Ustalenie statusu przedsiębiorcy przy ubieganiu się o wsparcie z Tarczy Finansowej może wymagać uwzględnienia informacji o poziomie zatrudnienia, obrotach i sumie bilansowej również w podmiotach powiązanych. W praktyce niektórzy mogą nie otrzymać oczekiwanej pomocy.
Jednym z głównych problemów, przed jakim stają przedsiębiorcy chcący skorzystać z tarczy uruchomionej przez Polski Fundusz Rozwoju, jest ustalenie, czy ich firma należy do kategorii małych, średnich czy dużych przedsiębiorstw. Ocena statusu beneficjenta ma istotne znaczenie – od tego bowiem zależą zarówno forma, jak i zakres proponowanej pomocy w ramach tarczy. Rzecz w tym, że ten status ustala się na podstawie przepisów Unii Europejskiej, tj. załącznika nr I do rozporządzenia Komisji (UE) nr 651/2014. A unijne regulacje odmiennie od polskich oceniają status podmiotu: konieczne staje się uwzględnienie danych dotyczących zatrudnienia, obrotów i sumy bilansowej nie tylko samego beneficjenta programu, ale także całej grupy kapitałowej czy osób z nim powiązanych. W efekcie może dojść do sytuacji, że firma, która jest mikro, małym lub średnim przedsiębiorcą w rozumieniu polskiej ustawy – Prawo przedsiębiorców, może już nim nie być zgodnie z rozporządzeniem unijnym.
W praktyce ustalenie tego, czy podmiot jest powiązany z innym, a w efekcie, czy jego dane brać pod uwagę – sprawia przedsiębiorcom bardzo wiele problemów. Odpowiadamy na pytania czytelników.
▶ Jak ocenić, czy przedsiębiorstwo jest powiązane?
Przedsiębiorstwo uznaje się za powiązane z beneficjentem wsparcia z Tarczy Finansowej w szczególności wtedy, gdy :
1) wykonuje ono u tego beneficjenta większość praw głosu w roli udziałowca, akcjonariusza lub członka organu,
2) może wyznaczyć lub odwołać większość członków organu albo
3) ma prawo wywierać na tego beneficjenta dominujący wpływ.
Co więcej, przedsiębiorstwo powiązane to również takie, które pozostaje w związku z innym przedsiębiorstwem za pośrednictwem osoby fizycznej lub grupy osób fizycznych działających wspólnie, jeżeli prowadzą one działalność lub część działalności na tym samym rynku właściwym lub rynkach pokrewnych. Powiązanie występuje zatem również wtedy, gdy przedsiębiorców łączą osoby fizyczne, np. jako członkowie zarządu czy wspólnicy w tym pozostający ze sobą w określonych relacjach, zwłaszcza rodzinnych.
Ale to nie wszystko. Przy ocenie relacji firmy z innymi podmiotami konieczne jest również uwzględnienie partnerstwa. Przedsiębiorstwo partnerskie to takie, które nie jest wprawdzie powiązane, lecz działa na rynku wyższego szczebla w stosunku do innego podmiotu i posiada – samodzielnie lub wspólnie z co najmniej jednym przedsiębiorstwem powiązanym – minimum 25 proc. kapitału tego innego podmiotu lub praw głosu w takim podmiocie. Opisane powiązania w obydwu postaciach mogą podlegać uwzględnieniu również wtedy, gdy przedsiębiorstwa powiązane z beneficjentem programu albo wobec niego partnerskie prowadzą działalność poza granicami Polski.
▶ Jak liczyć liczbę zatrudnionych i obroty w podmiotach powiązanych?
Dla potrzeb określenia statusu firmy przy składaniu wniosku o przyznanie wsparcia z Tarczy Finansowej sumuje się liczbę pracowników beneficjenta i powiązanych przedsiębiorstw oraz ich rocznego obrotu i sumy bilansowej. Natomiast w przypadku przedsiębiorstw partnerskich – do liczby pracowników, rocznego obrotu i sumy bilansowej dolicza się analogiczne dane przedsiębiorstw partnerskich – proporcjonalnie do procentowego udziału w kapitale lub prawach głosu.
▶ Spółka z o.o. stara się o pomoc z tarczy. Wszystkie udziały w niej posiada spółka akcyjna, która z racji tego na zgromadzeniu wspólników wykonuje też wszystkie prawa głosu. Czy przy ocenie wielkości podmiotu przy składaniu wniosku należy wziąć pod uwagę również wielkość spółki matki?
Tak. W razie starania się spółki z o.o. o wsparcie z Tarczy Finansowej niezbędne będzie uwzględnienie zarówno stanu zatrudnienia, obrotów i salda bilansu spółki ubiegającej się o wsparcie, jak również w całości danych dotyczących spółki akcyjnej.
▶ Dwie rodzinne spółki akcyjne mają zarządy w takim samym składzie – są to matka i jej synowie. Czy są powiązane?
Tak. Na potrzeby wsparcia z Tarczy Finansowej te dwie spółki należy kwalifikować jako powiązane, a w konsekwencji stan zatrudnienia, obroty i saldo bilansu – sumować.
