Subskrybuj nas na Youtube
Przedsiębiorcy prowadzący sprzedaż napojów alkoholowych muszą pamiętać, by do 31 stycznia wypełnić swoje doroczne obowiązki. Sprzedaż detaliczna alkoholu jest bowiem działalnością reglamentowaną, wymaga zezwolenia, za które pobierana jest opłata. Opłata za zezwolenie powinna być wniesiona na rachunek gminy w każdym roku kalendarzowym objętym zezwoleniem w trzech równych ratach w terminach do 31 stycznia, 31 maja i 30 września.
Przedsiębiorcy muszą też do 31 stycznia złożyć pisemne oświadczenie o wartości sprzedaży poszczególnych rodzajów napojów alkoholowych w punkcie sprzedaży w roku poprzednim. Informacje należy przekazać organowi zezwalającemu. W przypadku sprzedaży detalicznej będzie nim wójt, burmistrz lub prezydent miasta właściwy ze względu na lokalizację punktu sprzedaży. Termin złożenia oświadczenia jest nieprzekraczalny i nie można go przywrócić.
Skutkiem niezapłacenia opłaty za korzystanie z zezwolenia za dany rok kalendarzowy do 31 stycznia jest wygaśnięcie (czyli utrata ważności) zezwolenia. Przypomnijmy: obowiązek obejmuje wszystkich przedsiębiorców posiadających zezwolenie na sprzedaż alkoholu, zarówno prowadzących obrót hurtowy, jak i detaliczny. Wynika on z art. 9 4 oraz z art. 11 1 ust. 4 ustawy z 26 października 1982 r. o wychowaniu w trzeźwości i przeciwdziałaniu alkoholizmowi (t.j. Dz.U. z 2015 r. poz. 1286 ze zm.).
Ze statystyk Państwowej Agencji Rozwiązywania Problemów Alkoholowych wynika, że w 2014 r. wydano 134 tys. zezwoleń na sprzedaż. Liczba punktów sprzedaży alkoholu w 2014 r. wynosiła z kolei ponad 139 tys., z czego ok. 96,5 tys. to sklepy, ok. 43 tys. zaś to lokale gastronomiczne.
Odpowiadamy na wybrane pytania przedsiębiorców dotyczące zezwoleń na sprzedaż alkoholu, uwzględniamy przy tym najnowsze orzecznictwo.
PROBLEM 1: Termin uiszczenia opłaty
Prowadzę sklep monopolowy. Do 31 stycznia należy złożyć pisemne oświadczenie o wartości sprzedaży poszczególnych rodzajów napojów alkoholowych w roku poprzednim. Obecnie ten termin przypada na niedzielę. Czy będzie on zachowany, gdy obowiązki te wykonam w poniedziałek, tj. 1 lutego?
Nie, termin nie zostanie zachowany. Ustalony w u.w.t.p.a. na 31 stycznia moment na uiszczenie opłaty i złożenie oświadczenia nie jest terminem procesowym, a jest terminem zawitym prawa materialnego (por. wyrok Naczelnego Sądu Administracyjnego z 13 maja 2009 r., sygn. akt II GSK 897/2008, LexPolonica 2264201). Dlatego nie stosuje się do niego art. 57 par. 4 kodeksu postępowania administracyjnego. Zgodnie z tym przepisem, jeżeli koniec terminu przypada na dzień ustawowo wolny od pracy, za ostatni dzień terminu uważa się najbliższy następny dzień powszedni. Pogląd ten potwierdza wyrok WSA w Łodzi z 9 listopada 2010 r. (sygn. akt III SA/Łd 419/10).
