Każdy działkowiec objęty jest przepisami powszechnie obowiązującymi, w tym ustawą z dnia 13 grudnia 2013 r. o rodzinnych ogrodach działkowych oraz regulaminem stowarzyszenia ogrodowego. Regulamin Rodzinnego Ogrodu Działkowego (ROD) ogłoszony przez Krajową Radę Polskiego Związku Działkowców (najnowsza wersja obowiązuje od początku 2019 roku, link na końcu) stanowi, że działka w ROD nie może być wykorzystywana do innych celów, niż określone w tymże regulaminie. W szczególności działkowców obowiązuje całkowity zakaz prowadzenia na działce działalności gospodarczej lub innej działalności zarobkowej oraz wynajmowania części lub całej działki. Działka nie może być także wykorzystywana do zamieszkiwania (według regulaminu przez zamieszkiwanie rozumie się przebywanie z zamiarem skupienia i realizacji swoich spraw życiowych). Zgodnie z regulaminem ROD działka służy zaspokajaniu potrzeb działkowca i jego rodziny w zakresie prowadzenia upraw ogrodniczych, wypoczynku i rekreacji (§ 5 regulaminu ROD).
Paragraf 67 regulaminu ROD wylicza ponadto, że każdy działkowiec ma obowiązek:
1) dbania o estetyczny wygląd działki i ROD,
2) niezakłócania spokoju sąsiadom,
3) utrzymywania w czystości drogi, alei oraz rowów melioracyjnych (na połowie ich szerokości, gdy do nich przylegają działki po obu stronach lub na całej ich szerokości, gdy do nich przylegają działki z jednej strony).
Czego na działkach nie wolno?
Działkowcom i innym osobom przebywającym na terenie ROD regulamin ROD zabrania (§ 68):
1) zanieczyszczania działek, alejek, dróg, rowów melioracyjnych, terenów przylegających do działki oraz otoczenia ogrodu wszelkimi odpadami, w tym pochodzącymi z działki, np. gałęzie, chwasty,
2) wrzucania do ogrodowych pojemników na śmieci części roślin oraz nie pochodzących z działki odpadów komunalnych,
3) gromadzenia i przechowywania na działce przedmiotów niepotrzebnych do uprawy (korzystania z działki), a obniżających jej estetyczny wygląd, a także wszelkich odpadów, w tym nie pochodzących z działki,
4) stawiania szop, komórek, toalet wolnostojących itp.,
5) spalania na terenie ROD wszelkich odpadów i resztek roślinnych,
6) wjazdu na teren ROD osobowymi pojazdami mechanicznymi bez zgody walnego zebrania ROD,
7) parkowania na terenie ROD, poza wyznaczonymi do tego celu miejscami postojowymi, wszelkich pojazdów mechanicznych bez zgody walnego zebrania ROD,
8) mycia i naprawiania na terenie ROD - także na miejscach postojowych - wszelkich pojazdów mechanicznych,
9) polowania, detonowania petard i innych ładunków wybuchowych oraz strzelania z wszelkiej broni, w tym także z pneumatycznej, na terenie ROD,
10) wprowadzania i trzymania na terenie ROD psów bez smyczy i kagańca oraz stałego utrzymywania kotów i psów na działce,
11) naruszania, zmieniania infrastruktury ogrodowej, a w szczególności budowania bram i furtek w ogrodzeniu zewnętrznym,
12) sadzenia, a także usuwania drzew i krzewów na terenach ogólnych ROD,
13) prowadzenia na działce uprawy jednorodnej o charakterze produkcyjnym.
Zabronione jest także umieszczanie na ogrodzeniach ostro zakończonych elementów, drutu kolczastego oraz innych podobnych wyrobów i materiałów (§ 51).
Kary za wykroczenia
Szereg wykroczeń, które zdarzają się na terenach działkowych może być karana mandatami na podstawie kodeksu wykroczeń. Oto przykłady:
- Zakłócenie spokoju, porządku publicznego, spoczynku nocnego (krzykiem, hałasem, alarmem lub innym wybrykiem) albo wywoływanie zgorszenia w miejscu publicznym - od 100 do 500 zł (art. 51 § 1 i 2 kodeksu wykroczeń - dalej skrótem: k.w.)
