Polskie know-how ma pomóc Westinghouse w ekspansji w naszej części Europy.

W Polsce została zapowiedziana budowa dwóch centrów, w których będą szkolone kadry do obsługi reaktorów jądrowych. Pierwsze, ogłoszone przez minister klimatu i środowiska Annę Moskwę, ma zostać uruchomione jeszcze w tym roku. Drugie, które zbuduje spółka Orlen Synthos Green Energy (OSGE), ruszy w 2027 r. Eksperci zwracają uwagę, że choć każdy model reaktora obsługuje się inaczej, to potrzebne do tego kompetencje w dużej części się pokrywają. Zamiast do współpracy stworzenie dwóch ośrodków może doprowadzić do rywalizacji.

Minister Moskwa zapowiedziała utworzenie w Warszawie centrum szkoleniowego o nazwie Clean Energy Training Center, które powstanie we współpracy ze stroną amerykańską. Koncern Westinghouse z USA współpracuje u nas z państwową spółką Polskie Elektrownie Jądrowe. Działalność ośrodka ma być koordynowana z jednej strony przez Departament Energii Stanów Zjednoczonych, z drugiej – przez resort klimatu. Ma ono kształcić kadry do obsługi elektrowni jądrowych opartych zarówno na dużych, jak i małych reaktorach. W projekt będzie zaangażowana m.in. Politechnika Warszawska.

Pod koniec lutego 2023 r. Dawid Jackiewicz, członek zarządu OSGE, powiedział w rozmowie z DGP, że spółka planuje wybudować pod Warszawą centrum szkoleniowe do obsługi małych reaktorów modułowych (SMR) modelu BWRX-300 na potrzeby całej Europy. Inwestycja będzie warta 500 mln zł i ma zostać ukończona w 2027 r.

Maciej Lipka, dyrektor ds. energetyki jądrowej w Nuclear.pl, jest zdania, że oferty dwóch centrów mogą się częściowo pokrywać. – Kompetencje obsługi elektrowni będą dość podobne. W sposób nieunikniony centra te będą rywalizować o specjalistów, ale nie wiemy, w jakim stopniu będą one oparte na specjalistach polskich, a w jakim na osobach z zagranicy, które dotychczas współpracowały z Westinghouse, GE Hitachi czy amerykańskim Departamentem Energii – mówi DGP.

Zauważa, że doszło do sytuacji, w której mamy kilka podmiotów, każdy w jakimś stopniu należy do państwa, lecz na pierwszy rzut oka nie widać współpracy między nimi i koordynowania ich działań. – Być może warto, by OSGE, ale także KGHM, który również jest zainteresowany budową małych reaktorów jądrowych, wypracowały wspólną strategię z Ministerstwem Klimatu, pełnomocnikiem rządu ds. strategicznej infrastruktury energetycznej i spółką Polskie Elektrownie Jądrowe – sugeruje ekspert.

Operatorów szkoli się do obsługi danego typu bloku jądrowego. Pracą jednego reaktora bezpośrednio steruje ok. 20 osób. Pozostały personel to m.in. elektrycy, obchodowi, monterzy, elektronicy. Ich zadaniem jest utrzymanie reaktora w ruchu. Każdy z reaktorów ma inaczej skonstruowane systemy bezpieczeństwa i układy pomocnicze, jednak część kompetencji jest wspólna dla wszystkich modeli.

Kraje, w których funkcjonuje energetyka jądrowa, najczęściej posiadają tego rodzaju centra szkoleniowe, a bardziej szczegółowe szkolenia są prowadzone w konkretnych elektrowniach. Jaką korzyść będzie miała Polska z tytułu posiadania takich ośrodków? Według Macieja Lipki fakt, że ma być to „środkowoeuropejskie” centrum, zapewne ma związek z zapowiedziami ekspansji amerykańskiego koncernu Westinghouse na pozostałe kraje regionu. – Jest szansa, że pozostała część kadry, która będzie nauczała na miejscu, z czasem będzie polska. O ile mamy w kraju specjalistów na poziomie akademickim i szkoleń szczegółowych z pewnych zakresów, to możliwe, że nowe osoby będą przekazywać coraz szerszy zakres wiedzy z racji tego, że same będą się przygotowywały do roli ekspertów w centrum – ocenia ekspert. Jego zdaniem pozwoli to Polakom zbudować know-how, który będą mogli przekazać innym krajom w regionie.

Zgodnie z Polskim programem energetyki jądrowej (PPEJ) budowa jednostki na Pomorzu ma ruszyć w 2026 r., w 2033 r. popłynąć ma prąd z pierwszego reaktora. Pierwszy mały reaktor jądrowy BWRX-300 ma powstać w 2029 r. Ponadto w Pątnowie ma stanąć elektrownia, która będzie efektem współpracy ZE PAK, Polskiej Grupy Energetycznej i koreańskiego koncernu KHNP. Ma ona wykorzystywać reaktory APR-1400. ©℗