Ponadto WSA w Rzeszowie w wyroku z 5 kwietnia 2013 r. (sygn. akt II SA/Rz 21/13) stwierdził, że art. 111 ust. 7 u.w.t.p.a. w sposób ścisły i jednoznaczny poprzez kalendarzowe oznaczenie daty wskazał terminy dokonywania opłaty. Przy czym przepis ten nie przewidział jakichkolwiek odstępstw w tym zakresie - w szczególności związanych z sytuacją przypadania końca terminu w dzień wolny od pracy (jakim jest także niedziela). Rzeszowski sąd administracyjny podkreślił, że art. 111 ust. 7 u.w.t.p.a. nie przewiduje możliwości wydłużenia wyznaczonych w nim kalendarzowo terminów, gdy ich koniec przypada w dzień wolny od pracy (w szczególności w niedzielę).
Należy też wyjaśnić, że w przypadku dokonania przelewu bankowego decydujące znaczenie będzie miał dzień przyjęcia polecenia przelewu przez bank, w którym zlecający przelew ma rachunek z kwotą wystarczającą na pokrycie opłaty. Tym samym błędne jest twierdzenie, że do dokonania opłaty dochodzi w dniu zaksięgowania kwoty na koncie gminy (wyrok WSA w Poznaniu z 13 września 2013 r., sygn. akt II SA/Po 647/13).
Podstawa prawna
Art. 111 ust. 4, ust. 7 ustawy z 26 października 1982 r. o wychowaniu w trzeźwości i przeciwdziałaniu alkoholizmowi (t.j. Dz.U. z 2015 r. poz. 1286 ze. zm.)
Wyjeżdżam za granicę, a do 31 stycznia trzeba uiścić w gminie pierwszą ratę opłaty za korzystanie z zezwolenia na sprzedaż alkoholu. Do kraju wracam 2 lutego. Czy będę mógł z niewielkim opóźnieniem dokonać wpłaty?
Nie jest to możliwe. Naruszenie terminu 31 stycznia oznaczać będzie z mocy prawa wygaśnięcie zezwolenia na sprzedaż alkoholu. Podkreślić bowiem trzeba, że sankcja z art. 18 ust. 12 pkt 5 ustawy z 26 października 1982 r. o wychowaniu w trzeźwości i przeciwdziałaniu alkoholizmowi (dalej: u.w.t.p.a.) w postaci wygaśnięcia konkretnego typu zezwoleń jest przewidzianą wprost przez prawo bezwarunkową i bezwzględną konsekwencją niedotrzymania terminów dokonywania opłaty za korzystanie z przyznanych zezwoleń (wyrok Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w Gliwicach z 19 maja 2014 r., sygn. akt III SA/Gl 1988/13, www.orzeczenia.nsa.gov.pl).
Termin 31 stycznia jest zawitym terminem materialnym, zatem czytelnik nie będzie też mógł skutecznie domagać się od organu przywrócenia terminu, bez względu na przyczynę jego uchybienia (wyrok WSA we Wrocławiu z 4 stycznia 2011 r., sygn. akt III SA/Wr 798/10.
Podstawa prawna
Art. 18 ust. 12 pkt 5 ustawy z 26 października 1982 r. o wychowaniu w trzeźwości i przeciwdziałaniu alkoholizmowi (t.j. Dz.U. z 2015 r. poz. 1286 ze zm.)
PROBLEM 2: Warunki uzyskania zezwolenia
Prowadzę winiarnię w kamienicy, w której znajdują się w większości lokale użytkowe (sklepy, restauracje). Na pierwszym piętrze położone są jednak dwa mieszkania. Jeden ze współwłaścicieli budynku wystąpił do burmistrza o wznowienie postępowania w sprawie zezwolenia na sprzedaż alkoholu i jego podawanie w miejscu sprzedaży. Uważa, że to zezwolenie zostało wydane pomimo braku zgody mieszkańców kamienicy. Moim zdaniem nie ma takich podstaw, gdyż właśnie ten współwłaściciel budynku brał udział w postępowaniu o wydanie mi zezwolenia. Poza tym taka zgoda nie była potrzebna, ponieważ w kamienicy w znacznej części znajdują się lokale użytkowe (jest ich 12). Czy wznowienie procedury będzie uzasadnione?
