Jak wykazać w księgach rachunkowych sprzedaż nieruchomości zaliczonej do inwestycji? Czy przychód ze sprzedaży zalicza się do przychodów finansowych?
Nieruchomości inwestycyjne to aktywa posiadane przez jednostkę w celu osiągnięcia z nich korzyści ekonomicznych wynikających przede wszystkim z przyrostu wartości tych aktywów. Chodzi tutaj o te nieruchomości, które nie są użytkowane przez jednostkę, lecz są przez nią posiadane w celu osiągnięcia korzyści.
Do nieruchomości inwestycyjnych zalicza się m.in.:
- grunty utrzymywane w posiadaniu ze względu na długoterminowy wzrost ich wartości, a nie w celu sprzedaży po krótkim okresie w ramach zwykłej działalności jednostki,
- grunty, których przyszłe użytkowanie pozostaje aktualnie nieokreślone,
- budynki, których właścicielem jest jednostka (lub nabyte zostały przez jednostkę na podstawie umowy leasingu finansowego), oddane przez jednostkę w leasing operacyjny na podstawie jednej lub większej liczby umów.
Zbycie nieruchomości inwestycyjnej może nastąpić w wyniku sprzedaży lub zawarcia umowy leasingu finansowego. W takim przypadku nieruchomość inwestycyjna powinna zostać wyksięgowana z ksiąg rachunkowych i wycofana z użytkowania. Zyski lub straty ustala się jako różnicę między przychodami netto ze zbycia a wartością bilansową danego składnika aktywów oraz ujmuje w okresie likwidacji lub sprzedaży. Przychód ze zbycia przez jednostkę nieruchomości zaliczonej do inwestycji ujmuje się na koncie Pozostałe przychody operacyjne. Ujęcie w ewidencji księgowej kosztu sprzedaży nieruchomości zależy od sposobu wyceny tej nieruchomości zaliczonej do inwestycji.
Zgodnie z zapisami ustawy o rachunkowości inwestycje wycenia się co najmniej na dzień bilansowy według:
1) zasad przyjętych dla środków trwałych oraz wartości niematerialnych i prawnych – co oznacza wykazanie na dzień bilansowy wartości nieruchomości inwestycyjnej w cenie nabycia pomniejszonej o dokonane odpisy amortyzacyjne lub umorzeniowe, albo
2) ceny rynkowej bądź też inaczej określonej wartości godziwej – co znaczy, że na dzień bilansowy jednostka aktualizuje wartość nieruchomości do jej aktualnej ceny rynkowej na przykład w oparciu o wycenę rzeczoznawcy.
W pierwszym przypadku odpisy umorzeniowe inwestycyjne zostaną wykazane w ewidencji zapisem: Wn konto Pozostałe koszty operacyjne oraz Ma konto Odpisy umorzeniowe inwestycji w nieruchomości.
Z kolei w przypadku wyceny inwestycji według ceny rynkowej lub wartości godziwej koszt zbycia zapisy w ewidencji będą następujące:
– wzrost wartości nieruchomości: Wn konto Inwestycje w nieruchomości oraz Ma konto Pozostałe przychody operacyjne;
– zmniejszenie wartości nieruchomości: Wn konto Pozostałe koszty operacyjne oraz Ma konto Inwestycje w nieruchomości.
Jednostka stosująca zasadę wyceny według ceny rynkowej lub wartości godziwej nie uwzględnia kosztów utraty wartości spowodowanej upływem czasu (tj. odpisów amortyzacyjnych).
PRZYKŁAD
Model wartości godziwej
Spółka sprzedała 30 czerwca 2015 r. nieruchomość inwestycyjną za kwotę netto 1 200 000 zł (pomijamy kwestię VAT). Zgodnie z przyjętą zasadą w polityce rachunkowości spółka stosuje model wartości godziwej. Na 31 grudnia 2014 r. nieruchomość wykazywała w bilansie wartość 1 050 000 zł.
Objaśnienia:
1. Sprzedaż nieruchomości inwestycyjnej wartość 1 200 000 zł: strona Wn konta Pozostałe rozrachunki, strona Ma konta Pozostałe przychody operacyjne;
2. PK– wyksięgowanie nieruchomości z ksiąg rachunkowych kwota 1 050 000 zł: strona Wn konta Pozostałe koszty operacyjne, strona Ma konta Inwestycje w nieruchomości.
Podstawa prawna
Ustawa z 29 września 1994 r. o rachunkowości (t.j. Dz.U. z 2013 r. poz. 330 ze zm.). Ustawa z 15 lutego 1992 r. o podatku dochodowym od osób prawnych (t.j. Dz.U. z 2011 r. nr 74, poz. 397 ze zm.).
