Opuszczenie pracy bez usprawiedliwienia: jak wpływa na podstawę zasiłku chorobowego

W okresie, z którego jest kalkulowana podstawa zasiłkowa, może wystąpić miesiąc, za który pracownikowi zostało wypłacone niższe wynagrodzenie z powodu nieobecności. Przyczyna nieobecności pracownika w pracy zawsze powinna być wyjaśniona. Pracownik powinien uzasadnić pracodawcy powód niestawienia się w pracy i, jeśli to możliwe, przedstawić dowody potwierdzające przyczyny absencji, np.:

• zaświadczenie lekarskie o swojej chorobie lub członka rodziny,
• wezwanie do osobistego stawienia się w sądzie jako świadek,
• oświadczenie w razie konieczności sprawowania przez pracownika osobistej opieki nad zdrowym dzieckiem do lat 8 z powodu nieprzewidzianego zamknięcia np. żłobka czy przedszkola.

Niższe wynagrodzenie może być również wypłacone z powodu trwania zatrudnienia tylko przez część miesiąca.

Mniej niż połowa czasu pracy…

Jeżeli w okresie uwzględnianym do obliczenia podstawy zasiłku pracownik nie osiągnął wynagrodzenia wskutek nieobecności w pracy z przyczyn usprawiedliwionych, przy ustalaniu tej podstawy:

1) wyłącza się wynagrodzenie za miesiące, w których przepracował mniej niż połowę obowiązującego go czasu pracy;

2) przyjmuje się, po odpowiednim uzupełnieniu, wynagrodzenie z miesięcy, w których pracownik przepracował co najmniej połowę obowiązującego go czasu pracy.

Zatem, w celu ustalenia, czy dany miesiąc wykluczyć z obliczeń, czy też przyjąć, a jeśli tak, to czy uzupełnić, należy ustalić liczbę dni faktycznie przez pracownika przepracowanych w takim miesiącu i porównać ją z liczbą dni, które normalnie powinien przepracować.

Do dni przepracowanych zalicza się także czas urlopu wypoczynkowego, a także inne płatne dni niewykonywania pracy, a więc takie, przy których pracownik zachowuje prawo do wynagrodzenia, np. tzw. urlop okolicznościowy, dni opieki nad dzieckiem w wieku do 14 lat.

Uwaga! Jeżeli okaże się, że pracownik przepracował mniej niż połowę ze swojego czasu pracy, ale wyłącznie z powodów usprawiedliwionych, to taki miesiąc jest wyłączony z obliczeń. Należy go zatem pominąć. Wtedy przez mniejszą liczbę miesięcy trzeba podzielić sumę wynagrodzeń.

…albo co najmniej połowa

Inaczej będzie, jeśli pracownik przepracował co najmniej połowę obowiązującego go czasu pracy. Wówczas taki miesiąc przyjmuje się do podstawy zasiłkowej, a wynagrodzenie odpowiednio uzupełnia w zależności od rodzaju składników. [ramka]

Zmienne składniki, takie jak premie czy nagrody, uzupełnia się pod warunkiem, że na podstawie wewnętrznych przepisów płacowych są one zmniejszane za okresy usprawiedliwionej nieobecności w sposób proporcjonalny do tych okresów.

Natomiast bez uzupełniania, czyli w wysokości faktycznie wypłaconej, przyjmuje się te składniki, które są obniżane m.in. za okresy pobierania świadczeń chorobowych, ale w inny sposób niż proporcjonalnie lub wówczas, jeśli przepisy płacowe nie zawierają jednoznacznych postanowień co do metody zmniejszania wysokości danego składnika.

Bez uzupełniania przyjmuje się również takie składniki jak dodatki za pracę w nocy, wynagrodzenie wraz z dodatkami za pracę w godzinach nadliczbowych oraz inne elementy płacowe, które nie przysługują równomiernie za cały miesiąc, tzn. pracownik osiąga je tylko w określonych okolicznościach lub za wykonane zadania i mogą przypaść w niektórych częściach miesiąca.

Nieobecność nieusprawiedliwiona

Zdarzają się sytuacje, że pracownik nie był w pracy i nie wytłumaczył przyczyn tej nieobecności, nie dostarczył odpowiednich dowodów.

W razie nieuzyskania wynagrodzenia za część miesiąca z przyczyn nieusprawiedliwionych, do podstawy wymiaru zasiłku przyjmuje się wynagrodzenie osiągnięte w tym miesiącu, bez uzupełniania jego wysokości za dni nieusprawiedliwionej nieobecności w pracy.

Z praktyki wynika, że zdarzają się sytuacje, w których w miesiącu pracownik miał nieobecności dwojakiego rodzaju, czyli zarówno nieusprawiedliwioną, jak i spowodowaną przyczynami uzasadnionymi. Wtedy przy ustalaniu wynagrodzenia za pełny miesiąc, w liczbie dni, które pracownik był obowiązany przepracować, nie należy uwzględniać dni nieusprawiedliwionej nieobecności w pracy. Innymi słowy, dokonuje się niejako częściowego uzupełnienia. Jeśli pracownik miałby w miesiącu nieobecność nieusprawiedliwioną trwającą co najmniej połowę jego czasu pracy, to takiego miesiąca nie należy wyłączać z podstawy chorobowego. Przyjmuje się ten miesiąc, a tym samym uzyskane wynagrodzenie faktycznie wypłacone, bez uzupełniania. Taki miesiąc zaniża więc podstawę chorobowego.

Gwarantowany najniższy próg

Trzeba zaznaczyć, że mimo nieusprawiedliwionych nieobecności pracownik zatrudniony na pełen etat ma prawo do podstawy wymiaru zasiłku nie niższej niż kwota minimalnego wynagrodzenia za pracę, po odliczeniu kwoty odpowiadającej 13,71 proc. tego wynagrodzenia. Od 1 stycznia 2025 r. najniższa podstawa wynosi 4 026,29 zł (4 666 zł – 13,71 proc. x 4 666 zł).

Uwaga! Ustawa zasiłkowa nie przewiduje żadnych wyjątków, które pozwalałyby na przyjęcie niższej podstawy. Zatem, nawet gdyby na skutek takich absencji podstawa spadła poniżej minimalnego progu, należy ją odpowiednio podwyższyć. [przykład] ©℗

przykład