Nie, gdyż w opisu sprawy wynika, że nie ma podstaw do wznowienia postępowania. W szczególności nie wystąpiły przesłanki z art. 145 par. 1 pkt 4 i 5 k.p.a. Chodzi o brak udziału strony w postępowaniu albo ujawnienie istotnych dla sprawy nowych okoliczności faktyczne lub nowych dowodów istniejących w dniu wydania decyzji, nieznanych organowi, który wydał decyzję. Tak w podobnym stanie faktycznym orzekł NSA w wyroku z 14 lipca 2015 r. (sygn. akt II GSK 1434/14). Samorządowe kolegium odwoławcze powinno jednak stwierdzić nieważność zezwolenia na sprzedaż alkoholu i jego podawanie w miejscu sprzedaży w trybie art. 156 par. 1 k.p.a. Zgodnie bowiem z art. 18 ust. 6 pkt 3 u.w.t.p.a. do wniosku o wydanie zezwolenia należy dołączyć pisemną zgodę właściciela, użytkownika, zarządcy lub administratora budynku, jeżeli punkt sprzedaży będzie zlokalizowany w budynku mieszkalnym wielorodzinnym. Jest to jeden z warunków jego udzielenia.
Przepisy u.w.t.p.a. nie definiują pojęcia „budynek mieszkalny wielorodzinny”. Dlatego należy je rozumieć zgodnie z definicją zawartą w par. 3 pkt 4 a i b rozporządzenia ministra infrastruktury z 12 kwietnia 2002 r. w sprawie warunków technicznych, jakim powinny odpowiadać budynki i ich usytuowanie (t.j. Dz.U. z 2015 r. poz. 1422). Zgodnie z tym przepisem przez budynek mieszkalny należy rozumieć budynek mieszkalny wielorodzinny bądź budynek mieszkalny jednorodzinny, przy czym o mieszkalnym charakterze budynku przesądza jego przeznaczenie, nie zaś faktyczny sposób korzystania. O przeznaczeniu budynku przesądza natomiast treść wpisu do ewidencji gruntów i budynków, obejmująca informacje dotyczące budynków - ich położenia, przeznaczenia, funkcji użytkowych i ogólnych danych technicznych. W związku z tym WSA w Lublinie w wyroku z 30 grudnia 2013 r. (sygn. akt III SA/Lu 860/13) uznał, że budynkiem mieszkalnym wielorodzinnym w rozumieniu art. 18 ust. 6 pkt 3 u.w.t.p.a. jest budynek, w którym znajdują się co najmniej dwa lokale mieszkalne, a mieszkalny charakter budynku wynika z jego przeznaczenia, określonego w ewidencji gruntów i budynków.
Ponadto należy wskazać, że w powyższej sprawie współwłasność budynku jest współwłasnością w częściach ułamkowych. Zatem do rozporządzania rzeczą wspólną oraz do innych czynności, które przekraczają zakres zwykłego zarządu, potrzebna była zgoda wszystkich współwłaścicieli. Wobec tego uprawnienie właściciela do wyrażenia pisemnej zgody na wydanie zezwolenia na sprzedaż napojów alkoholowych w budynku mieszkalnym wielorodzinnym przysługują łącznie wszystkim współwłaścicielom nieruchomości wspólnej.
Podstawa prawna
Art. 156 par. 1 ustawy z 14 czerwca 1960 r. - Kodeks postępowania administracyjnego (t.j. Dz.U. z 2013 r. poz. 267 ze zm.).
Art. 18 ust. 6 pkt 3 ustawy z 26 października 1982 r. o wychowaniu w trzeźwości i przeciwdziałaniu alkoholizmowi (t.j. Dz.U. z 2015 r. poz. 1286 ze zm.).
Art. 20 ust. 1 pkt 2 ustawy z 17 maja 1989 r. - Prawo geodezyjne i kartograficzne (t.j. Dz.U. z 2015 r. poz. 520 ze zm.).
