Dyżur DGP. Rozwód przekreśla prawo do renty wdowiej. Eksperci ZUS odpowiadają na pytania czytelników

Czy rozdzielność majątkowa ma wpływ na wypłatę nowego świadczenia? Czy wdowa musi złożyć oświadczenie, że po śmierci małżonka nie zawarła nowego związku? Jakie dochody zostaną wliczone do limitu przy ustalaniu prawa do wypłaty renty wdowiej? – m.in. na te pytania odpowiedzi udzielają eksperci ZUS we wspólnej akcji z DGP

Prawo do pobierania dwóch świadczeń w ramach renty wdowiej (czyli w tym przypadku własnej emerytury i części renty rodzinnej po mężu) przysługuje pod warunkiem pozostawania we wspólności małżeńskiej do dnia śmierci małżonka (art. 95a ust. 2 pkt 2 ustawy z 17 grudnia 1998 r. o emeryturach i rentach z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych (t.j. Dz.U. z 2024 r. poz. 1631 ze zm.; dalej ustawa emerytalna). W opisanej sytuacji wymóg ten nie zostanie spełniony i dlatego kobieta nie nabędzie prawa do renty wdowiej.

Prawo do pobierania dwóch świadczeń wdowy i wdowcy zachowują nie dłużej niż do dnia poprzedzającego dzień zawarcia nowego związku małżeńskiego (art. 95a ust. 3 ustawy emerytalnej). Wstępując w nowy związek małżeński, kobieta straci zatem prawo do renty wdowiej.

Renta rodzinna dla jednej osoby uprawnionej wynosi 85 proc. świadczenia, jakie przysługiwało osobie zmarłej. Renta wdowia w okresie od 1 lipca 2025 r. do 31 grudnia 2026 r. wynosi z kolei: 100 proc. lub 15 proc. renty rodzinnej (a nie 100 proc. lub 15 proc. świadczenia, jakie przysługiwało osobie zmarłej).

Prawo do wypłaty renty wdowiej przysługuje po śmierci małżonka, z którym zainteresowana ostatnio pozostawała w związku małżeńskim. Oczywiście, o ile spełni wszystkie pozostałe wymagania.

Obecnie syn pobiera rentę rodzinną w wysokości 85 proc. świadczenia, które przysługiwało żonie. Jeżeli mąż złoży wniosek o rentę rodzinną dla siebie, to wówczas renta rodzinna wyniesie 90 proc. świadczenia, jakie pobierała żona. Następnie tak ustalona renta rodzinna zostanie podzielona na dwie równe części. Syn będzie otrzymywał połowę renty rodzinnej, a wdowiec – 100 proc. swojej emerytury oraz 15 proc. należnej mu połowy renty rodzinnej.

Jeśli do lipca 2025 r. kobieta nie zmieni stanu cywilnego, to dodatkowe oświadczenie nie będzie konieczne. Po ustaleniu prawa do wypłaty renty wdowiej uprawniony ma obowiązek poinformowania ZUS o wszystkich okolicznościach, które mają wpływ na wypłatę połączonych świadczeń, w tym o zawarciu nowego związku małżeńskiego.

Na mocy art. 95a ust. 4 i 5 ustawy emerytalnej przy wyliczeniu kwoty renty wdowiej, która nie będzie mogła przekroczyć trzykrotności najniższej emerytury, uwzględniamy:

• 100 proc. renty rodzinnej i 15 proc. własnego świadczenia lub 100 proc. własnego świadczenia i 15 proc. renty rodzinnej,
• świadczenia wypłacane przez instytucje zagraniczne oraz
• inne niż jednorazowe świadczenia i dodatki wypłacane na podstawie ustawy emerytalnej lub odrębnych przepisów wraz ze wskazanymi w ustawie świadczeniami, których łączną wypłatę się ustala.

W opisanym przypadku, w zależności od wyboru kobiety do limitu przyjmiemy 100 proc. renty rodzinnej i 15 proc. własnego świadczenia lub 100 proc. własnego świadczenia i 15 proc. renty rodzinnej oraz dodatek pielęgnacyjny. Nie wliczymy do niego natomiast świadczenia wspierającego.

Każdy organ emerytalno-rentowy będzie wypłacał przyznane przez siebie świadczenie. Dla przykładu: wdowie, która ma prawo do emerytury z ZUS, a po śmierci męża nabyła również prawo do renty rodzinnej z Wojskowego Biura Emerytalnego (WBE), i złoży wniosek o wypłatę renty rodzinnej łącznie z emeryturą w wariancie 100 proc. renty rodzinnej i 15 proc. emerytury, WBE będzie wypłacało pełną rentę rodzinną, a ZUS – 15 proc. emerytury. Wniosek o rentę wdowią może zostać złożony w jednym z organów, tj. ZUS lub WBE.

Warunkiem wypłaty świadczeń łącznie z rentą rodzinną jest osiągnięcie powszechnego wieku emerytalnego, czyli 60 lat dla kobiet oraz 65 lat dla mężczyzn.

Wniosek o rentę wdowią można złożyć już teraz. Aby otrzymać rentę wdowią od 1 lipca 2025 r., wniosek należy złożyć najpóźniej do 31 lipca 2025 r.

Nie. Osoba ubiegająca się o rentę wdowią musi do dnia śmierci małżonka pozostawać z nim we wspólności małżeńskiej. Na podstawie orzecznictwa sądowego przyjmuje się, że oznacza ona rzeczywisty związek łączący małżeństwo, który obejmuje wspólne zamieszkiwanie i prowadzenie wspólnego gospodarstwa domowego, wspólne pożycie, wierność i współdziałanie dla dobra rodziny. Pozostawanie we wspólności małżeńskiej do dnia śmierci małżonka oznacza więc wspólne zamieszkiwanie lub prowadzenie wspólnego gospodarstwa domowego, lub inny rodzaj więzi łączącej małżonków. Rozdzielność majątkowa nie ma zatem wpływu na przyznanie prawa do połączonych świadczeń.

Tak, wniosek jest dostępny na PUE/eZUS. Można go wypełnić i wysłać drogą elektroniczną. Do jego podpisania wystarczy profil PUE/eZUS. ©℗