Pani Halina podarowała wnukowi mieszkanie, a sama zamieszkała u córki. Zdawało jej się, że zobowiąże młodego człowieka do opieki nad nią, gdy będzie w podeszłym wieku. Tak się jednak nie stało. Wnuk w ogóle się nią nie interesuje, mało że nie pomaga, nie odwiedza starszej pani, to jeszcze słyszała od innych członków rodziny, że życzył jej rychłej śmierci. Pani Halina chciałaby odwołać darowiznę. Cóż z tego jednak: wnuk zagospodarował się już w mieszkaniu i ani myśli je oddać. – Co robić – zastanawia się czytelniczka
Niejednokrotnie zdarza się tak, że obdarowany wykazuje się względem darczyńcy ra żącą niewdzięcznością. Pod tym pojęciem generalnie należy rozumieć postępowanie (działanie, jak i zaniechanie) sprzeczne z normami moralnymi. Praktyka pokazuje, że najczęściej owa rażąca niewdzięczność polega na dopuszczaniu się przez obdarowanego rękoczynów względem darczyńcy, wyzywaniu go, popełnieniu przest ępstwa na jego szkodę, utrudnianiu lub uniemożliwianiu mu dostępu do określonych pomieszczeń w domu.
Gdy jednak dojdzie do omawianej niewdzięczności, darczyńca nie pozostaje bez środków ochrony. Mo że bowiem – bez konieczności wskazywania powodów – odwołać darowiznę (tu – nieruchomości). Powinien uczynić to na piśmie, choć jedynie dla celów dowodowych, a nie pod rygorem nieważności. Wykluczone jest jednak odwo łanie darowizny po upływie roku od dnia, w którym dowiedział się o rażącej niewdzięczności obdarowanego.
Ubezwłasnowolniony nie straci adwokata
Ubezwłasnowolniony nie straci adwokata

Zobacz również
Ale uwaga! Samo odwołanie darowizny nie pociąga za sobą skutku w postaci zmiany w łaściciela nieruchomości. Konieczne jest złożenie przez obdarowanego oświadczenia przed notariuszem o powrotnym przeniesieniu własności, które to oświadczenie darczyńca przyjmuje. Najlepiej jest, aby darczy ńca w pisemnym oświadczeniu o odwołaniu darowizny równocześnie zobowiązał w nim adresata do stawienia się przed wybranym notariuszem, np. w ciągu 7 dni od daty odbioru pisma, w celu złożenia stosownego o świadczenia.
Jeśli nie dojdzie do dobrowolnego powrotnego przeniesienia własności nieruchomości, pozostaje droga sądowa. Darczyńca (powód) może skierować do sądu w łaściwego według miejsca położenia nieruchomości pozew o zobowiązanie obdarowanego do złożenia oznaczonego oświadczenia woli. Prawomocny wyrok uwzgl ędniający powództwo zastąpi oświadczenie woli pozwanego (obdarowanego).
To powód formułuje w petitum (na wstępie) pozwu oświadczenie, którego złożenia domaga się od pozwanego. Trzeba wi ęc dokładnie w nim określić przedmiot darowizny, tj. rodzaj, powierzchnię nieruchomości, miejsce jej położenia, księgę wieczyst ą, która jest dla niej prowadzona, a także wskazanie, kiedy umowa darowizny została zawarta, jej numer i notariusza, przed którym doszło do zawarcia umowy.
O tym, do którego sądu należy zwrócić się z omawianym pozwem, decyduje wartość darowizny według aktualnych – na dzień jego wniesienia – cen nieruchomo ści. Jeżeli nie przekracza ona 75 tys. zł, żądanie powinno być skierowane do sądu rejonowego, powyżej tej kwoty – do sądu okr ęgowego.
Za złożenie pozwu trzeba wnieść opłatę sądową w wysokości 5 proc. od wartości przedmiotu sporu, ale nie niższą niż 30 zł i nie wyższą niż 100 tys. zł.
W procesie sąd bada, czy faktycznie dosz ło do rażącej niewdzięczności obdarowanego wobec darczyńcy, a – w konsekwencji – czy zaistniały podstawy do odwołania darowizny i zobowiązania obdarowanego do powrotnego przeniesienia na darczyńcę prawa w łasności nieruchomości, jak również, czy został zachowany termin do skutecznego odwołania darowizny ze względu na rażącą niewdzięczno ść. To na powodzie spoczywa ciężar wykazania, że owa niewdzięczność rzeczywiście miała miejsce, pozwany może zaś przedstawić kontrdowody.
Kolejne ułatwienia dla podatników: Można pytać o cło

Zobacz również

Jeszcze raz do notariusza

Po uprawomocnieniu si ę wyroku uwzględniającego powództwo darczyńca powinien przedstawić notariuszowi jego odpis. Ten na jego podstawie sporządza umowę o powrotnym przeniesieniu na niego własności nieruchomości. Jest to konieczne, poniewa ż – jak już wyżej podkreślono – prawomocne orzeczenie sądu zastępuje wyłącznie oznaczone oświadczenie woli pozwanego (tu – obdarowanego), a nie powoda (tu – darczyńcy). Jeżeli zatem darczy ńca nie przedłoży notariuszowi tego wyroku i nie wyrazi zgody na powrotne przeniesienie na niego prawa własności nieruchomości, nie stanie się znowu jej właścicielem. Umowa o powrotnym przeniesieniu własno ści nieruchomości jest bowiem dwustronną czynnością prawną. Nie wystarcza zatem prawomocny wyrok stwierdzający obowiązek pozwanego (obdarowanego) do złożenia o świadczenia woli o powrotnym przeniesieniu na darczyńcę prawa własności nieruchomości. Do skuteczności tego przeniesienia wymagana jest więc, złożona w odpowiedniej formie, aprobata darczy ńcy. Zachowanie zaś formy aktu notarialnego dla akceptacji powoda (darczyńcy) powrotnego przeniesienia na niego przez obdarowanego prawa własności nieruchomości jest niezbędne ze względu to, że przedmiotem umowy jest własność nieruchomości.

Podstawa prawna
Art. 64, art. 158, art. 898 par. 1, art. 899 par. 3 oraz art. 900 ustawy z 23 kwietnia 1964 r. – Kodeks cywilny Dz.U. z 2014 r. poz. 121 ze zm.). Art. 16, 17 pkt 4 oraz art. 38 par. 1 ustawy z 17 listopada 1964 r. – Kodeks postępowania cywilnego (t.j. Dz.U. z 2015 r. poz. 539). Art. 13 ust. 1 ustawy z 28 lipca 2005 r. o kosztach sądowych w sprawach cywilnych (t.j. Dz.U. z 2014 r. poz. 1025 ze zm.).