Rada miasta podjęła uchwałę w sprawie ustalenia na terenie gminy liczby punktów sprzedaży napojów zawierających powyżej 4,5 proc. alkoholu (z wyjątkiem piwa), przeznaczonych do spożycia poza miejscem sprzedaży i w miejscu sprzedaży, uwzględniając przy tym podział miasta na rejony określone w uchwale. Liczby punktów sprzedaży były różne w każdym z pięciu rejonów wskazanych przez radę. Czy rada była do tego upoważniona?
Nie, rada miasta nie jest uprawniona do wyznaczania na terenie gminy – w drodze uchwały – obszarów (rejonów), dla których ustala się odrębną (różną) liczbę punktów sprzedaży napojów alkoholowych. Określenie różnej liczby sprzedaży alkoholu w poszczególnych rejonach miasta może spowodować zróżnicowanie sytuacji podmiotów ubiegających się o zezwolenia na sprzedaż napojów alkoholowych, co prowadzi do naruszenia zasady równości podmiotów wobec prawa, przyjętej w art. 32 ust. 1 i ust. 2 Konstytucji RP. Na ten temat wyraźnie wypowiedział się WSA we Wrocławiu w wyroku z 30 września 2015 r. (sygn. akt III SA/Wr 491/15), w którym stwierdził, że art. 12 u.w.t.p.a. nie przewiduje dla rady gminy wyraźnej kompetencji rejonizowania obszaru gminy (miasta), w celu przyjęcia dla każdej z tak utworzonej części innej liczby punktów sprzedaży. Artykuł 12 ust. 1 u.w.t.p.a. określa, że liczbę takich punktów rada gminy ustala w drodze uchwały dla terenu gminy (miasta). Z kolei art. 12 ust. 2 u.w.t.p.a. przewiduje delegację dla rad gmin do ustalania zasad usytuowania na terenie gminy miejsc sprzedaży i podawania alkoholu. Już z brzmienia obu przepisów wynika jednoznacznie, zdaniem wrocławskiego WSA, że ww. delegacje upoważniają radę gminy do ustalenia: po pierwsze – liczby punktów sprzedaży określonych napojów alkoholowych, po drugie zaś – zasad ich usytuowania, wyłącznie dla terenu gminy (miasta), rozumianej jako całość terytorialna. Uprawnienie do wskazania liczby punktów sprzedaży napojów alkoholowych dotyczy zatem tylko obszaru gminy (miasta) traktowanego w ujęciu globalnym, bez możliwości dokonywania dalszej, szczegółowego podziału tego obszaru, w postaci podziału na mniejsze jego części.
Podstawa prawna
Art. 12 ustawy z 26 października 1982 r. o wychowaniu w trzeźwości i przeciwdziałaniu alkoholizmowi (t.j. Dz.U. z 2015 r. poz. 1286 ze zm.)
PROBLEM 3: Odmowa wydania zezwolenia
Prowadzę wraz z żoną sklep monopolowy. Z pomieszczenia wydzieliliśmy na pijalnię odrębny lokal. Burmistrz odmówił mi wydania zezwolenia na sprzedaż alkoholu przeznaczonego do spożycia w miejscu sprzedaży. Stwierdził, że ponieważ pijalnia została wydzielona z części sklepu, to wymagane było zgłoszenie staroście zmiany sposobu użytkowania tego obiektu budowlanego. Czy ta okoliczność mogła stanowić przyczynę odmowy wydania zezwolenia?
Jeżeli przedsiębiorca spełnił wszystkie przesłanki z art. 18 u.w.t.p.a. pozwalające na wydanie pozytywnego rozstrzygnięcia w przedmiocie zezwolenia na sprzedaż napojów alkoholowych, to nie było podstaw do odmowy wydania wnioskowanego zezwolenia. Jak wskazał WSA w Białymstoku w wyroku z 15 kwietnia 2015 r. (sygn. akt I SA/Bk 19/15), żaden z przepisów u.w.t.p.a. nie przewiduje odmowy wydania zezwolenia z tego względu, że wnioskodawca zaniechał dokonania zgłoszenia zmiany sposobu użytkowania budynku w trybie przepisów ustawy - Prawo budowlane. Organem właściwym w sprawie zgłoszeń zmiany sposobu użytkowania obiektów budowlanych jest organ administracji architektoniczno-budowlanej i nadzoru budowlanego. Burmistrz nie miał zatem ani ustawowego umocowania, ani też dostatecznych danych pozwalających na rozstrzygnięcie tej kwestii.