- Nieumieszczenie przez właściciela, administratora, dozorcę lub użytkownika nieruchomości tabliczki z numerem porządkowym nieruchomości - nagana albo grzywna do 250 zł (art. 64 § 1 k.w.)
- Niezachowanie środków ostrożności przy trzymaniu zwierzęcia - nagana, grzywna do 1 000 zł lub ograniczenie wolności (art. 77 k.w.)
- Zaniedbanie obowiązku utrzymania czystości i porządku w obrębie nieruchomości, nie stosowanie się do wskazań i nakazów dot. należytego stanu sanitarnego i zwalczania chorób zakaźnych - grzywna do 1 500 złotych albo nagana (art. 117 k.w.)
- Umieszczenie w miejscu publicznym nieprzyzwoitego ogłoszenia, napisu lub rysunku albo używanie słów nieprzyzwoitych - grzywna do 1 500 zł, nagana albo ograniczenie wolności (art. 141 k.w.)
- Zanieczyszczanie lub zaśmiecanie miejsca dostępnego dla publiczności (w szczególności drogę, ulicę, plac, ogród, trawnik lub zieleniec) - nagana albo grzywna do 500 zł (art. 145 k.w.)
- Właściciel nieruchomości, który nie zapewnia utrzymania jej czystości i porządku podlega grzywnie (art. 10 ust. 2 ustawy o utrzymaniu czystości i porządku w gminach)
Wypowiedzenie umowy dzierżawy działkowej
Zgodnie z art. 36, ust. 3. ustawy o rodzinnych ogrodach działkowych, stowarzyszenie ogrodowe może wypowiedzieć umowę, nie później niż na miesiąc naprzód, na koniec miesiąca kalendarzowego, jeżeli działkowiec:
1) pomimo pisemnego upomnienia nadal korzysta z działki lub altany działkowej w sposób sprzeczny z przepisami ustawy lub regulaminem, niszczy infrastrukturę ogrodową albo wykracza w sposób rażący lub uporczywy przeciwko porządkowi ogrodowemu, czyniąc uciążliwym korzystanie z innych działek lub
2) jest w zwłoce z zapłatą opłat ogrodowych lub opłat związanych z utrzymaniem działki na rzecz stowarzyszenia ogrodowego za korzystanie z działki co najmniej przez 6 miesięcy pomimo uprzedzenia go na piśmie o zamiarze wypowiedzenia umowy i wyznaczenia dodatkowego, miesięcznego terminu do zapłaty zaległych i bieżących należności, lub
3) oddał działkę lub jej część osobie trzeciej do płatnego lub bezpłatnego używania.
Przepisy ustawowe powtarza § 17 regulaminu ROD, który stanowi, że zarząd ROD może wypowiedzieć umowę dzierżawy działkowej, nie później niż na miesiąc naprzód, na koniec miesiąca kalendarzowego, jeżeli działkowiec:
- pomimo pisemnego upomnienia nadal korzysta z działki lub altany w sposób sprzeczny z przepisami ustawy lub regulaminem, niszczy infrastrukturę ogrodową albo wykracza w sposób rażący lub uporczywy przeciwko porządkowi ogrodowemu, czyniąc uciążliwym korzystanie z innych działek lub
- wybudował, nadbudował lub rozbudował na terenie działki altanę lub inny obiekt z naruszeniem przepisów prawa stwierdzonym przez właściwy organ administracji publicznej,
- jest w zwłoce z zapłatą opłat ogrodowych lub opłat związanych z utrzymaniem działki na rzecz stowarzyszenia ogrodowego za korzystanie z działki co najmniej przez 6 miesięcy pomimo uprzedzenia go na piśmie o zamiarze wypowiedzenia umowy i wyznaczenia dodatkowego, miesięcznego terminu do zapłaty zaległych i bieżących należności, lub
- oddał działkę lub jej część osobie trzeciej do płatnego lub bezpłatnego używania.
Regulamin ROD obowiązujący od 1 stycznia 2019 r. (tekst)