Wniosek o ogłoszenie upadłości: Kto i jak może to zrobić zgodnie z prawem i czy nadal można prowadzić biznes

W obecnej sytuacji gospodarczej u coraz większej liczby przedsiębiorców pojawiają się problemy finansowe, które zmuszają do zastanowienia się nad kontynuacją działalności gospodarczej. Dla części z nich jedynym rozwiązaniem jest złożenie wniosku o ogłoszenie upadłości.

Zgodnie z przepisami ustawy Prawo upadłościowe, każdy przedsiębiorca, a zatem także osoba fizyczna prowadząca indywidualną działalność gospodarczą, choćby nie zatrudniał żadnych pracowników, ma obowiązek złożenia wniosku o ogłoszenie upadłości w terminie 30 dnia od dnia wystąpienia stanu niewypłacalności.

Wyjątkowo jeżeli podstawa do ogłoszenia upadłości dłużnika powstała w okresie obowiązywania stanu zagrożenia epidemicznego albo stanu epidemii, ogłoszonego z powodu COVID-19 a stan niewypłacalności powstał z powodu COVID-19, bieg 30 – dniowego terminu do złożenia wniosku o ogłoszenie upadłości nie rozpoczyna się, a rozpoczęty ulega przerwaniu.

Jak złożyć wniosek o ogłoszenie upadłości

Wniosek o ogłoszenie upadłości przedsiębiorcy złożyć należy za pośrednictwem portalu Krajowego Rejestru Zadłużonych i wiąże się on z koniecznością poniesienia opłaty sądowej w kwocie 1000,00 zł oraz zaliczki na koszty postępowania upadłościowego, która w 2023 roku wynosi 6736,60 zł.

Obecnie upadły przedsiębiorca będący osobą fizyczną ma możliwość oddłużenia się na podobnych zasadach jak osoba w toku upadłości konsumenckiej poprzez złożenie wniosek o ustalenie planu spłaty wierzycieli i umorzenie pozostałej części zobowiązań, które nie zostały zaspokojone w postępowaniu upadłościowym lub wniosku o umorzenie zobowiązań bez ustalenia planu spłaty wierzycieli, jeśli osobista sytuacja upadłego w oczywisty sposób wskazuje, że jest on trwale niezdolny do dokonywania jakichkolwiek spłat w ramach planu spłaty wierzycieli.

W praktyce jednak przedsiębiorcy indywidualni często zapominają o obowiązku terminowego złożenia wniosku o ogłoszenie upadłości. Może się także okazać, że pomimo złożenia wniosku w terminie Sąd go oddali, w szczególności gdy majątek niewypłacalnego dłużnika nie wystarcza na zaspokojenie kosztów postępowania lub wystarcza jedynie na zaspokojenie tych kosztów, bądź gdy na majątku tym są ustanowione zabezpieczenia.

Upadłość konsumenta bez wniosku

Z kolei Prawo upadłościowe nie nakłada obowiązku złożenia wniosku o ogłoszenie upadłości na konsumenta, czyli osobę fizyczną niebędąca przedsiębiorcą, który będąc w stanie niewypłacalności ma możliwość złożenia wniosku w każdym czasie niezależnie od posiadanego majątku. Możliwość taka przysługuje także byłym przedsiębiorcom, którzy nabywają zdolność do złożenia wniosku o upadłość konsumencką niezwłocznie po zakończeniu prowadzenia działalności gospodarczej. Chodzi w tym przypadku o definitywne zakończenie prowadzenia działalności gospodarcza, a zatem nie jest wystarczające jej zawieszenie.

Wniosek o ogłoszenie upadłości konsumenckiej podlega opłacie w wysokości 30,00 zł.

Upadłość i… nowa działalność gospodarcza?

Część z osób w takiej sytuacji zastawia się z pewnością, od kiedy mogłyby ponownie rozpocząć prowadzenie indywidualnej działalności gospodarczej.

Przepisy Prawa upadłościowego nie regulują wprost kwestii możliwości prowadzenia działalności gospodarczej już po ogłoszeniu upadłości konsumenckiej. W związku z tym, że możliwość taka nie jest zakazana przez ustawodawcę, należy uznać ją za dopuszczalną, bowiem swoboda działalności gospodarczej gwarantowana jest konstytucyjnie każdemu obywatelowi. W praktyce mogą pojawić się jednak znaczne problemy z uwagi na brak odpowiednich regulacji w tym zakresie. Z chwilą ogłoszenia upadły jest obowiązany, pod rygorem odpowiedzialności karnej, wskazać i wydać syndykowi cały swój majątek, który od tego momentu staje się masą upadłości. W skład masy upadłości wchodzi majątek należący do upadłego w dniu ogłoszenia upadłości. Syndyk ma za zadanie w toku czynności dokonać sprzedaży składników majątku wchodzącego w skład masy upadłości, w tym składników nabytych przez upadłego w toku postępowania upadłościowego. Na skutek ogłoszenia upadłości upadły traci zarząd swoim majątkiem, który to zarząd przejmuje syndyk. W związku z tym przedsiębiorstwo, które powstałoby na skutek podjęcia działalności gospodarczej przez upadłego, zarządzane byłoby de facto przez syndyka. Czynności prawne upadłego dotyczące mienia wchodzącego do masy upadłości zgodnie z art. 77 ust. 1 ustawy Prawo upadłościowe są bowiem bezwzględnie nieważne. Oznacza to, że upadły bez zgody syndyka nie mógłby dokonać żadnej czynności prawnej, co niewątpliwie w dużej liczbie przypadków ograniczałoby prowadzenie działalności. Oczywiście konieczność uzyskania zgody syndyka na zwarcie nawet najprostszej umowy związanej z działalnością gospodarczą, nie musi być przeszkodą nie do pokonania, w szczególności w przypadkach gdy dotyczy to osoby działającej jako przedsiębiorca w ramach współpracy B2B.

Zarząd nad swoim majątkiem upadły odzyskuje po ustaleniu planu spłaty lub umorzeniu zobowiązań. Wówczas może bez przeszkód prowadzić działalność gospodarczą, pamiętając przy tym, że w okresie wykonywania planu spłaty wierzycieli nie może dokonywać czynności prawnych, które mogłyby pogorszyć jego zdolność do wykonania planu spłaty wierzycieli.