Podstawa prawna
Art. 18 ust. 2 ustawy z 26 października 1982 r. o wychowaniu w trzeźwości i przeciwdziałaniu alkoholizmowi (t.j. Dz.U. z 2015 r. poz. 1286 ze zm.).
Prezydent miasta odmówił mi wydania zezwolenia na sprzedaż alkoholu. Powodem tej decyzji był wynik kontroli Inspekcji Handlowej, która ustaliła, że w prowadzonym przeze mnie sklepie sprzedawane było wino bez wymaganego pozwolenia. Prezydent miasta wskazał, że ustawa nie precyzuje podstaw odmowy wydania zezwolenia, określa jedynie przesłanki umożliwiające jego cofnięcie, a wśród nich wymienione jest nieprzestrzeganie zasad obrotu napojami alkoholowymi. Zdaniem organu skoro ustawa pozwala na cofnięcie już wydanego zezwolenia w przypadku nieprzestrzegania zasad obrotu napojami alkoholowymi, to taka sama okoliczność może stanowić podstawę odmowy wydania nowego zezwolenia. Czy organ ma rację?
Prezydent miasta nie ma racji. Sprzedaż napojów alkoholowych bez pozwolenia nie może zostać przyjęta jako podstawa odmowy wydania zezwolenia na sprzedaż napojów alkoholowych. Tak orzekł WSA w Krakowie w wyroku z 17 czerwca 2015 r. (sygn. akt III SA/Kr 296/15). W orzeczeniu tym sąd zwrócił też uwagę, że decyzja w przedmiocie zezwolenia na sprzedaż napojów alkoholowych jest decyzją częściowo związaną, o ograniczonym zakresie uznania administracyjnego. Oznacza to, że warunki wydania takiej decyzji są prawnie określone i spełnienie przez wnioskodawcę ustawowych warunków wiąże się z koniecznością wydania zezwolenia. Jedynie w sytuacji, gdy wnioskodawca nie uzyska pozytywnej opinii komisji rozwiązywania problemów alkoholowych w przedmiocie zgodności lokalizacji punktu sprzedaży z uchwałami rady gminy (np. z uwagi na przekroczenie limitu punktów sprzedaży alkoholu czy usytuowanie punktu sprzedaży alkoholu), możliwa jest decyzja odmawiająca jego przyznania. Krakowski WSA podkreślił, że okoliczności wymienione w art. 18 ust. 10 u.w.t.p.a. (w tym nieprzestrzeganie zasad obrotu napojami alkoholowymi) stanowić mogą co najwyżej przesłankę do cofnięcia zezwolenia na sprzedaż napojów alkoholowych, ale nie odmowy jego przyznania. Zdaniem tego sądu gdyby ustawodawca zakładał odmowę wydania zezwolenia na sprzedaż napojów alkoholowych w takich przypadkach, jakie określił w art. 18 ust. 10 u.w.t.p.a., to wskazałby to wprost. Skoro tego nie uczynił, to brak jest podstaw do stosowania wykładni rozszerzającej. Ta zdaniem WSA byłaby nie do pogodzenia z zasadą wolności w prowadzeniu działalności gospodarczej, gdyż wszelkie jej ograniczenia mają charakter wyjątku i muszą być wobec tego rozumiane ściśle, a nie w sposób rozszerzający.
Podstawa prawna
Art. 18 ust. 2 ustawy z 26 października 1982 r. o wychowaniu w trzeźwości i przeciwdziałaniu alkoholizmowi (t.j. Dz.U. z 2015 r. poz. 1286 ze zm.).