▶ Dwie rodzinnych spółkach akcyjnych mają zarządy, w których zasiadają członkowie tej samej rodziny: w pierwszej z nich żona i córka, w drugiej mąż i syn. Czy są powiązane?
Sam fakt, że w obie spółki mają członków zarządu z tej samej rodziny, nie kwalifikuje ich jako przedsiębiorstw powiązanych. Trzeba jednak sprawdzić, jak podzielone są udziały i czy jedna ze spółek nie wywiera dominującego wpływu na drugą. Jeśli tutaj wynik będzie negatywny, trzeba będzie jeszcze zweryfikować, czy przedsiębiorstwa nie mają statusu partnerskich, a więc, czy nie działają względem siebie na rynkach wyższego i niższego szczebla.
▶ Mąż prowadzi działalność gospodarczą, zatrudniając osiem osób. Żona prowadzi jednoosobową działalność gospodarczą, zatrudnia dwie osoby i cztery osoby na umowę zlecenie. Czy obie firmy mają status mikroprzedsiębiorcy?
Tak. Małżonkom nie przysługują żadne uprawnienia do zarządzania czy decydowania o działalności drugiego małżonka. Każda z tych osób będzie więc oddzielnie kwalifikowała się do wsparcia z Tarczy Finansowej.
▶ Przedsiębiorstwo produkuje głowice do drukarek. 30 proc. jego kapitału zakładowego posiada inny podmiot, który zajmuje się produkcją całych drukarek (do których montuje się m.in. głowice). Czy są to podmioty partnerskie?
Rynek głowic do drukarek należy uznać za rynek na poziomie bezpośrednio niższym w stosunku do rynku drukarek, a w związku z tym przedsiębiorstwa należy uznać za partnerskie. W efekcie ustalając status przedsiębiorstwa, do danych dotyczących przedsiębiorstwa produkującego głowice (beneficjenta) należy więc na potrzeby wsparcia doliczyć 30 proc. wartości zatrudnienia, obrotów i salda bilansu spółki produkującej drukarki.
▶ Spółka z o.o. mająca siedzibę w Polsce ma spółkę matkę w Niemczech. Spółka matka wywiera dominujący wpływ na polską córkę, w szczególności wszelkie istotne decyzje biznesowe są uzależnione od jej wyraźnej zgody. Czy przy obliczaniu statusu należy uwzględnić dane o zatrudnieniu i obrotach spółki zagranicznej?
Tak. Z uwagi na dominujący wpływ na polską spółkę na potrzeby oceny, jakie wsparcie może ona otrzymać, konieczne jest ustalenie danych dotyczących zatrudnienia, obrotów i salda bilansu nie tylko jej, ale również jej spółki matki z Niemiec. W efekcie nawet jeżeli polska spółka prowadzi działalność w niewielkim zakresie, ale jej spółka matka to potężny podmiot, może okazać się, że zakwalifikuje się ona wyłącznie do wsparcia przeznaczonego dla dużych przedsiębiorców.
▶ Spółka z o.o. zatrudnia 20 osób. Udziały niej w 25 proc. należą do jednostki samorządu terytorialnego. Czy może być uznana za małego przedsiębiorcę?
Mimo iż spółka zatrudnia tylko 20 osób, to na potrzeby PFR może być kwalifikowana tylko jako duży przedsiębiorca. Znajduje tu zastosowanie wyjątek, zgodnie z którym podmiotu nie można uznać za małego lub średniego przedsiębiorcę, jeżeli 25 proc. lub więcej kapitału lub praw głosu kontroluje bezpośrednio lub pośrednio, wspólnie lub indywidualnie, co najmniej jeden organ publiczny.
▶ Przedsiębiorca ani podmioty z nim powiązane nie zatrudniają żadnych pracowników na umowę o pracę. Są związane z wieloma osobami umowami zlecenia. Czy przysługuje im wsparcie z PFR?
Niestety, zgodnie z obowiązującymi regułami programu przedsiębiorstwo nie będzie mogło ubiegać się o wsparcie. Inaczej byłoby, gdyby ono lub przedsiębiorstwo z nim powiązane zatrudniało na umowę o pracę choćby jedną osobę. Co więcej – wysokość wsparcia, na jakie mogłaby liczyć firma, byłaby obliczona z uwzględnieniem zleceniobiorców. Zasady ustalania liczby pracowników znajdujące zastosowanie na potrzeby oceny, czy przedsiębiorca ma prawo do wsparcia, są bowiem inne, niż te dotyczące obliczania wysokości subwencji. W tym ostatnim przypadku bardzo szeroko rozumie się pojęcie pracownika. Obecnie trwają prace nad zmianą przepisów. Przedsiębiorstwo powinno więc na bieżąco kontrolować, czy jego sytuacja w najbliższym czasie nie ulegnie zmianie.©℗
Podstawa prawna
•załącznik I do rozporządzenia Komisji (UE) nr 651/2014 z 17 czerwca 2014 r. uznającego niektóre rodzaje pomocy za zgodne z rynkiem wewnętrznym w zastosowaniu art. 107 i 108 Traktatu (Dz.Urz. UE z 2014 r. L 187, s. 1)