Ministerstwo Finansów idzie na rękę ryczałtowcom. Będą oni mogli w trakcie roku podatkowego zmienić formę opodatkowania na skalę podatkową niezależnie od tego, w jaki sposób opodatkowywali przychody w 2021 r. Tak wynika z odpowiedzi resortu na nasze pytanie. Nie wszyscy się z tym jednak zgadzają i zalecają ostrożność.`
Wykładnia jest oczywiście korzystna dla podatników, ale eksperci są zgodni, że wcale nie wynika ona z literalnego brzmienia art. 17 ustawy z 9 czerwca 2022 r. o zmianie ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych oraz niektórych innych ustaw (Dz.U. poz. 1265; dalej: Polski Ład 2.0). W związku z tym powstaje wątpliwość, czy można ją bezpiecznie stosować? I tutaj zdania są już podzielone.
Wykładnia literalna…
W czym tkwi problem? Rafał Sidorowicz, doradca podatkowy i starszy menedżer w zespole podatków osobistych i doradztwa dla pracodawców MDDP Michalik Dłuska Dziedzic i Partnerzy, uważa, że art. 17 Polskiego Ładu 2.0 jest przykładem przepisu sformułowanego o tyle niefortunnie, że jego literalna wykładnia może prowadzić do rozbieżnych wniosków.
- Przepis ten wprowadza szczególne zasady rezygnacji z ryczałtu na rzecz opodatkowania według skali podatkowej, odwołując się do przepisów o terminach na dokonanie wyboru tej formy opodatkowania. Stąd można mieć wątpliwości, czy zakres przepisu dotyczy tylko tych przedsiębiorców, którzy przeszli na ryczałt dopiero w 2022 r., czy też również tych, którzy korzystali z tej formy opodatkowania w 2021 r. - wyjaśnia Sidorowicz.
Z kolei według Leszka Marciniaka, starszego menedżera w zespole ds. PIT w KPMG w Polsce, literalna interpretacja art. 17 Polskiego Ładu 2.0 może prowadzić do wniosku, że przepis dotyczy osób, które podlegały opodatkowaniu ryczałtem od przychodów ewidencjonowanych w roku poprzedzającym i w 2022 r. nie zrezygnowały z tej formy opodatkowania. - Należy przy tym zaznaczyć, że literalna wykładnia prawa powinna być w zakresie prawa podatkowego pierwszym i właściwym kierunkiem interpretacji przepisów - dodaje ekspert.
Tymczasem Radosław Kowalski, doradca podatkowy prowadzący własną kancelarię, wprost twierdzi, że Ministerstwo Finansów w swej odpowiedzi przyjęło wykładnię wbrew treści samego przepisu. - Nie można bowiem spełnić warunku, że podatnik „nie złożył oświadczenia na piśmie o rezygnacji z opodatkowania ryczałtem od przychodów ewidencjonowanych w 2022 r.”, jeżeli wcześniej nie był on opodatkowany ryczałtem - mówi Kowalski.
…czy celowościowa
Inni eksperci wobec interpretacji przyjętej przez resort finansów są mniej krytyczni niż Radosław Kowalski. - Patrząc z szerszej perspektywy, bardziej uzasadnione jest przyjęcie wykładni celowościowej, że prawo do zmiany formy opodatkowania z ryczałtu na skalę podatkową ze skutkiem od 1 lipca 2022 r. dotyczy wszystkich przedsiębiorców rozliczających się ryczałtem, niezależnie od formy opodatkowania, którą stosowali w roku ubiegłym - uważa Rafał Sidorowicz. Wtóruje mu Leszek Marciniak, według którego stanowisko MF oraz informacje udzielane przez Krajową Informację Skarbową wskazują, że intencją ustawodawcy było umożliwienie zmiany formy opodatkowania każdej osobie opodatkowanej ryczałtem - czyli miałoby to mieć zastosowanie również w odniesieniu do osób, które rozpoczęły korzystanie z tej formy opodatkowania w 2022 r. - Oczywiście z funkcjonalnego punktu widzenia prezentowane podejście organów jest jak najbardziej racjonalne i można z dużą dozą prawdopodobieństwa zakładać, że taki właśnie miał być cel wprowadzanego przepisu. Szkoda tylko, że rozwiązanie pozwalające ryczałtowcom na zmianę dotychczasowej formy opodatkowania, w związku z przepisami obowiązującymi od 1 lipca 2022 r., nie zostało wdrożone w bardziej przejrzystej formie - stwierdza ekspert z KPMG.
A może lepiej dmuchać na zimne
Zdaniem Rafała Sidorowicza stanowisko resortu finansów jest uzasadnione i należy założyć, że organy skarbowe będą konsekwentnie trzymały się tej wykładni. Ale Radosław Kowalski nie jest takim optymistą i zaleca przedsiębiorcom ostrożniejsze podejście. - Nawet jeżeli wykładnia jest dokonywana na korzyść podatnika, to zgodnie z obowiązującymi regulacjami podatnik działa na własne ryzyko dopóty, dopóki nie zostanie wydana któraś z interpretacji czy objaśnień przewidzianych w ordynacji podatkowej, które dają jakąś formę ochrony - mówi doradca podatkowy. Dodaje, że ryzyko jest realne, bo bezpodstawne zastosowanie art. 17 Polskiego Ładu 2.0 może w krótkiej perspektywie prowadzić do zaniżenia kwot podatku (ryczałtu/zaliczek) płaconych w trakcie roku. Błędne przyjęcie, że został dokonany wybór według art. 17, może po zakończeniu roku doprowadzić np. do braku wyboru podatku według skali na 2023 r. Stanie się tak, jeżeli pozostający w takim błędnym przekonaniu podatnik nie złoży oświadczenia dla kolejnego roku.
