Prowadzę firmę, a jeden z kontrahentów jest zarówno moim dłużnikiem (na kwotę 20 tys. zł z tytułu kary umownej), jak i wierzycielem (na kwotę 10 tys. zł z tytułu sprzedaży materiałów budowlanych). Termin zapłaty kary umownej nie został określony. Czy w związku z tym, aby złożyć oświadczenie o potrąceniu, najpierw muszę wezwać dłużnika do zapłaty kary 20 tys. zł?
EKSPERT RADZI
Instytucja potrącenia (potocznie: kompensacji) polega na tym, że gdy dwie osoby są jednocześnie względem siebie dłużnikami i wierzycielami, każda z nich może potrącić swoją wierzytelność z wierzytelności drugiej strony, jeżeli przedmiotem obu wierzytelności są pieniądze bądź rzeczy tej samej jakości oznaczone tylko co do gatunku, a nadto są one wymagalne i mogą być dochodzone przed sądem lub innym organem państwowym. Skutkiem skorzystania z kompensacji jest wzajemne umorzenie wierzytelności do wysokości tej niższej należności.
Potrącenia dokonuje się przez oświadczenie złożone drugiej stronie. Może ono przybrać dowolną postać, np. dopuszczalne jest wysłanie go faksem lub e-mailem. Omawiane oświadczenie jest złożone adresatowi z chwilą, w której doszło do niego w taki sposób, aby mógł zapoznać się z jego treścią. Gdy zaś jest ono składane w formie elektronicznej, uważa się, że doszło ono do innej osoby w momencie wprowadzenia go do środka komunikacji elektronicznej tak, aby mogła je przeczytać. Jeśli adresat oświadczenia mógł zapoznać się z jego brzmieniem, to można zasadnie tego oczekiwać od osoby znajdującej się w określonych okolicznościach i działającej w zwykły sposób. Nie ma zatem znaczenia rzeczywiste zapoznanie się z tym oświadczeniem.
Spółka powinna udowodnić dobrą sytuację finansową

Zobacz również
Zgodnie natomiast z art. 455 kodeksu cywilnego, gdy termin spełnienia świadczenia nie jest oznaczony ani nie wynika z właściwości zobowiązania, świadczenie powinno być spełnione niezwłocznie po wezwaniu dłużnika do wykonania.
Z uwagi na to, że – w opisanym przypadku – termin zapłaty kary umownej nie został określony, czytelnik zobligowany jest skierować do swojego dłużnika wezwanie do zapłaty 20 tys. zł. W przeciwnym wypadku nie będzie mógł skorzystać z instytucji potrącenia. Tak też uznał Sąd Najwyższy w uchwale z 5 listopada 2014 r., sygn. akt III CZP 76/14.
Podstawa prawna
Art. 61, art. 455, art. 498 par. 1, art. 499 ustawy z 23 kwietnia 1964 r. – Kodeks cywilny (t.j. Dz.U. z 2015 r. poz. 4).