Art. 6 ust. 2 ustawy z 2 lipca 2004 r. o swobodzie działalności gospodarczej (t.j. Dz.U. z 2015 r. poz. 584 ze zm.).
PROBLEM 4: Cofnięcie zezwolenia
Jestem właścicielem baru, w którym sprzedaję kebab i piwo. Burmistrz miasta cofnął mi zezwolenie na sprzedaż alkoholu. Powodem były trzy interwencje policji w grudniu 2015 r. z uwagi na zakłócenie porządku publicznego. Nie zgadzam się z tą decyzją. Przecież nie zawsze głośne zachowanie klientów baru musi być związane ze spożywaniem alkoholu. Poza tym jedna interwencja policji była spowodowana głośnym odtwarzaniem muzyki przez barmana, co nie miało żadnego związku ani ze sprzedawanym alkoholem, ani też zachowaniem osób spożywających go. Czy w tych okolicznościach była podstawa do cofnięcia zezwolenia?
Tak, ponieważ z opisu stanu faktycznego wynika, że wystąpiły przesłanki cofnięcia zezwolenia określone w art. 18 ust. 10 pkt 3 u.w.t.p.a. Zgodnie z tym przepisem zezwolenie organ zezwalający cofa w przypadku powtarzającego się co najmniej dwukrotnie w okresie 6 miesięcy, w miejscu sprzedaży lub najbliższej okolicy, zakłócania porządku publicznego w związku ze sprzedażą napojów alkoholowych przez dany punkt sprzedaży, gdy prowadzący ten punkt nie powiadamia organów powołanych do ochrony porządku publicznego. Z art. 18 ust. 10 pkt 3 u.w.t.p.a. wynika, że jednym z warunków cofnięcia zezwolenia jest wykazanie istnienia normalnego związku przyczynowego między zakłóceniem porządku publicznego, które musi wystąpić w miejscu sprzedaży albo najbliższej okolicy, a sprzedażą napojów alkoholowych przez dany punkt sprzedaży. Związek taki istnieje, w sytuacji gdy zostanie wykazane, że gdyby nie sprzedaż napojów alkoholowych, to nie doszłoby do zakłócenia porządku publicznego (wyrok WSA w Gliwicach z 18 grudnia 2013 r., sygn. akt III SA/Gl 1690/13). Wobec tego zarzut czytelnika, że głośne odtwarzanie muzyki nie ma związku ze sprzedażą napojów alkoholowych, jest mało prawdopodobne, tym bardziej że jako oczywiste należy przyjąć, że muzyka służy nie pracownikom lokalu, ale jego klientom.
W praktyce udowodnienie przez organ prowadzący postępowanie istnienia związku przyczynowego między zakłóceniami porządku publicznego w miejscu sprzedaży (albo najbliższej okolicy) a sprzedażą napojów alkoholowych przez dany punkt sprzedaży jest jednak bardzo trudne. Kwestia ta była przedmiotem wielu orzeczeń sądów administracyjnych. Przykładowo WSA w Opolu w wyroku z 13 stycznia 2011 r. (sygn. akt II SA/Op 652/10) wskazał, że sam fakt podejmowania - zarówno przez firmę ochrony, jak i przez straż miejską oraz policję - interwencji w sklepie bądź najbliższej jego okolicy wobec osób znajdujących się pod wpływem alkoholu nie jest jednoznaczny z tym, że zakłócanie porządku publicznego było związane ze sprzedażą alkoholu przez ten sklep. Bez wykazania stosownymi dowodami takiego związku zdarzenia te nie stanowią o zaistnieniu warunku z art. 18 ust. 10 pkt 3 u.w.t.p.a.
Podobnie wypowiedział się także poznański WSA w wyroku z 29 września 2011 r. (sygn. akt IV SA/Po 719/11). W orzeczeniu tym sąd stwierdził, że niezbędnym elementem zastosowania sankcji cofnięcia zezwolenia na sprzedaż napojów alkoholowych jest wykazanie związku przyczynowego między zakłócaniem porządku publicznego a sprzedażą napojów alkoholowych przez daną placówkę.
