podatnikiem jest osoba fizyczna, osoba prawna lub jednostka organizacyjna niemająca osobowości prawnej, podlegająca na mocy ustaw podatkowych obowiązkowi podatkowemu. Natomiast z art. 166 par. 1 ordynacji podatkowej wynika, że „w sprawach, w których prawa i obowiązki stron wynikają z tego samego stanu faktycznego oraz z tej samej podstawy prawnej i w których właściwy jest ten sam organ podatkowy, można wszcząć i prowadzić jedno postępowanie dotyczące więcej niż jednej strony”.
Odrębne podmioty
Na kanwie powyższych regulacji prawnych sąd doszedł do pewnych wniosków. Po pierwsze podał, że złożenie przez współwłaścicieli nieruchomości jednego wniosku nie uprawniało organu podatkowego do prowadzenia jednego postępowania, a w konsekwencji do wydania jednej decyzji. Każdy z podatników jest bowiem odrębnym podmiotem obowiązku podatkowego oraz wynikającego z tego obowiązku zobowiązania podatkowego także w sytuacji, gdy obowiązek ten ciąży na nich solidarnie. Zaznaczył też, że wniosek o ulgi w spłacie zobowiązań podatkowych, o których mowa w art. 67a ordynacji podatkowej, może złożyć jedynie podatnik, czyli osoba zobowiązana do zapłaty podatku z tytułu ciążącego na niej ustawowego obowiązku podatkowego. W przypadku złożenia takiego wniosku przez podatnika będącego osobą fizyczną tylko ta osoba jest, zgodnie z art. 133 par. 1 ordynacji podatkowej, stroną postępowania w przedmiocie wnioskowanej ulgi podatkowej i tylko do tej osoby może być skierowana decyzja. Dalej podano, że o konieczności uznania, że wniosek podatnika zawiera odrębne (bo pochodzące od odrębnych podmiotów) wnioski, przesądza również treść art. 67a ordynacji podatkowej, który uprawnia organ podatkowy do udzielenia ulgi w spłacie zobowiązań podatkowych na wniosek podatnika, czyli osoby fizycznej, osoby prawnej lub jednostki niemającej osobowości prawnej. Przepis ten indywidualizuje przesłanki, które organ powinien rozważyć przed wydaniem decyzji, co wykluczało czynienie ustaleń w zakresie tych przesłanek wobec kilku osób. Zaakcentowano także, że o ile wydanie jednej decyzji byłoby działaniem prawidłowym w przypadku wymiaru podatku od nieruchomości, to w przypadku decyzji wydanej na wniosek o udzielenie ulgi w spłacie zobowiązań podatkowych jest uchybieniem skutkującym uchyleniem zaskarżonej decyzji. Finalnie sąd uchylił decyzję wójta gminy, wskazując, że ocena merytoryczna wniosków byłaby przedwczesna.
Odwołanie do SKO
W przypadku nieruchomości, która jest współwłasnością, przy wymiarze podatku wójt gminy wydaje jedną „wspólną” decyzję podatkową. Jednak w przypadku rozpatrywania wniosków o ulgi w spłacie zadłużenia (składane np. przez przedsiębiorców osoby fizyczne) musi już wydawać indywidualne decyzje w stosunku do podatników. Zatem wspólnicy mogą złożyć odwołanie od decyzji wójta do samorządowego kolegium odwoławczego. To, że sprawą zajmie się SKO, może również wpłynąć pozytywnie na ocenę przez wójta przesłanek merytorycznych umorzenia przy ponownym rozpatrywaniu sprawy.
Podstawa prawna
•art. 67a par. 1 pkt 3, art. 67b, art. 133 par. 1 ustawy z 29 sierpnia 1997 r. – Ordynacja podatkowa (t.j. Dz.U. z 2021 r. poz. 1540; ost.zm. Dz.U. z 2022 r. poz. 1301)
