Twórca programu, zbywając autorskie prawa majątkowe do niego, nie jest zobowiązany do wydania kodu źródłowego. Przekazanie go nie jest też jednoznaczne ze zgodą na dokonywanie modyfikacji
Podstawowym problemem, z jakim często spotykają się przedsiębiorcy nabywający autorskie prawa majątkowe do programów komputerowych, jest odmowa wydania im kodu źródłowego przez firmy, które program stworzyły. Niestety, ku zaskoczeniu nabywców ta odmowa bywa często zasadna.
Programy komputerowe są bowiem specyficzną formą utworów, dlatego skuteczne i pełne nabycie praw do nich w praktyce może nastręczać znacznych problemów. Nabycie autorskich praw majątkowych do programu komputerowego nie oznacza bowiem, że nabywca uzyskuje całkowitą i nieograniczoną swobodę dostępu do wszelkich jego elementów.
Dwoistość praw
Nabywcy zwykle podnoszą argument, że kod źródłowy winien zostać im przekazany, gdyż nabyli w szerokim zakresie autorskie prawa majątkowe do programu, w szczególności na polu eksploatacji tłumaczenia, przystosowywania, zmiany układu lub jakichkolwiek innych zmian w programie komputerowym, jak również nabyli prawo zezwalania na wykonywanie zależnego prawa autorskiego.
W piśmiennictwie tymczasem wskazuje się na dwoistość programu komputerowego, którego podstawą jest kod źródłowy, czasem uważany za odrębny przedmiot praw autorskich, do którego prawa nawet w ramach jednego programu komputerowego powinny być osobno przenoszone.
Kod źródłowy, oprócz swojej czysto funkcjonalnej roli w ramach danego programu, może zostać wykorzystany w innych projektach lub programach. Jego wartość jest w dużej mierze uzależniona od samego programisty: stanowi odbicie jego wiedzy, kwalifikacji i doświadczenia.
W praktyce przedsiębiorstw informatycznych kod źródłowy jest często zbywany lub udostępniany za odrębnym wynagrodzeniem. Stanowi on jednocześnie, ze względu na swoją cenę, przedmiot szczególnej ochrony w firmie. Zatem nawet zawarcie umowy przenoszącej autorskie prawa majątkowe do programu komputerowego z uprawnieniem jego modyfikacji nie oznacza, że nabywca kod źródłowy otrzyma.
Łatwiej odzyskać dług, postępując według określonych zasad

Zobacz również
Sąd potwierdza
Bardzo ważnym orzeczeniem opisującym obowiązek wydania kodu źródłowego jest wyrok Sądu Apelacyjnego w Warszawie z 18 września 2014 r. (sygn. akt I ACa 315/14). W uzasadnieniu wyroku wskazano, że przepisy ustawy prawo autorskie nigdzie nie stanowią, aby programista, zbywając autorskie prawa majątkowe do programu, był zobowiązany do wydania kodu źródłowego, jak też aby przekazanie kodu było jednoznaczne z wyrażeniem zgody na dokonywanie modyfikacji w programie w jakimkolwiek zakresie.
Sąd podkreślił, że niezamieszczenie w umowie postanowień zobowiązujących programistę (w tym też firmę informatyczną) do wydania kodu źródłowego należy interpretować na korzyść twórcy. Czym innym przedmiotowo jest wydanie kodu, a czym innym – wprowadzanie zmian w programie.
Rady dla nabywców
Firmy nabywające programy komputerowe wraz z autorskimi prawami majątkowymi do nich, chcąc w sposób odpowiedni zabezpieczyć swoje interesy, powinny zawrzeć w umowie odpowiednie postanowienia, które umożliwiają im modyfikację kodów źródłowych w możliwie najszerszym zakresie, a ponadto - co najważniejsze - zobowiążą zbywcę programu do przekazania nabywcy w odpowiedniej formie i czasie właściwie opisanego kompletu kodów źródłowych do programu komputerowego, który jest przedmiotem umowy.
Braki w umowie mogą spowodować, że w razie sporu nabywca programu będzie zmuszony do wykazania, jaki był niepisany cel umowy; w szczególności czy było nim przekazanie kodu. A to może być w praktyce bardzo trudne.
Wydaje się, że często skuteczną obroną twórców przeciwko roszczeniom nabywców może być zarzut, iż dokonanie zmian w programie jest możliwe nawet pomimo nieudostępnienia nabywcy kodu. Dlatego też warto zasadnicze kwestie dotyczące programów uregulować już na etapie zawierania umowy.
Ważne
W praktyce przedsiębiorstw informatycznych kod źródłowy jest często zbywany lub udostępniany za odrębnym wynagrodzeniem
Podstawa prawna
Art. 41 ust. 2, art. 75 ustawy z 4 lutego 1994 r. o prawie autorskim i prawach pokrewnych (t.j. Dz.U. z 2006 r. nr 90, poz. 631 ze zm.).