Jak wskazał NSA w wyroku z 14 maja 2015 r. (sygn. akt II GSK 426/14), posiadanie zezwolenia na sprzedaż napojów alkoholowych wymaga szczególnej dbałości i ostrożności uprawnionego podmiotu w kwestii zachowania porządku publicznego zarówno w lokalu, jak i w najbliższej okolicy. Cel art. 18 ust. 10 pkt 3 u.w.t.p.a. polega na prewencyjnym zobowiązaniu osoby legitymującej się zezwoleniem na sprzedaż alkoholu, a więc czerpiącej z tego korzyści finansowe, do szczególnej współpracy w dziedzinie niwelowania niekorzystnych skutków, jakie wywołuje konsumpcja alkoholu, zwłaszcza przez osoby nieletnie bądź młodociane (awanturnictwo, zakłócanie porządku publicznego, brak poszanowania cudzej własności i niszczenie mienia, brak szacunku dla osób starszych bądź takich).
Podstawa prawna
Art. 18 ust. 10 pkt 3 ustawy z 26 października 1982 r. o wychowaniu w trzeźwości i przeciwdziałaniu alkoholizmowi (t.j. Dz.U. z 2015 r. poz. 1286 ze zm.).
Właściciel nieruchomości sąsiadującej z barem pisze wnioski do burmistrza o cofnięcie mi zezwolenia na sprzedaż alkoholu, powołując się na interwencje policji w związku z zakłóceniem ciszy nocnej przez klientów baru. Okoliczności te miały jednak miejsce w okresie letnim w zeszłym roku. Czy o wszczęcie postępowania o cofnięcie zezwolenia może wnioskować właściciel sąsiedniej nieruchomości?
Postępowanie w sprawie cofnięcia zezwolenia na sprzedaż napojów alkoholowych organ wszczyna z urzędu po powzięciu jakichkolwiek wiadomości o możliwości złamania którejkolwiek z zasad sprzedaży określonych w u.w.t.p.a. Taką informacją, uzasadniającą ewentualne wszczęcie z urzędu postępowania, będzie skarga lub skargi osób trzecich na działanie punktu sprzedaży alkoholu opisujące nieprawidłowości albo wnioski osób trzecich o cofnięcie zezwolenia. Właściciel sąsiedniej nieruchomości, nawet gdy dał asumpt do wszczęcia postępowania z urzędu, nie nabywa przymiotu strony, choćby postępowanie zostało wszczęte na skutek jego pisma (wyrok WSA w Olsztynie z 29 kwietnia 2015 r., sygn. akt II SA/Ol 160/15).
Artykuł 18 ust. 10 pkt 3 u.w.t.p.a. nie określa terminu wszczęcia postępowania w przedmiocie cofnięcia zezwolenia na sprzedaż napojów alkoholowych. Brak więc jest unormowania, które wiąże dopuszczalność wszczęcia postępowania czy wydania decyzji z datami wystąpienia naruszeń porządku publicznego. Ustawodawca wskazuje jedynie maksymalny upływ czasu pomiędzy następującymi po sobie naruszeniami porządku publicznego stanowiącymi przesłankę cofnięcia zezwolenia (wyrok WSA we Wrocławiu z 29 maja 2008 r., sygn. akt III SA/Wr 144/08).
Podstawa prawna
Art. 18 ust. 10 pkt 3 ustawy z 26 października 1982 r. o wychowaniu w trzeźwości i przeciwdziałaniu alkoholizmowi (t.j. Dz.U. z 2015 r. poz. 1286 ze zm.).