Leszek Marciniak zakłada, że dotychczasowe stanowisko KIS dotyczące interpretacji tej nowej regulacji (udzielane telefonicznie) będzie podtrzymywane również w późniejszych działaniach organów podatkowych. - Podatnicy, którzy wolą mieć bardziej sformalizowane potwierdzenie możliwości zastosowania zmiany formy opodatkowania, mogą wystąpić do dyrektora KIS o indywidualną interpretację wskazanego przepisu - mówi ekspert. Zaznacza przy tym, że oczywiście odpowiedź prawdopodobnie nadejdzie po upływie wskazanego terminu na dokonanie zmiany, tak więc decyzję skorzystaniu lub nie z tej możliwości należy podjąć jeszcze bez pisemnego potwierdzenia ze strony organu.
Bezpieczna alternatywa
Należy dodać, że takich wątpliwości jak art. 17 Polskiego Ładu 2.0 nie budzi art. 15 tej ustawy, który przewiduje możliwość wybrania opodatkowania dochodów z pozarolniczej działalności gospodarczej osiągniętych w 2022 r. według skali podatkowej. W tym przepisie zostało użyte jednoznaczne sformułowanie „podatnicy stosujący przed dniem wejścia w życie niniejszej ustawy opodatkowanie w formie ryczałtu od przychodów ewidencjonowanych”, dlatego oczywiste jest, że nie ma tutaj znaczenia sposób opodatkowywania przychodów w 2021 r.
Trzeba przy tym pamiętać, że podatnik, który zdecyduje się na zmianę formy opodatkowania już w trakcie roku, tym sposobem zamyka sobie drogę do zmiany metody opodatkowania dla całego 2022 r. Jeżeli zaś przedsiębiorca nie zdecyduje się na złożenie do 22 sierpnia 2022 r. oświadczenia, że rezygnuje z ryczałtu od 1 lipca 2022 r., to będzie jeszcze mógł przejść na zasady ogólne za cały 2022 r. W tym celu będzie musiał jedynie zawiadomić o swym wyborze właściwego naczelnika urzędu skarbowego w zeznaniu rocznym PIT-36, składanym do 2 maja 2023 r. (termin ten jest wydłużony, bo 30 kwietnia 2023 r. wypada w niedzielę, a 1 maja to dzień ustawowo wolny od pracy).©℗
Stanowisko Ministerstwa Finansów z 7 lipca 2022 r. dla DGP
DGP: W art. 17 ustawy z 9 czerwca 2022 r. o zmianie ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych oraz niektórych innych ustaw (Dz.U. poz. 1265; Polski Ład 2.0) przewidziano możliwość rezygnacji z opodatkowania przychodów osiągniętych w okresie od 1 lipca 2022 r. do 31 grudnia 2022 r. ryczałtem od przychodów ewidencjonowanych. W związku z tym prosimy o wyjaśnienie:
- Czy z możliwości tej może skorzystać jedynie podatnik, który w 2021 r. był ryczałtowcem, ponieważ tylko on jest podatnikiem, o którym mowa w art. 9 ust. 1 ustawy z 20 listopada 1998 r. o zryczałtowanym podatku dochodowym od niektórych przychodów osiąganych przez osoby fizyczne (t.j. Dz.U. z 2021 r. poz. 1993; ost.zm. Dz.U. z 2021 r. poz. 2105), który w terminie określonym w tym przepisie nie złożył oświadczenia na piśmie o rezygnacji z opodatkowania ryczałtem od przychodów ewidencjonowanych w 2022 r. (zrezygnować mógł bowiem tylko ktoś, kto był uprzednio ryczałtowcem)?
- Czy z możliwości tej mogą jednak skorzystać również podatnicy, którzy rozpoczęli działalność w 2022 r. albo w 2021 r., byli opodatkowani w innej formie i wybrali na 2022 r. ryczałt?
MF: Zgodnie z art. 17 ustawy z 9 czerwca 2022 r. podatnicy, którzy przychody w 2022 r. opodatkowywali ryczałtem od przychodów ewidencjonowanych, będą mogli w trakcie roku podatkowego zmienić formę opodatkowania na skalę podatkową. Mogą to zrobić, jeżeli złożą w terminie do 22 sierpnia 2022 r. na piśmie oświadczenie właściwemu naczelnikowi urzędu skarbowego o rezygnacji z opodatkowania przychodów osiągniętych w okresie od 1 lipca 2022 r. do 31 grudnia 2022 r. ryczałtem od przychodów ewidencjonowanych.
Z opisanego rozwiązania będą mogli skorzystać wszyscy podatnicy, którzy w 2022 r. opodatkowywali przychody ryczałtem od przychodów ewidencjonowanych, niezależnie od tego, w jaki sposób opodatkowywali przychody w 2021 r., ryczałtem od przychodów ewidencjonowanych czy też np. z zastosowaniem skali podatkowej bądź podatku liniowego.
