Kataster to elektroniczna i jednolita dla całego kraju baza danych o faktycznym stanie gruntów, budynków i lokali. Nowoczesna e-baza budowana jest w oparciu o modernizację istniejącej ewidencji gruntów i budynków, która historycznie rzecz biorąc budowana była w formie dokumentacji papierowej. Kataster będący w fazie budowy oznacza zatem ewidencję gruntów i budynków, którą z czasem zastąpi.

Ustawa z dnia 17 maja 1989 r. Prawo geodezyjne i kartograficzne (art. 2, pkt 8) stanowi, że przez pojęcie ewidencji gruntów i budynków (katastru nieruchomości) rozumie się "system informacyjny zapewniający gromadzenie, aktualizację oraz udostępnianie, w sposób jednolity dla kraju, informacji o gruntach, budynkach i lokalach, ich właścicielach oraz o innych podmiotach władających lub gospodarujących tymi gruntami, budynkami lub lokalami".

W tej samej ustawie (art. 53a) czytamy także, że do czasu przekształcenia ewidencji gruntów i budynków w kataster nieruchomości - pojęcie „kataster” oznacza właśnie ewidencję gruntów i budynków.

Jakie informacje zawiera kataster nieruchomości?

Kataster (ewidencja gruntów i budynków) obejmuje informacje dotyczące:

  • gruntów – ich położenia, granic, powierzchni, rodzajów użytków gruntowych oraz ich klas bonitacyjnych, oznaczenia ksiąg wieczystych lub zbiorów dokumentów, jeżeli zostały założone dla nieruchomości, w skład której wchodzą grunty;
  • budynków – ich położenia, przeznaczenia, funkcji użytkowych i ogólnych danych technicznych;
  • lokali – ich położenia, funkcji użytkowych oraz powierzchni użytkowej.

W ewidencji gruntów i budynków (katastrze) wykazuje się także właścicieli nieruchomości.

Dodatkowo w przypadku:

  • nieruchomości Skarbu Państwa lub jednostek samorządu terytorialnego – oprócz właścicieli wykazuje się także inne podmioty, w których władaniu lub gospodarowaniu znajdują się te nieruchomości,
  • gruntów, dla których ze względu na brak księgi wieczystej, zbioru dokumentów albo innych dokumentów nie można ustalić ich właścicieli – wykazuje się osoby lub inne podmioty, które władają tymi gruntami na zasadach samoistnego posiadania.

Do czego służy kataster nieruchomości?

Dane zawarte w ewidencji gruntów i budynków (katastrze) służą do:

  • planowania gospodarczego,
  • planowania przestrzennego,
  • wymiaru podatków i świadczeń,
  • oznaczania nieruchomości w księgach wieczystych,
  • statystyki publicznej,
  • gospodarki nieruchomościami,
  • ewidencji gospodarstw rolnych.

Kataster nieruchomości (ewidencja gruntów i budynków) jest elementem państwowego systemu elektronicznych baz danych obejmujących zbiory danych przestrzennych. Obok katastru nieruchomości należą do tego systemu m.in. także: państwowy rejestr podstawowych osnów geodezyjnych, grawimetrycznych i magnetycznych, geodezyjna ewidencja sieci uzbrojenia terenu, państwowy rejestr granic i powierzchni jednostek podziałów terytorialnych kraju, państwowy rejestr nazw geograficznych oraz ewidencja miejscowości, ulic i adresów.

Sprawy z zakresu katastru prowadzi właściwe miejscowo starostwo powiatowe (urząd miejski w miastach na prawach powiatu).