Rada miasta w uchwale w sprawie godzin otwarcia placówek handlu detalicznego, zakładów gastronomicznych i zakładów usługowych na terenie gminy ustaliła, że jeżeli są one zlokalizowane w budynkach, w których znajdują się lokale mieszkalne, to mogą być czynne we wszystkie dni tygodnia w godzinach 6-22. Burmistrz zamierza mi cofnąć zezwolenie, ponieważ w lokalu gastronomicznym, położonym w budynku, w którym znajduje się mieszkanie, sprzedaż alkoholu odbywała się z naruszeniem ww. uchwały, tj. była ona prowadzona po godzinie 22. Moim zdaniem uchwała jest jednak wadliwa, gdyż różnicuje ona warunki prowadzenia działalności gospodarczej przez przedsiębiorców w zależności od tego, gdzie się ona odbywa. Czy mam rację?
Tak, powołana uchwała rady miasta jest sprzeczna z prawem, gdyż różnicuje podmioty prowadzące działalność gospodarczą poprzez odmienne ustalenie godzin otwierania i zamykania placówek handlu detalicznego, w zależności od tego, czy są usytuowane w budynkach, w których znajdują się lokale mieszkalne. Upoważnienia do takiego różnicowania podmiotów nie daje art. XII par. 1 ustawy z 26 czerwca 1974 r. - Przepisy wprowadzające kodeks pracy, według której to regulacji dni i godziny otwierania oraz zamykania placówek handlu detalicznego, zakładów gastronomicznych i zakładów usługowych dla ludności określa gmina.
Pogląd ten potwierdza wyrok WSA we Wrocławiu z 9 stycznia 2015 r. (sygn. akt III SA/Wr 636/14). W orzeczeniu stwierdzono, że obowiązujące przepisy ustawowe nie dają podstaw do odmiennego traktowania placówek handlu detalicznego z uwagi na ich usytuowanie w budynkach wymienionych w uchwale rady gminy. Brak jest także takiej podstawy w u.w.t.p.a. Zdaniem wrocławskiego WSA rada gminy różnicując zasady prowadzenia działalności gospodarczej, wykracza poza materię wynikającą z art. XII par. 1 ustawy - Przepisy wprowadzające kodeks pracy, czyli poza swoją kompetencję do ustalenia godzin zamykania i otwierania placówek handlowych. W ocenie tego sądu taka uchwała jest jednocześnie sprzeczna z art. 6 ust. 1 ustawy z 2 lipca 2004 r. o swobodzie działalności gospodarczej, który mówi, że podejmowanie, wykonywanie i zakończenie działalności gospodarczej jest wolne dla każdego na równych prawach, z zachowaniem warunków określonych przepisami prawa.
Wrocławski WSA podkreślił, że uchwała wydana bez upoważnienia ustawowego nie może stanowić podstawy do cofnięcia pozwolenia na sprzedaż napojów alkoholowych.
Można się także powołać na wyrok Sądu Najwyższego z 13 czerwca 2002 r. (sygn. akt III RN 54/02), w którym SN stwierdził, że wydłużenie czasu otwarcia tych placówek nie prowadzi do wzrostu zagrożenia lub zakłócenia spokoju, porządku i bezpieczeństwa publicznego. Zdaniem SN to nie czas otwarcia jest przyczyną takich zagrożeń lub zakłóceń, lecz niewłaściwe zachowanie się konsumentów i klientów tych zakładów i placówek oraz ich właścicieli (zarządców) naruszających przepisy powszechnie obowiązujące lub regulaminowe (zakładowe). SN uznał ponadto, że określanie godzin i dni otwarcia oraz zamykania placówek handlowych i zakładów gastronomicznych nie ma na celu ograniczenia dostępności i spożycia alkoholu, gdyż te cele są urzeczywistniane przez zastosowanie środków prawnych przewidzianych w u.w.t.p.a.
Podstawa prawna
Art. XII par. 1 ustawy z 26 czerwca 1974 r. - Przepisy wprowadzające kodeks pracy (Dz.U. nr 24, poz. 124 ze zm.).
Art. 6 ust. 1 ustawy z 2 lipca 2004 r. o swobodzie działalności gospodarczej (t.j. Dz.U. z 2015 r. poz. 584 ze zm.).
